Viêm khớp mãn tính là gì? Những điều cần biết về viêm khớp mãn tính

Viêm khớp mãn tính là bệnh có tỷ lệ xuất hiện cao ở người  trung niên và người già. Chứng bệnh này xảy ra cùng với quá trình lão hóa của cơ thể, gây nên những cơn đau nhức khó chịu, khiến người bệnh không thể vận động một cách bình thường. Vậy chúng ta cùng tham khảo bài viết dưới đây nhé.

Tổng quan chung

Viêm khớp mãn tính là một thuật ngữ chung chỉ các tình trạng viêm kéo dài trong các khớp, gây đau, sưng, có thể dẫn đến hạn chế vận động và suy giảm chức năng của khớp. Bệnh ảnh hưởng đến các khớp tay, đầu gối, mắt cá chân và các khớp đối xứng như cả hai tay hoặc cả hai đầu gối. Ngoài ra, các bộ phận khác như mắt, tim phổi và hệ tuần hoàn cũng bị tác động. 

Mặc dù chưa rõ nguyên nhân cụ thể, nhưng phụ nữ và người ở độ tuổi trung niên dễ mắc bệnh đau khớp mãn tính hơn.

Các dạng viêm khớp mãn tính phổ biến

Trong số các loại viêm khớp mãn tính, hai loại phổ biến nhất là viêm xương khớp và viêm khớp dạng thấp. 

• Viêm xương khớp: Loại viêm khớp thường gặp, ảnh hưởng chủ yếu đến các khớp chịu tải trọng lớn như đầu gối, hông và cột sống. Chứng viêm xương khớp xảy ra khi lớp sụn bảo vệ đầu xương bị hủy hoại, khiến không gian trong khớp bị thu hẹp làm cho xương phát triển thái quá, hình thành các gai xương và giảm khả năng vận động của khớp. Thông thường, viêm xương khớp hay gặp ở người cao tuổi, nhưng cũng có thể gặp ở người trẻ tuổi do chấn thương hoặc sử dụng khớp quá mức.
• Viêm khớp dạng thấp: Đây là một bệnh tự miễn, gây viêm ở lớp lót bên trong khớp. Tình trạng viêm này có thể lan rộng khắp cơ thể, thậm chí ảnh hưởng đến các cơ quan khác như tim và phổi.

Ngoài ra, còn có một số bệnh viêm khớp mãn tính và rối loạn liên quan khác như:

• Bệnh Gout: Bệnh xảy ra khi các tinh thể axit uric tích tụ trong các khớp nhỏ như ngón chân, tay cái gây viêm, đau.
• Lupus ban đỏ: Đây là bệnh tự miễn mãn tính, gây viêm và hủy hoại các khớp, gân, cũng như các cơ quan khác trong cơ thể. Người mắc lupus thường cảm thấy mệt mỏi, xuất hiện các vết hồng ban hình cánh bướm trên da, cảm giác đau và sưng ở các khớp, đi kèm với triệu chứng sốt.
• Xơ cứng bì toàn thể: Người mắc chứng bệnh tự miễn này có biểu hiện như da bị xơ hóa, tổn thương mạch máu ở khớp và cơ quan nội tạng (đặc biệt là thực quản, đường tiêu hóa thấp, phổi, tim và thận).
• Viêm cột sống dính khớp: Bệnh này tạo ra các đốt xương cột sống liên kết với nhau gây viêm ở các bộ phận như hông, hông, xương sườn và đốt bàn tay và bàn chân.
• Viêm khớp vô căn hoặc viêm khớp dạng thấp ở trẻ vị thành niên: Đây là loại viêm khớp xuất hiện ở trẻ em, gây viêm và cứng khớp. Các triệu chứng có thể xuất hiện và biến mất, thường không có dấu hiệu rõ ràng nhưng dễ gây tổn thương vĩnh viễn cho khớp.

