Tổng quan chung
Suy gan giai đoạn cuối là gì?
Suy gan là tình trạng gan mất dần khả năng thực hiện các chức năng quan trọng, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nguyên nhân gây suy gan có thể do nhiều yếu tố như nhiễm trùng, lạm dụng rượu bia, hoặc di truyền. Vậy suy gan giai đoạn cuối là gì và cách điều trị nào là hiệu quả, hãy cùng tìm hiểu ở bài viết sau đây.
Triệu chứng của suy gan
Suy gan thường phát triển trong nhiều năm. Triệu chứng tương tự với một số bệnh lý khác nên thường gây khó khăn đối với việc chẩn đoán trong giai đoạn đầu. Về lâu dài, dấu hiệu càng trở nên nghiêm trọng khi cơ quan tiếp tục yếu đi, chức năng gan suy giảm mạnh.
Cụ thể, suy gan mạn tính thường xảy ra trong nhiều năm với một số triệu chứng như sau:
- Mệt mỏi.
- Buồn nôn.
- Ăn không ngon.
- Tiêu chảy.
- Nôn ra máu.
- Xuất hiện máu trong phân.
Khi suy gan càng tiến triển, triệu chứng càng trở nên nghiêm trọng hơn. Một số triệu chứng đáng lo ngại trong giai đoạn sau bao gồm:
- Vàng da (vàng da và mắt).
- Cơ thể mệt mỏi.
- Mất phương hướng.
- Tích tụ chất lỏng ở bụng và tứ chi (tay và chân).
- Đối với suy gan cấp tính, triệu chứng gồm:
- Chảy máu.
- Hơi thở có mùi ngọt hoặc mốc (mùi amoniac).
- Ăn không ngon.
- Vàng da.
- Cơ thể mệt mỏi.
Nguyên nhân của suy gan
Suy gan cấp tính và mạn tính xuất phát từ các nguyên nhân khác nhau. Cụ thể như sau:
Nguyên nhân suy gan cấp tính
- Quá liều Acetaminophen gây tổn thương gan.
- Các loại virus bao gồm virus viêm gan A, B, E, virus Epstein-Barr, virus Cytomegalovirus, Herpes simplex làm tổn thương gan hoặc xơ gan.(4)
- Phản ứng với một số loại thuốc kê đơn hoặc thảo dược: Một số thành phần trong thuốc kê đơn hoặc thảo dược có thể làm hỏng hệ thống ống dẫn mật hoặc tiêu diệt các tế bào gan, gây suy gan cấp tính.
- Ăn phải nấm dại chứa độc: Một loại chất độc trong nấm dại có tên là Amanita phalloides có khả năng tổn thương tế bào gan và dẫn đến suy gan chỉ trong trong vòng vài ngày.
- Viêm gan tự miễn dịch: Tương tự như viêm gan do virus, viêm gan tự miễn cũng là nguyên nhân phổ biến gây suy gan cấp tính.
- Bệnh Wilson: Đây là căn bệnh di truyền ngăn cơ thể loại bỏ đồng, dẫn đến tích tụ và gây hại cho gan.
- Gan nhiễm mỡ cấp tính ở phụ nữ mang thai: Đây là tình trạng hiếm gặp nhưng vẫn có thể xảy ra, chủ yếu do chất béo dư thừa tập trung vào gan, gây tổn thương.
- Sốc nhiễm trùng: Sốc nhiễm trùng có thể làm hỏng gan, thậm chí khiến gan ngưng hoạt động.
- Hội chứng Budd Chiari: Căn bệnh hiếm gặp này làm thu hẹp và tắc nghẽn các mạch máu sau gan.
- Chất độc công nghiệp: Các loại hóa chất công nghiệp độc hại, đặc biệt là Carbon Tetrachloride có nguy cơ gây hại cho gan khi tiếp xúc.
Nguyên nhân suy gan mạn tính
- Viêm gan virus B và D: Viêm gan B khiến gan sưng lên và không thể hoạt động như bình thường. Khi có viêm virus B có thể gây đồng nhiễm virus viêm gan D.
- Viêm gan C: Viêm gan C về lâu dài sẽ dẫn đến xơ gan.
- Uống rượu bia trong thời gian dài.
- Hemochromatosis: Đây là rối loạn khiến cơ thể hấp thụ và tích tụ quá nhiều sắt, gây xơ gan.
Đối tượng nguy cơ suy gan giai đoạn cuối
- Người nghiện rượu: Uống nhiều rượu bia trong thời gian dài là nguyên nhân hàng đầu gây suy gan mãn tính ở Hoa Kỳ.
