Mề đay, hay còn gọi là mày đay, là một căn bệnh da liễu phổ biến, gây ra các sẩn phù, mẩn đỏ, ngứa ngáy trên da. Tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng mề đay ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về mề đay, bao gồm triệu chứng, nguyên nhân, đối tượng nguy cơ, chẩn đoán, phòng ngừa và điều trị.
Tổng quan chung bệnh mề đay
Mề đay là phản ứng của mao mạch trên da với các yếu tố khác nhau, gây phù cấp hoặc mãn tính ở trung bì. Biểu hiện đặc trưng của mề đay là các sẩn phù có kích thước từ 1mm đến vài cm, màu hồng hoặc đỏ, thường kèm theo ngứa ngáy, khó chịu. Mề đay có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, nhưng thường gặp nhất ở mặt, tay, chân và thân mình.
Triệu chứng
Triệu chứng mề đay bao gồm:
- Sẩn phù: Biểu hiện phổ biến nhất của mề đay là các sẩn phù, có kích thước từ 1mm đến vài cm, màu hồng hoặc đỏ, thường kèm theo ngứa ngáy, khó chịu. Sẩn phù có thể xuất hiện rải rác hoặc tập trung thành từng mảng.
- Ngứa ngáy: Ngứa ngáy là triệu chứng thường gặp nhất của mề đay, có thể từ nhẹ đến dữ dội. Ngứa ngáy có thể khiến người bệnh khó ngủ, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
- Phù nề: Trong một số trường hợp, mề đay có thể gây phù nề ở mặt, mí mắt, môi, lưỡi hoặc cổ họng. Phù nề có thể gây khó thở, cần được cấp cứu y tế kịp thời.
- Các triệu chứng khác: Một số người bị mề đay có thể gặp các triệu chứng khác như đau bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, sốt,…
Nguyên nhân
Có rất nhiều nguyên nhân gây mề đay, bao gồm:
- Dị ứng: Dị ứng với thức ăn, thuốc, côn trùng đốt, phấn hoa, bụi nhà,… là nguyên nhân phổ biến nhất gây mề đay.
- Nhiễm trùng: Nhiễm trùng do virus, vi khuẩn, ký sinh trùng,… cũng có thể gây mề đay.
- Thuốc men: Một số loại thuốc như thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm không steroid (NSAID), thuốc kháng sinh,… có thể gây mề đay như tác dụng phụ.
- Yếu tố vật lý: Mề đay có thể do các yếu tố vật lý như nước nóng, ánh nắng mặt trời, cọ xát,… kích thích.
- Căng thẳng: Căng thẳng, lo âu có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mề đay.
Đối tượng nguy cơ
Mọi người đều có thể bị mề đay, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao hơn, bao gồm:
- Người có cơ địa dị ứng: Người có cơ địa dị ứng dễ bị mề đay hơn người bình thường.
- Người có tiền sử gia đình mắc mề đay: Nếu gia đình bạn có người mắc mề đay, bạn cũng có nguy cơ cao hơn bị bệnh.
- Phụ nữ: Phụ nữ có nguy cơ bị mề đay cao hơn nam giới, đặc biệt là trong thời kỳ mang thai.
- Trẻ em: Trẻ em cũng có nguy cơ cao bị mề đay.
Chẩn đoán
Chẩn đoán mề đay thường dựa vào các triệu chứng lâm sàng và tiền sử bệnh của người bệnh. Bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm như xét nghiệm máu, xét nghiệm dị ứng,… để xác định nguyên nhân gây bệnh.
Phòng ngừa bệnh
Một số biện pháp phòng ngừa mề đay hiệu quả như sau:
Tránh các nguyên nhân gây dị ứng
Đây là biện pháp phòng ngừa mề đay hiệu quả nhất. Nếu bạn biết mình dị ứng với gì, hãy tránh tiếp xúc với những thứ đó. Một số nguyên nhân dị ứng phổ biến gây mề đay bao gồm:
- Thức ăn: Hải sản, sữa bò, trứng, đậu phộng, lúa mì,…
- Thuốc: Thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm không steroid (NSAID), thuốc kháng sinh,…
- Côn trùng đốt: Ong, kiến, muỗi,…
- Phấn hoa: Phấn hoa cỏ, phấn hoa cây,…
- Lông động vật: Lông chó, lông mèo,…
- Bụi nhà: Bụi bẩn, nấm mốc,…
Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ
Không tự ý sử dụng thuốc, đặc biệt là các loại thuốc có thể gây dị ứng như thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm không steroid (NSAID). Hãy sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và thông báo cho bác sĩ biết về tình trạng dị ứng của bạn.