Triệu chứng

Các triệu chứng của viêm khớp mãn tính có khá nhiều và thường thay đổi tùy thuộc mức độ tổn thương hoặc vị trí khớp. Phổ biến là các biểu hiện:

• Đau nhức ở khớp: Triệu chứng này thường gặp ở hầu hết các dạng của viêm khớp mãn tính. Tuy nhiên mức độ các cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, đột ngột hoặc khởi phát khi có tác động cơ học, biểu hiện dần dần.
• Cứng tê khớp: Do cấu trúc khớp bị mất cân bằng khi tổn thương nên gây ra hiện tượng tê cứng. Người bệnh thường cảm nhận rõ nhất dấu hiệu này khi mới ngủ dậy. Hoặc sau một thời gian dài mới vận động trở lại thì thấy hiện tượng này.
• Sưng đỏ ở vị trí khớp viêm và xung quanh: Sưng đỏ và nóng ran là những hiện tượng khá thường xuyên xuất hiện xung quanh vùng da bao ổ khớp bị viêm, gout. Một số người bị viêm khớp mãn tính do thoái hóa khớp cũng gặp phải tình trạng này. Lý do là vì đầu khớp bị cọ sát khi vận động, gây kích ứng viêm ra các mô mềm quanh nó.
• Kém vận động: Biểu hiện này cũng phổ biến ở hầu hết các dạng viêm khớp mãn tính. Trong đó, mới đầu người bệnh chỉ cảm thấy đau nhức nhẹ nên khó đi lại, vận động. Tuy nhiên, càng về sau, nếu không chữa trị thì các tổn thương càng nhiều. Do đó việc vận động sẽ khó khăn hơn nữa, thậm chí có thể mất khả năng tạm thời.

Đó là các triệu chứng phổ biến, thường thấy nhất ở bệnh nhân viêm khớp mãn tính. Ngoài ra, nhiều người còn gặp phải những phát sinh thứ phát như sốt, lạnh người, uể oải, chán ăn..

Nguyên nhân

Bệnh viêm khớp mạn tính xuất hiện cùng với quá trình lão hóa của cơ thể hoặc do chấn thương và bệnh lý khác khiến các khớp sụn bị bào mòn và mất đi, gây đau nhức khớp.Viêm khớp mạn tính xuất hiện nhiều nhất ở người già và người trung niên. Tuy nhiên, căn bệnh này cũng có thể có ở nhiều độ tuổi khác nhau nữa do chấn thương, do biến chứng của viêm khớp chuyển sang mãn tính…

Theo các chuyên gia về cơ xương khớp, những miếng sụn bị văng ra từ các khớp là nguyên nhân gây viêm khớp mãn tính. Bên cạnh đó, các chấn thương về khớp hoặc bệnh viêm khớp dạng thấp, bệnh Gút và yếu tố di truyền cũng là nguyên nhân dẫn đến bệnh viêm khớp mạn tính.

Đối tượng nguy cơ

Viêm khớp mãn tính còn xảy ra khi có yếu tố kích hoạt các nguyên nhân gây bệnh, góp phần gây viêm trong cơ thể. Một vài yếu tố nguy cơ của đau khớp mãn tính bao gồm:

• Tuổi tác: Nguy cơ mắc hầu hết các loại viêm khớp tăng lên khi bạn già đi.
• Di truyền: Những người có gen di truyền của người thân mắc vốn mắc bệnh xương khớp có nhiều khả năng phát triển một số loại viêm khớp di truyền như viêm khớp dạng thấp (RA), lupus ban đỏ hệ thống (SLE) và viêm cột sống dính khớp. Những gen này được gọi là kiểu gen HLA (kháng nguyên bạch cầu người) lớp II. Người mắc gen này làm cho tình trạng viêm khớp trở nên tồi tệ hơn.
• Uống rượu bia quá nhiều 
• Thừa cân – béo phì: Người có chỉ số khối cơ thể (BMI) vượt ngưỡng 24,9 sẽ đối mặt với nguy cơ mắc các bệnh về khớp cao hơn người thường.
• Chấn thương khớp: Chấn thương khớp có thể làm hỏng khớp và góp phần vào sự phát triển của viêm xương khớp ở khớp đó.
• Tập thể dục ở cường độ cao, tập quá sức hoặc bạn không tập thể dục đủ.
• Hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp – một dạng viêm khớp mãn tính và khiến bệnh trầm trọng hơn.
• Sự nhiễm trùng: Nhiều tác nhân như vi khuẩn và vi rút, có thể gây nhiễm trùng khớp và tăng nguy cơ phát triển của một số loại viêm khớp.
• Tính chất công việc: Các công việc liên quan đến việc gập gối và ngồi xổm lặp đi lặp lại làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp gối.

