Tăng huyết áp là gì? Những điều cần biết về bệnh

Tăng huyết áp là gì?

Tăng huyết áp, hay còn gọi là cao huyết áp, là tình trạng mà áp lực máu trong động mạch tăng cao hơn mức bình thường. Đây là một trong những yếu tố nguy cơ chính dẫn đến các bệnh tim mạch và đột quỵ. Tăng huyết áp được gọi là “kẻ giết người thầm lặng” bởi vì nó thường không có triệu chứng rõ ràng nhưng có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Hiện nay, tăng huyết áp là một vấn đề y tế toàn cầu, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới.

Triệu chứng của tăng huyết áp

Phần lớn người bị tăng huyết áp không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, một số người có thể gặp các triệu chứng như:

• Đau đầu dữ dội
• Chóng mặt
• Mờ mắt
• Khó thở
• Đau ngực
• Tim đập nhanh
• Mệt mỏi

Những triệu chứng này thường chỉ xuất hiện khi huyết áp đã lên rất cao và có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe. Chính vì vậy, việc kiểm tra huyết áp định kỳ là rất quan trọng để phát hiện sớm và quản lý bệnh hiệu quả.

Nguyên nhân gây tăng huyết áp

Tăng huyết áp có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Di truyền: Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng. Nếu bố mẹ hoặc người thân trong gia đình bị tăng huyết áp, nguy cơ bạn mắc bệnh sẽ cao hơn.
• Tuổi tác: Nguy cơ mắc tăng huyết áp tăng lên theo tuổi tác.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều muối, ít kali, tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa và thiếu rau xanh, trái cây.
• Lối sống ít vận động: Thiếu hoạt động thể chất làm tăng nguy cơ béo phì và tăng huyết áp.
• Hút thuốc lá và uống rượu bia: Cả hai yếu tố này đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tăng huyết áp.
• Căng thẳng và stress: Stress kéo dài có thể góp phần làm tăng huyết áp.
• Các bệnh lý nền: Bệnh tiểu đường, bệnh thận mạn tính, rối loạn lipid máu cũng là các yếu tố nguy cơ cao.

Đối tượng nguy cơ bị tăng huyết áp

Các đối tượng có nguy cơ cao bị tăng huyết áp bao gồm:

• Người lớn tuổi: Nguy cơ tăng huyết áp tăng theo tuổi tác, đặc biệt ở những người trên 60 tuổi.
• Người có tiền sử gia đình bị tăng huyết áp: Di truyền là một yếu tố quan trọng trong nguy cơ mắc bệnh.
• Người thừa cân hoặc béo phì: Thừa cân làm tăng áp lực lên tim và mạch máu.
• Người có chế độ ăn nhiều muối và ít kali: Natri (muối) làm tăng áp lực máu, trong khi kali giúp cân bằng tác dụng của natri.
• Người hút thuốc lá và uống rượu bia nhiều: Các chất độc hại trong thuốc lá và rượu bia gây tổn thương mạch máu và tăng huyết áp.
• Người ít vận động: Hoạt động thể chất giúp duy trì huyết áp ở mức bình thường.

Chẩn đoán

Chẩn đoán tăng huyết áp thường dựa trên việc đo huyết áp bằng máy đo huyết áp. Để có kết quả chính xác, nên đo huyết áp vào các thời điểm khác nhau trong ngày và trong nhiều ngày liên tiếp. Các bước chẩn đoán thường bao gồm:

• Đo huyết áp: Sử dụng máy đo huyết áp để kiểm tra mức huyết áp. Huyết áp được đo bằng hai chỉ số: huyết áp tâm thu (systolic) và huyết áp tâm trương (diastolic).
• Xét nghiệm máu và nước tiểu: Kiểm tra các yếu tố nguy cơ khác như mức đường huyết, cholesterol và chức năng thận.
• Điện tâm đồ (ECG): Để kiểm tra hoạt động điện của tim và phát hiện các bất thường.
• Siêu âm tim: Để kiểm tra cấu trúc và chức năng của tim.

Nếu huyết áp của bạn thường xuyên cao hơn 140/90 mmHg, bác sĩ có thể chẩn đoán bạn bị tăng huyết áp.

Sau đây là phân độ tăng huyết áp theo Bộ Y Tế (Quyết định 3192/QĐ-BYT năm 2010 ban hành Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị tăng huyết áp) Nếu huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương không cùng mức phân độ thì chọn mức cao hơn để xếp loại. THA tâm thu đơn độc cũng được phân độ theo các mức biến động của huyết áp tâm thu.

Phòng ngừa bệnh

Để phòng ngừa tăng huyết áp, bạn cần:

• Duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh: Giảm muối và tăng cường rau xanh, trái cây, hạn chế thực phẩm giàu chất béo bão hòa và đường.
• Tập thể dục đều đặn: Ít nhất 30 phút mỗi ngày với các hoạt động như đi bộ, bơi lội, đạp xe.
• Giảm cân nếu bạn thừa cân hoặc béo phì: Giảm cân giúp giảm áp lực lên tim và mạch máu.
• Hạn chế uống rượu và không hút thuốc lá: Rượu và thuốc lá gây hại cho tim và mạch máu.
• Quản lý stress hiệu quả: Tập yoga, thiền hoặc các kỹ thuật thư giãn để giảm căng thẳng.
• Kiểm tra huyết áp định kỳ: Để phát hiện sớm và quản lý bệnh hiệu quả.

  

Điều trị tăng huyết áp như thế nào

Điều trị tăng huyết áp thường bao gồm việc thay đổi lối sống và sử dụng thuốc. Các thuốc điều trị tăng huyết áp thường được sử dụng bao gồm:

• Thuốc lợi tiểu: Giúp cơ thể loại bỏ muối và nước, giảm áp lực máu.
• Thuốc chẹn beta: Giảm nhịp tim và giảm áp lực máu.
• Thuốc ức chế men chuyển (ACE inhibitors) hoặc thuốc chẹn thụ thể Angiotensin: Giúp giãn mạch và giảm áp lực máu.
• Thuốc chẹn canxi: Giảm lượng canxi vào tế bào cơ tim và mạch máu, giúp giãn mạch.
• Thuốc chẹn alpha: Giảm co thắt mạch máu và giảm áp lực máu.

Bác sĩ sẽ quyết định loại thuốc và liều lượng phù hợp nhất cho bạn dựa trên tình trạng sức khỏe cụ thể. Ngoài ra, điều quan trọng là bạn cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý ngưng thuốc hoặc thay đổi liều lượng.

Kết luận

Tăng huyết áp là một bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và kiểm soát được thông qua việc duy trì lối sống lành mạnh và tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ. Hãy chú ý theo dõi huyết áp thường xuyên và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe tim mạch của bạn. Sự thay đổi nhỏ trong lối sống hàng ngày có thể mang lại lợi ích lớn cho sức khỏe của bạn trong tương lai.