Xuất huyết não thất là một tình trạng nghiêm trọng, có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Tình trạng này xảy ra khi máu chảy vào các khoang chứa dịch não tủy trong não, gây áp lực lên các cấu trúc não xung quanh và làm gián đoạn chức năng của não. Hãy cùng Pharmacity tìm hiểu về Xuất huyết não thất là gì? qua bài viết dưới đây.
Tổng quan chung
Xuất huyết não thất là một dạng của xuất huyết não, thường do vỡ các mạch máu trong não dẫn đến máu chảy vào các khoang chứa dịch não tủy (não thất). Đây là tình trạng cấp cứu y tế cần được xử lý kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng. Não thất sản xuất và chứa đầy dịch não tủy; từ não thất dịch não tủy lưu thông vào ống sống trung tâm.
Xuất huyết não thất là một dạng chảy máu trong não thường gặp trong đột quỵ. Y văn chia xuất huyết não thất gồm 2 loại, đó là:
- Xuất huyết não thất nguyên phát (Primary Intraventricular Haemorrhage – PIVH): Thường là những xuất huyết chỉ ở trong hệ thống não thất, thường liên quan đến đám rối màng mạch trong não thất, hay gặp ở trẻ sinh non hơn người lớn.
- Xuất huyết não thất thứ phát (Secondary Intraventricular Haemorrhage – SIVH): Là những chảy máu vào não thất do nguyên nhân xuất huyết từ nhu mô não vỡ vào não thất (như xuất huyết vùng đồi thị do tăng huyết áp vỡ vào não thất), xuất huyết dưới nhện (vỡ túi phình mạch não) chảy vào não thất, xuất huyết não thất do chấn thương.
Triệu chứng
Triệu chứng của xuất huyết não thất giống với triệu chứng lâm sàng của đột quỵ não, có thể khác nhau tùy vào mức độ và vị trí xuất huyết, bao gồm:
- Đau đầu dữ dội: Thường xuất hiện đột ngột và có thể kèm theo buồn nôn, nôn.
- Rối loạn ý thức: Người bệnh có thể bị lú lẫn, hôn mê hoặc mất ý thức.
- Yếu liệt nửa người: Có thể gặp ở một hoặc cả hai bên cơ thể.
- Co giật: Các cơn co giật có thể xảy ra do tổn thương ở não.
- Rối loạn thị giác: Mờ mắt, nhìn đôi hoặc mất thị lực tạm thời.
- Rối loạn ngôn ngữ: Khó khăn trong việc nói hoặc hiểu lời nói.
Hệ quả của xuất huyết não thất là bệnh nhân có thể bị dãn não thất cấp tính do tắc hệ thống não thất, đặc biệt ở não thất ba, và não thất tư dẫn đến bệnh nhân có thể bị hôn mê và tử vong.
Nguyên nhân
Có khoảng 20% – 50% các trường hợp không có nguyên nhân gây chảy máu não thất nào được xác định chính xác. Một số nguyên nhân có thể gây chảy máu não thất như:
- Chấn thương sọ não kín: Đây là bệnh cảnh của tổn thương não do chấn thương, bao gồm giập não và chảy máu dưới nhện do chấn thương.
- Dị dạng mạch máu: Trường hợp chảy máu não thất do dị dạng mạch máu thường là các thông động tĩnh mạch.
- Các khối u trong não thất: Các khối u như u nhú, u tế bào thần kinh, u màng não, di căn, u tế bào hình sao, u màng não thất có thể gây chảy máu não thất.
- Phình động mạch trong não thất phát triển ở đoạn xa các động mạch màng mạch. Đôi khi trường hợp chảy máu não thất do vỡ phình động mạch thông trước, phình đầu động mạch nền vào trong não thất, phình động mạch tiểu não sau dưới mà không có triệu chứng chảy máu dưới nhện cụ thể.
- Chảy máu não thất cũng có thể do bệnh Moyamoya, bệnh đông máu, mắc phải hoặc bẩm sinh, chảy máu tuyến yên, loạn sản cơ hoặc lạm dụng thuốc cường giao cảm.
Đối tượng nguy cơ
Những người có nguy cơ cao bị xuất huyết não thất bao gồm:
- Người cao tuổi: Đặc biệt là những người trên 60 tuổi.
- Người có tiền sử cao huyết áp: Cao huyết áp không được kiểm soát.
- Người có bệnh lý tim mạch: Các bệnh tim mạch, đột quỵ hoặc các vấn đề mạch máu khác.
