Sa tử cung (sa dạ con) là hiện tượng có thể gặp ở phụ nữ sau sinh. Bệnh càng tiến triển nặng càng dễ kéo theo biến chứng sa cơ quan vùng chậu và viêm loét âm đạo. Hãy cùng Pharmacity tìm hiểu về Những điều cần biết về sa tử cung qua bài viết dưới đây.
Tổng quan chung
Tử cung hay còn gọi là dạ con, là một cơ quan quan trọng trong hệ sinh sản của nữ giới, có hình dạng giống như quả lê lộn ngược. Tử cung có độ dài khoảng 6-8cm, dày khoảng 2-3cm và rộng khoảng 4-5cm. Vị trí tử cung trong cơ thể phụ nữ có thể thay đổi nhất là khi mang thai nhưng thông thường nằm ở giữa xương chậu, phía trước trực tràng, sau bàng quang. Tử cung được nối với âm đạo bởi phần cổ tử cung. Tùy cấu tạo cơ thể của từng chị em mà tử cung có tư thế ngả trước hoặc ngả sau. Vị trí này cũng có thể thay đổi nếu phụ nữ mang thai và sinh nở.
Sa tử cung (hay còn gọi là sa sinh dục, sa dạ con, sa thành âm đạo) là tình trạng hiếm gặp. Hiện tượng sa tử cung xảy ra khi dây chẳng và cơ của sàn chậu bị suy yếu do căng ra trong thời gian dài và không còn đủ khả năng đáp ứng đủ sự nâng đỡ cho tử cung. Kết quả là, tử cung bị tụt xuống (sa xuống) hoặc nhô ra ngoài âm đạo.
Sa tử cung có thể chia thành nhiều cấp độ khác nhau
- Cấp độ 1: Đây là giai đoạn đầu của bệnh. Tử cung đã bị sa xuống nhưng vẫn nằm trong ống âm đạo.
- Cấp độ 2: Mức độ sa tử cung đã nghiêm trọng hơn. Tử cung không còn nằm trong ống âm đạo nữa mà có thể tụt xuống cửa âm đạo, nhất là khi người bệnh phải làm việc quá sức hoặc hoạt động quá nhiều.
- Cấp độ 3: Đây là cấp độ nghiêm trọng nhất. Toàn bộ tử cung đã bị tụt xuống âm đạo. Lúc này người bệnh có thể quan sát bằng mắt thường tử cung có màu hồng và có kích thước bằng quả trứng gà. Tử cung không thể tự co lên và rất dễ bị viêm nhiễm nếu người bệnh không được xử trí kịp thời.
Triệu chứng
Sa tử cung biểu hiện qua những cơn đau bụng lâm râm ở vùng tử cung, kèm theo dấu hiệu xuất huyết trong ổ bụng, nhất là trong thời kỳ mang thai. Tuy nhiên, biểu hiện đau tử cung có thể không đủ hoặc không cụ thể để bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh chính xác. Vì trên thực tế cơ thể thai phụ thường sẽ bị đau ở một vài vị trí để thích ứng với thời kỳ mang thai. Những triệu chứng khác của sa tử cung bao gồm:
- Tim đập nhanh
- Huyết áp thấp (mức độ nhẹ gây ra choáng, mạnh có thể dẫn đến sốc tim)
- Làm ngừng cơn co tử cung
- Đau tử cung dữ dội
- Mất cảm giác với thai nhi trong bụng
Nguyên nhân
Nguyên nhân tình trạng sa sinh dục là do hệ thống cơ và dây chằng vùng đáy chậu bị lão hóa, dãn ra, các phủ tạng trong ổ bụng đè lên vùng đáy chậu khiến các cơ quan vùng chậu dễ dàng tụt xuống theo các khe hở tự nhiên của đáy chậu.
Đối tượng nguy cơ
Sa sinh dục xảy ra ở nữ giới trong độ tuổi sinh sản trở lên mà đặc biệt là những đối tượng sau:
- Phụ nữ sau sinh con, đặc biệt là khi sinh con qua đường âm đạo, khi kích thước, trọng lượng thai nhi quá lớn, thời gian chuyển dạ quá lâu. Sa tử cung sau sinh là trường hợp dễ gặp nhất hiện nay.
- Phụ nữ mãn kinh dẫn đến buồng trứng ngừng sản xuất hormone estrogen để điều hòa chu kỳ kinh hàng tháng. Dẫn đến cơ sàn chậu cũng dần yếu đi, kém săn chắc dẫn đến nguy cơ sa dạ con là rất cao.
- Phụ nữ lao động nặng, mang vác đồ vật nặng, hay cúi người, khom lưng sau khi sinh con mà có ít thời gian nghỉ ngơi. Việc này dẫn đến vùng đáy bụng phải hoạt động nhiều, co bóp mạnh gây áp lực lên đáy chậu từ đó dễ gây ra tình trạng sa dạ con.
