Vô sinh nam là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp phòng ngừa

Vô sinh nam là vô sinh do nguyên nhân từ phía nam giới (có hay không kết hợp với nguyên nhân từ phía nữ giới). Tỷ lệ vô sinh tại Việt Nam được chia đều cho cả nam giới và nữ giới. Trong đó, hơn 1/3 trường hợp vô sinh xuất phát từ phía người đàn ông và có liên quan đến việc sản xuất tinh trùng, chức năng tinh trùng bất thường hoặc sự tắc nghẽn ngăn cản việc vận chuyển tinh trùng. 

Tổng quan chung

Vô sinh nam là tình trạng một người nam giới quan hệ thường xuyên 1 năm, không dùng biện pháp tránh thai nào mà người vợ không có tin vui. Tình trạng này xảy ra khi cơ thể nam giới gặp phải các vấn đề bất thường. Hiện nay, tình trạng vô sinh ở nam và nữ xảy ra phổ biến và gây nên nhiều mối lo sợ cho giới trẻ.

Vô sinh ở nam giới có 2 loại: 

• Vô sinh nguyên phát: vợ chồng chưa từng được có con, nguyên nhân chính được xác định là do người chồng.
• Vô sinh thứ phát: vợ chồng đã từng có con hoặc mang thai nhiều lần nhưng bị sẩy thai, sau này không thể có con được nữa, nguyên nhân được tìm ra là do người chồng.

Triệu chứng vô sinh nam

Yếu tố nguy cơ dẫn tới vô sinh ở nam giới có thể được phát hiện thông qua nhận biết các triệu chứng dưới đây:

• Khả năng sản xuất tinh trùng yếu.
• Bìu căng, sưng to, đau
• Rối loạn cương dương và thường xuyên xuất tinh sớm.
• Đau ở dương vật, có khi chảy mủ có màu xanh hoặc vàng.
• Rụng tóc, béo phì, da nhăn nheo và khô. Cơ thể ra nhiều mồ hôi, thường xuyên bị stress, lo âu.
• Không có con sau một năm chung sống( không ngừa thai).
• Có những vấn đề về cương hoặc xuất tinh, hoặc các rối loạn về tình dục khác.
• Đau, khó chịu, sưng, khối u vùng tinh hoàn.
• Có lượng tinh trùng thấp hơn bình thường( dưới 20 triệu)

• Có tiền sử liên quan tinh hoàn, tiền liệt tuyến hoặc tình dục.
• Phẫu thuật liên quan đến vùng bẹn, tinh hoàn, dương vật hoặc bìu.

Nguyên nhân gây vô sinh nam

Nguyên nhân vô sinh ở nam giới bao gồm:

• Các vấn đề trong quá trình xuất tinh như xuất tinh sớm, xuất tinh ngược, một số bệnh như xơ nang, tinh hoàn không đi xuống hay bị xoắn thừng 
• Chất lượng tinh trùng: Khoảng 13% đến 50% trường hợp vô sinh là do yếu tố từ nam giới như lượng tinh trùng thấp, hình dạng hoặc sự chuyển động bất thường của tinh trùng 
• Do mắc các bệnh phụ khoa nam: viêm tuyến tiền liệt, viêm bao quy đầu, viêm tinh hoàn… là những nguyên nhân dễ gây vô sinh ở nam giới.
• Sự bất thường trong chức năng sản xuất tinh trùng: là nguyên nhân khá phổ biến có thể bắt nguồn do tinh hoàn co rút, các tật di truyền, các bệnh lý như tiểu đường, quai bị, trước đây từng bị chấn thương hoặc phải phẫu thuật tinh hoàn hoặc vùng bẹn. 
• Uống nhiều rượu bia: uống nhiều rượu bia làm suy giảm chất lượng tinh trùng, giảm ham muốn. Những chất độc tích tụ trong rượu bia gây rối loạn cương dương làm ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng có con ở nam giới.
• Hút thuốc lá: thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến vô sinh ở nam giới, làm tinh trùng bị suy yếu, dị dạng hoặc teo tinh hoàn.

• Căng thẳng, stress: thường xuyên căng thẳng hay stress làm rối loạn nội tiết tố nam. Chuyện chăn gối không được viên mãn làm tăng khả năng vô sinh 
• Thường xuyên mặc quần áo bó sát: thói quen mặc quần áo chật, bó sát khiến nhiệt độ tinh hoàn tăng lên ngăn cản quá trình sinh tinh.
• Quan hệ tình dục không an toàn: Thói quen quan hệ thô bạo, quan hệ nhiều lần liên tục khiến dương vật bị tổn thương giảm gây nên trở ngại cho quá trình sinh sản ở nam giới.
• Tiếp xúc nhiều với một số hóa chất và chất độc như thuốc trừ sâu, bức xạ, cần sa… và steroid (bao gồm testosterone)
• Tổn thương gây ra do ung thư và quá trình điều trị
• Ngoài ra, nhiều trường hợp nam giới vô sinh mà nguyên nhân không thể xác định, trong đó có một vài phỏng đoán cho rằng có thể là do nguyên nhân di truyền.