- Người bị nhiễm virus viêm gan B hoặc C: Virus viêm gan B và C có thể gây viêm gan mãn tính, dẫn đến tổn thương gan và suy gan.
- Người béo phì: Béo phì là một yếu tố nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), có thể tiến triển thành xơ gan và suy gan.
- Người mắc bệnh tiểu đường: Tiểu đường là một yếu tố nguy cơ mắc NAFLD và bệnh gan do tắc nghẽn đường mật.
- Người có hệ thống miễn dịch suy yếu: Những người có hệ thống miễn dịch suy yếu có nhiều khả năng bị nhiễm virus viêm gan hoặc mắc các bệnh tự miễn ảnh hưởng đến gan.
- Người dùng một số loại thuốc nhất định: Một số loại thuốc, chẳng hạn như acetaminophen (Tylenol), một số loại thuốc kháng sinh và một số loại thuốc hóa trị liệu ung thư có thể gây tổn thương gan và dẫn đến suy gan.
Chẩn đoán suy gan
Một số xét nghiệm được dùng để chẩn đoán suy gan là:
- Xét nghiệm máu cho biết các chỉ số về chức năng gan và xác định có nhiễm virus viêm gan hay không.
- Các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, CT hoặc MRI cho thấy hình ảnh của gan, các tổn thương và mức độ tổn thương.
- Sinh thiết lấy mô từ gan để xác định mô sẹo và hỗ trợ tìm ra nguyên nhân gây ra suy gan.
Phòng ngừa bệnh suy gan
Bạn hoàn toàn có thể ngăn ngừa suy gan bằng cách thay đổi lối sống lành mạnh hơn. Dưới đây là một số lời khuyên để cải thiện sức khỏe của gan:
- Hạn chế uống rượu, không được uống thuốc với rượu.
- Không tự ý sử dụng thuốc không kê đơn và chỉ sử dụng đúng theo liều lượng được hướng dẫn. Không tự ý sử dụng nhiều loại thuốc cùng lúc mà không hỏi ý kiến bác sĩ.
- Duy trì cân nặng hợp lý bằng cách có chế độ ăn uống và rèn luyện lành mạnh.
- Tiêm phòng đầy đủ vắc xin viêm gan A và B. Hiện nay chưa có vắc xin ngừa viêm gan C, nhưng viêm gan C có thể điều trị được. Còn viêm gan B không thể chữa khỏi và bắt buộc phải theo dõi suốt đời.
- Khám sức khỏe định kỳ để kiểm tra chức năng gan.
Điều trị suy gan như thế nào?
Tùy vào từng giai đoạn suy gan cũng như nguyên nhân bệnh lý, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp, bao gồm:
- Thuốc: Acetylcysteine là thuốc đẩy lùi ngộ độc cho gan, được sử dụng trong trường hợp bệnh xuất phát từ việc dùng quá liều Acetaminophen. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định một số loại thuốc có tác dụng tương tự với người bị suy gan do nhiễm chất độc khác. Điều trị các thuốc đặc hiệu đối viêm gan virus B, C. Điều trị các nguyên nhân khác gây suy gan.
- Ghép gan: Nếu gan bị tổn thương nghiêm trọng, không còn có khả năng hoạt động để duy trì sự sống, ghép gan là phương pháp cuối cùng cần thực hiện. Trong quá trình này, gan bị tổn thương sẽ được loại bỏ và thay thế bằng gan khỏe mạnh từ người hiến tặng. Sau cấy ghép, hầu hết người bệnh đều có thể trở lại sinh hoạt bình thường trong vòng 6 tháng. Tuy nhiên, việc áp dụng các phương pháp chăm sóc y tế suốt đời là bắt buộc để đảm bảo cơ quan luôn hoạt động hiệu quả.
Khi đối mặt với suy gan giai đoạn cuối, việc hiểu rõ và quản lý tình trạng này là cực kỳ quan trọng. Suy gan không chỉ là vấn đề về sức khỏe, mà còn ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình. Điều quan trọng là bạn cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa như duy trì lối sống lành mạnh, hạn chế rượu bia, và tiêm phòng đầy đủ. Hơn nữa, việc theo dõi và điều trị kịp thời theo hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp quản lý bệnh hiệu quả và nâng cao chất lượng cuộc sống. Hãy nhớ rằng sức khỏe gan của bạn không chỉ phụ thuộc vào điều trị y tế mà còn vào sự chăm sóc và quyết tâm của chính bạn.