- Người sử dụng thuốc chống đông: Như warfarin hoặc aspirin.
- Người có tiền sử gia đình: Có người thân bị xuất huyết não hoặc các bệnh mạch máu não.
Chẩn đoán
Nếu bệnh nhân xuất huyết não có triệu chứng thì đây là cơ sở chẩn đoán đầu tiên, song cũng nhiều bệnh nhân không có dấu hiệu gì. Việc chẩn đoán chính xác tình trạng xuất ở huyết não cần thực hiện một số xét nghiệm sau:
- Khám lâm sàng: Đánh giá các triệu chứng và tiền sử bệnh của bệnh nhân.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Giúp phát hiện vị trí và mức độ xuất huyết.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về não và các tổn thương.
- Xét nghiệm dịch não tủy: Đôi khi cần thiết để loại trừ các nguyên nhân khác như viêm màng não.
- Kiểm tra các thông số sinh hóa và huyết học: Đánh giá tình trạng đông máu và các chỉ số liên quan khác.
Phòng ngừa bệnh
Bạn có thể giảm bớt nguy cơ bị xuất huyết não bằng cách:
- Kiểm soát huyết áp: Duy trì huyết áp ổn định.
- Giảm nồng độ cholesterol: Qua chế độ ăn uống lành mạnh.
- Hạn chế rượu, bia, thuốc lá: Tránh các chất kích thích gây hại.
- Giảm cân: Nếu thừa cân, béo phì.
- Tập luyện thể dục thường xuyên: Duy trì sức khỏe tốt.
- Kiểm soát lượng đường trong máu: Đặc biệt với người mắc bệnh đái tháo đường.
- Mang đồ bảo hộ: Khi tham gia các hoạt động thể chất có nguy cơ chấn thương.
- Tránh chấn thương đầu: Đội mũ bảo hiểm khi tham gia các hoạt động có nguy cơ cao, sử dụng dây an toàn khi lái xe.
Những người từng bị xuất huyết não hay đột quỵ sẽ tăng thêm 25% khả năng bị lại tình trạng đó trong tương lai. Do đó, bạn cần chú ý chăm sóc sức khỏe thật tốt và thực hiện các biện pháp bảo vệ não bộ.
Điều trị
Xuất huyết não, cũng như xuất huyết não thất là một cấp cứu, nên cần tuân theo nguyên tắc ưu tiên ổn định đường thở, hô hấp, mạch huyết áp. Tiếp đến là kiểm soát chảy máu, tình trạng co giật, huyết áp và áp lực nội sọ. Tùy từng trường hợp mà các bác sĩ chỉ định có thể sử dụng các loại thuốc an thần, giảm đau, dùng thuốc cắt cơn co giật. Điều chỉnh rối loạn đông máu (thuốc cầm máu, truyền các yếu tố đông máu nếu thiếu hụt như tiểu cầu, huyết tương). Chống phù não, giảm áp lực nội sọ.
Phẫu thuật có thể cần thiết trong một số trường hợp:
- Phẫu thuật lấy huyết khối nội sọ: Loại bỏ máu tụ.
- Dẫn lưu não thất: Giảm áp lực nội sọ.
- Can thiệp nội mạch: Xử trí dị dạng mạch máu não.
Hiện nay, phương pháp phẫu thuật dẫn lưu não thất và khối máu tụ trong não kết hợp bơm chất tiêu sợi huyết Alteplase (thuốc làm tan huyết khối) dưới hướng dẫn của máy định vị Navigation đã mang đến ưu điểm vượt trội như: thời gian tiến hành ngắn, độ chính xác cao, kiểm soát tốt các nguy cơ trong và sau mổ, giảm thể tích khối máu tụ giúp bệnh nhân hồi phục nhanh chóng và giảm thiểu các di chứng do xuất huyết não.
Kết Luận
Xuất huyết não thất là một tình trạng y tế nghiêm trọng, nhưng nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời, nhiều bệnh nhân có thể phục hồi tốt. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và các biện pháp phòng ngừa xuất huyết não thất sẽ giúp chúng ta có thể bảo vệ sức khỏe của mình và người thân tốt hơn. Nếu bạn hoặc người thân có bất kỳ dấu hiệu nào của xuất huyết não thất, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ y tế ngay lập tức. Sự quan tâm và chăm sóc kịp thời có thể làm nên điều kỳ diệu cho sức khỏe của bạn.
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