Chẩn đoán

Khi xuất hiện các triệu chứng viêm khớp, bạn cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám càng sớm càng tốt. Bác sĩ sẽ khám sức khỏe tổng thể để kiểm tra chất lỏng xung quanh khớp, tình trạng khớp sưng, nóng hoặc đỏ cũng như phạm vi cử động của khớp. 

Tiếp theo, có thể bạn sẽ được chỉ định thực hiện một số chẩn đoán lâm sàng để tìm ra bệnh. Những chẩn đoán này bao gồm:

• Xét nghiệm máu: để kiểm tra các loại kháng thể như anti-CCP, RF và ANA.
• Chụp X-quang, MRI và CT: để thấy rõ hình ảnh về hệ cơ xương khớp.

Phòng ngừa bệnh

Viêm khớp mạn tính hoàn toàn có thể phòng ngừa được thông qua việc luyện tập thể dục thể thao, chế độ dinh dưỡng, điều trị bằng thuốc… và phẫu thuật thay khớp. Cụ thể:

• Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên để tăng cường sự dẻo dai cho các khớp xương là phương pháp phòng tránh hiệu quả các bệnh về cơ xương khớp.
  Duy trì cân nặng phù hợp, tránh tăng cân, thừa cân, béo phì giúp các khớp xương vận hành đảm bảo, tránh việc suy thoái.
• Chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý. Ăn nhiều chất xơ, hạn chế chất béo, ăn nhiều rau củ quả… Ngủ sớm, tránh thức khuya là những phương thức hiệu quả để điều trị bệnh viêm khớp mạn tính này. Bệnh nhân nên tham khảo bác sĩ về chế độ ăn uống và luyện tập.

Điều trị như thế nào?

Viêm khớp mãn tính là bệnh diễn tiến dai dẳng, không thể chữa khỏi hết hẳn. Mọi cách chữa hiện nay chỉ nhằm kiểm soát các triệu chứng và làm viêm khớp mãn tính tiến triển chậm. Đồng thời giúp phục hồi chức năng của hệ xương, giải tỏa những khó chịu, trở ngại do tình trạng này gây nên.

Điều trị bằng cách dùng thuốc Tây

Sử dụng thuốc Tây là lựa chọn phổ biến của nhiều người khi đến bệnh viện khám chữa viêm khớp mãn tính. Tùy trường hợp mà bác sĩ sẽ chỉ định các thuốc kiểm soát triệu chứng và làm chậm tiến trình phát triển bệnh.

Một số thuốc uống thường được sử dụng trong điều trị bệnh ở khớp này, bao gồm:

• Paracetamol và một số thuốc có tác dụng giảm đau tương tự.
• Corticosteroid hoặc các thuốc chống viêm không chứa steroid.
• Colchicin dùng cho người bị bệnh gout.
• Glucosamine và các thuốc chống thoái hóa tác dụng chậm khác như MSM, Chondroitin,…
• Sulfasalazine hoặc thuốc chống thấp khớp khác như Leflunomide, Methotrexate,…
• Một số thuốc có công dụng ức chế sự tổng hợp axit uric hoặc thúc đẩy khả năng đào thải, làm tiêu chất này.

Bên cạnh các thuốc uống, người bị viêm khớp mãn tính có thể còn được chỉ định dùng các thuốc tiêm như:

• Corticosteroid: Corticosteroid dạng tiêm có hiệu quả giảm đau trong xương. Loại này được dùng khi người bệnh không sử dụng được thuốc uống. Thuốc tiêm chứa corticosteroid có tính rủi ro cao nên chỉ được sử dụng tối đa 3 lần/năm. Bác sĩ sẽ cân nhắc kỹ nếu cần sử dụng, thuốc chỉ được tiêm lần tiếp theo khi mũi trước đó đã được sử dụng trên 3 tháng.
• Axit hyaluronic: Loại này được chỉ định dùng cho những người bị thoái hóa khớp. Nó có tác dụng giống như dịch nhờn mà màng bao hoạt dịch tiết ra là làm giảm ma sát ổ khớp, tăng khả năng vận động.
• Thuốc sinh học: Đây là loại thuốc được tổng hợp bằng công nghệ tổ hợp gen/tế bào ở người và động vật. Chúng thường được dùng trong điều trị viêm khớp vảy nến và viêm khớp dạng thấp. Cơ chế của nó là làm thay đổi các đáp ứng miễn dịch của cơ thể, từ đó giảm các tổn thương trong ổ khớp và loại trừ các yếu tố gây đau.