Ngoài ra những yếu tố sau đây cũng có thể là nguyên nhân làm tăng nguy cơ sa dạ con ở phụ nữ:
- Phụ nữ lớn tuổi, sinh đẻ nhiều, bị rách tầng sinh môn
- Phụ nữ mang thai đôi hoặc đa thai, khó sinh con
- Bất thường ở nhau thai
- Phụ nữ đã trải qua phẫu thuật tử cung khiến các mô xương chậu bị suy yếu
Chẩn đoán
Việc chẩn đoán sẽ được xác định chủ yếu thông qua việc bác sĩ thăm khám vùng chậu. Khi đó, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn rặn mạnh để đánh giá tối đa mức độ tình trạng sa tử cung. Sau đó bác sĩ sẽ yêu cầu bạn làm động tác co thắt cơ vùng chậu (giống việc nín tiểu) để đánh giá sức mạnh của cân cơ vùng chậu. Nếu bạn bị tiểu không kiểm ở soát mức độ nặng, bác sĩ có thể thực hiện kiểm tra thêm để đánh giá chức năng bàng quang của bạn. Bác sĩ cũng có thể chỉ định bạn thực hiện siêu âm hoặc chụp MRI để đánh giá thêm mức độ nặng của bệnh.
Bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh qua các dấu hiệu lâm sàng của bệnh như:
- Đau lưng hoặc vùng bẹn do giãn dây chằng nâng giữ tử cung;
- Cảm giác nặng nề hay có áp lực nơi khung chậu khi đứng, nâng vật nặng và cảm thấy đỡ hơn khi nằm xuống;
- Loét hoặc chảy máu vùng tử cung sa ra ngoài, đặc biệt nếu thiếu Hormone Estrogen;
- Tiểu không tự chủ hoặc nhiễm trùng tiểu bị tái lại nhiều lần.
Phòng ngừa bệnh
Sa tử cung không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nguy hiểm, ảnh hưởng đến lần mang thai tiếp theo nên cách tốt nhất là phòng ngừa từ đầu. Hãy áp dụng các cách sau:
- Sau sinh, sản phụ cần dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, không làm việc quá sức, lao động mạnh hay nâng vác vật nặng.
- Đi lại, vận động nhẹ nhàng giúp hồi phục sức khỏe, ngăn ngừa táo bón sau sinh để tránh áp lực lên vùng chậu.
- Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng giúp hồi phục sức khỏe, nên ăn nhiều trái cây, rau xanh, bổ sung chất xơ để giúp tiêu hóa dễ dàng, hạn chế táo bón.
- Uống nhiều nước để hỗ trợ tiêu hóa, đồng thời tăng cường tiết sữa mẹ cho con bú.
- Giữ ấm cho sản phụ, ngăn ngừa ho, cảm lạnh vì ho gây áp lực lên vùng chậu có thể dẫn đến sa tử cung.
Điều trị như thế nào?
Việc điều trị sa dạ con chỉ thực sự cần thiết khi có các triệu chứng nặng.
Phương pháp không phẫu thuật bao gồm:
- Giảm cân và tránh các yếu tố gây tăng áp lực lên ổ bụng
- Tránh khiêng vác vật nặng
- Thực hiện bài tập Kegel và các động tác giúp tăng cường sức mạnh cân cơ vùng chậu
- Áp dụng liệu pháp estrogen âm đạo tại chỗ. Nên nhớ rằng việc sử dụng estrogen thường áp dụng cho điều trị những bệnh lý khác đi kèm mà không nhằm mục đích điều trị bệnh sa tử cung đơn thuần
- Đặt vòng nâng đỡ tử cung Pessary qua âm đạo.
Điều trị phẫu thuật:
- Phẫu thuật được chỉ định nếu tiểu không tự chủ, sa bàng quang, sa trực tràng hoặc sa thành âm đạo sau.
- Phẫu thuật bao gồm treo tử cung hoặc cắt tử cung.
- Trong phẫu thuật treo tử cung, bác sĩ sẽ đưa tử cung về lại vị trí cũ bằng cách thu ngắn các dây chằng hoặc dùng vật liệu tổng hợp để thay thế các cơ sàn chậu nâng đỡ các cơ quan vùng chậu. Bác sĩ có thể thực hiện qua nội soi ổ bụng hoặc qua ngả âm đạo. Phẫu thuật này không áp dụng cho những phụ nữ dự tính mang thai do bệnh sẽ tái phát trở lại vì tăng áp lực vùng chậu do thai.
- Phẫu thuật ngăn ngừa sa mỏm cắt âm đạo: Sau khi cắt tử cung
Bài viết trên đã cho bạn những thông tin về sa tử cung. Hi vọng, sẽ có ích cho việc chăm sóc sức khỏe gia đình bạn.
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