Đối tượng nguy cơ

Những đối tượng sau có nguy cơ mắc bệnh vô sinh nam phổ biến như: 

• Độ tuổi: Đàn ông trên 40 tuổi có khả năng sinh sản kém hơn những người trẻ hơn
• Sử dụng thuốc lá: Hút thuốc có thể làm tăng nguy cơ rối loạn chức năng cương dương và số lượng tinh trùng ít ở nam giới
• Sử dụng rượu: Đối với nam giới, việc sử dụng rượu nặng có thể làm giảm số lượng và khả năng di chuyển của tinh trùng

• Thừa cân: số lượng tinh trùng của một người đàn ông và mức độ testosterone có thể bị ảnh hưởng nếu bị béo phì
• Vấn đề tập thể dục: thiếu hoặc không tập thể dục đủ góp phần gây nên béo phì và làm tăng nguy cơ vô sinh.

Chẩn đoán

Chẩn đoán vô sinh nam cần dựa vào các dấu hiệu lâm sàng và cận lâm sàng để đưa ra kết luận chính xác nhất. 

Khám lâm sàng: khám cơ quan sinh dục để phát hiện các dấu hiệu bất thường nếu có: như các dị tật bẩm sinh, các bệnh đường sinh dục,…

Xét nghiệm cận lâm sàng: dựa vào các xét nghiệm chẩn đoán chuyên sâu có tính chính xác cao, bao gồm:

• Siêu âm ổ bụng, siêu âm tinh hoàn để phát hiện các bất thường của các bộ phận sinh dục.
• Xét nghiệm tinh dịch đồ: đây là xét nghiệm quan trọng và cơ bản trong chẩn đoán vô sinh ở nam giới.
• Xét nghiệm máu kiểm tra hàm lượng các hormon: nồng độ các hormon trong máu ảnh hưởng đến quá trình sản sinh tinh trùng và sinh lý sinh dục nam.

Sinh thiết tinh hoàn để làm các xét nghiệm cần thiết với các trường hợp vô tinh không do yếu tố di truyền.

Phòng ngừa bệnh vô sinh nam

Trên thực tế, tình trạng vô sinh nam không phải lúc nào cũng được ngăn ngừa. Tuy nhiên, người bệnh có thể tránh được một số yếu tố nguy cơ nếu tuân thủ những lời khuyên sau đây: 

• Không hút thuốc lá
• Hạn chế hoặc kiêng rượu
• Không sử dụng ma túy và các chất kích thích
• Cân bằng dinh dưỡng, tập luyện để duy trì cân nặng hợp lý

• Tránh môi trường độc hại và khiến cho nhiệt độ tinh hoàn tăng cao
• Nghỉ ngơi, thư giãn để giải tỏa căng thẳng

Điều trị vô sinh nam như thế nào?

Các phương pháp điều trị vô sinh ở nam giới bao gồm:

• Dùng thuốc: thuốc có thể được sử dụng để điều trị một số vấn đề ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới như mất cân bằng hormone và rối loạn chức năng cương dương
• Phẫu thuật: phương pháp phẫu thuật có thể có thể giúp điều trị tắc nghẽn trong ống dẫn tinh hoặc giãn tĩnh mạch ở tinh hoàn.
• Ngoài ra, bạn còn có thể áp dụng các phương pháp hỗ trợ sinh sản (ART) bao gồm tất cả các phương pháp điều trị bệnh vô sinh trong đó cả trứng lẫn tinh trùng đều được sử dụng. Một số phương pháp thông dụng là:
  • Phương pháp bơm tinh trùng trực tiếp và tử cung (IUI)
  • Phương pháp tiêm thẳng tinh trùng vào trứng (ICSI)
  • Phương pháp thụ tinh ống nghiệm (IVF)
  • Sử dụng tinh trùng hoặc trứng được hiến tặng

Tóm lại, vô sinh nam là một bệnh lý tác động tiêu cực đến nam giới về mặt thể chất lẫn tinh thần. Bệnh vô sinh nam giới cần được phát hiện và điều trị sớm, tránh gây ra những biến chứng nặng nề ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày. Hy vọng những chia sẻ này hữu ích, giúp cho những ai đang rơi vào hoàn cảnh này có thể an tâm để điều trị.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.