Mặc dù có rất nhiều loại thuốc trị viêm khớp mãn tính nhưng việc chọn dùng phải căn cứ vào độ tuổi, tình trạng bệnh. Đa phần thuốc Tây dùng trong điều trị các thể bệnh này đều có những tác dụng phụ, dẫn đến rủi ro nhất định. Cho nên, tốt nhất là bạn hãy trao đổi với bác sĩ về liều dùng, cách sử dụng, tương tác thuốc…

Vật lý trị liệu phục hồi chức năng

Trong quá trình điều trị bằng thuốc Tây, người bị viêm khớp mãn tính cần tiến hành vật lý trị liệu để cải thiện khả năng vận động, giảm triệu chứng bệnh. Có những kỹ thuật, bài tập tốt sau đây bạn nên tham khảo:

Vật lý trị liệu thụ động

Vật lý trị liệu thụ động là phương pháp hỗ trợ điều trị viêm khớp mãn tính có sự tác động của máy móc. Một số kỹ thuật phổ biến thuộc dạng này là:

• Điện trị liệu: Đây là kỹ thuật dùng tia điện để kích thích các dây thần kinh phản ứng nhạy bén khi vận động. Ngoài ra, nó cũng góp phần chống viêm, giảm đau ở người bị thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống hoặc khớp vai.
• Thủy trị liệu: Đây là phương pháp vật lý trị liệu dùng kỹ thuật tắm các tia nước ấm lực và tắm điện một chiều tứ chi. Khi tiến hành cách này, tuần hoàn máu của người bệnh được cải thiện. Đồng thời các khối cơ khỏe hơn, ít co thắt quá độ. Cảm giác đau nhức theo đó cũng giảm đi.
• Sóng siêu âm: Kỹ thuật này dùng được cho tất cả các thể bệnh viêm khớp mãn tính. Nó giúp làm nóng các mô, gân, khối cơ và hỗ trợ lưu thông máu. Đồng thời đem lại hiệu quả chống viêm giống như khi dùng thuốc chứa steroid tại chỗ.
• Quang trị liệu: Phương pháp này sử dụng đến ánh sáng và các tia laser để giảm tổn thương. Nó thường được áp dụng và cho hiệu quả cao đối với thể bệnh viêm khớp vảy nến. Để tăng hiệu quả điều trị, người ta hay kết hợp với việc truyền thuốc.

Kỹ thuật tập luyện chủ động

Các phương pháp trên đều là những cách làm có phụ thuộc vào máy móc. Để tiến hành vật lý trị liệu đơn giản tại nhà, các bác sĩ còn hướng dẫn cho bệnh nhân thực hiện các bài tập phục hồi chức năng ổ khớp đơn giản.

Đây là cách người bệnh có thể chủ động bảo tồn khả năng vận động. Đồng thời giảm các biến chứng do viêm khớp mãn tính gây ra và kìm hãm sự phát triển của bệnh.

Phẫu thuật trị viêm khớp mãn tính

Nếu mọi cách chữa trị viêm khớp mãn tính đều không đem lại hiệu quả thì phẫu thuật là giải pháp cuối cùng. Nó thường được chỉ định khi ổ khớp của người bệnh bị tổn thương nghiêm trọng, làm mất khả năng vận động.

Với giải pháp này, người bệnh sẽ được phẫu thuật chỉnh hình cấu trúc ổ khớp để thay thế bộ phận bị tổn thương bằng các vật liệu nhân tạo.

Tùy vào dạng viêm khớp mãn tính và tình trạng cụ thể mà bác sĩ sẽ chỉ định cách phẫu thuật ngoại khoa tương ứng. Một số kỹ thuật thường dùng trong phẫu thuật bệnh này là:

• Kỹ thuật cải thiện ngoài mô sụn, làm sạch ổ khớp.
• Thay khớp.
• Khoan ổ khớp.
• Kỹ thuật cấy tế bào sụn.
• Cải thiện bề mặt mô sụn, loại bỏ yếu tố gây viêm ở ổ khớp.
• Phẫu thuật bỏ tophi…

Phẫu thuật trị viêm khớp mãn tính thường tốn kém và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nếu được chỉ định điều trị bằng cách này, người bệnh nên chuẩn bị tinh thần và viện phí đầy đủ.

Hi vọng với những chia sẻ trên giúp các bạn hiểu hơn về viêm khớp mạn tính.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.