Giữ ấm cơ thể
- Tránh tiếp xúc với nước nóng, ánh nắng mặt trời, cọ xát,… vì những yếu tố này có thể kích thích da và gây mề đay.
- Tắm nước ấm thay vì nước nóng.
- Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát.
- Sử dụng kem chống nắng khi ra ngoài trời nắng.
- Tránh hoạt động gắng sức gây đổ mồ hôi nhiều.
Giảm căng thẳng
Căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mề đay. Do đó, bạn nên:
- Tập thể dục thường xuyên.
- Yoga, thiền.
- Nghe nhạc thư giãn.
- Dành thời gian cho sở thích.
- Trò chuyện với bạn bè, người thân.
Chăm sóc da
- Giữ da sạch sẽ, khô ráo.
- Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da dịu nhẹ, không gây kích ứng.
- Mặc quần áo làm từ chất liệu cotton mềm mại.
- Tránh gãi khi bị ngứa.
Sử dụng một số biện pháp dân gian
Một số biện pháp dân gian có thể giúp giảm ngứa ngáy và các triệu chứng khác của mề đay, bao gồm:
- Chườm mát bằng khăn lạnh hoặc tắm nước mát.
- Dùng lá trà xanh, lá bạc hà hoặc nha đam đắp lên da.
- Uống trà gừng hoặc trà hoa cúc.
Đi khám bác sĩ nếu mề đay thường xuyên tái phát hoặc có các triệu chứng nghiêm trọng
Nếu mề đay thường xuyên tái phát hoặc có các triệu chứng nghiêm trọng như sưng tấy mặt, mí mắt, môi, lưỡi hoặc cổ họng, khó thở, bạn cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Điều trị
Mục tiêu điều trị mề đay là giảm ngứa ngáy và các triệu chứng khác, đồng thời ngăn ngừa tái phát. Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc sau:
- Thuốc kháng histamin: Thuốc kháng histamin là loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất để điều trị mề đay. Thuốc này có tác dụng giảm ngứa ngáy, sưng tấy và các triệu chứng khác của mề đay.
- Thuốc corticosteroid: Corticosteroid có thể được sử dụng để điều trị mề đay cấp tính hoặc mề đay không đáp ứng với thuốc kháng histamin. Corticosteroid có thể được dùng dưới dạng thuốc uống, thuốc bôi hoặc tiêm.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): NSAID có thể được sử dụng để giảm đau và viêm do mề đay gây ra.
- Thuốc chống nấm: Thuốc chống nấm có thể được sử dụng để điều trị mề đay do nấm.
- Liệu pháp miễn dịch: Liệu pháp miễn dịch có thể được sử dụng để điều trị mề đay mạn tính do dị ứng.
Ngoài ra, một số biện pháp tự chăm sóc tại nhà cũng có thể giúp giảm ngứa ngáy và các triệu chứng khác của mề đay, bao gồm:
- Chườm mát: Chườm mát bằng khăn lạnh hoặc tắm nước mát có thể giúp giảm ngứa ngáy và sưng tấy.
- Tránh gãi: Gãi có thể làm trầm trọng thêm tình trạng ngứa ngáy và khiến da bị tổn thương.
- Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát: Tránh mặc quần áo bó sát, làm từ chất liệu tổng hợp vì có thể gây kích ứng da.
- Giảm căng thẳng: Căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mề đay. Do đó, bạn nên tập thể dục, yoga, thiền,… để giảm căng thẳng.
Bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về mề đay, bao gồm triệu chứng, nguyên nhân, đối tượng nguy cơ, chẩn đoán, phòng ngừa và điều trị. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp ích cho bạn trong việc phòng ngừa và điều trị mề đay hiệu quả.
