Suy hô hấp và các loại suy hô hấp phổ biến: Triệu chứng và phân loại

Bất kỳ tổn thương nào xảy ra ở hệ hô hấp đều có thể dẫn đến hội chứng suy phổi ở người lớn, người già và trẻ em. Các tổn thương này có thể ảnh hưởng đến đường thở hoặc phổi của người bệnh; hoặc tác động đến các cơ, dây thần kinh, xương và các mô hỗ trợ hô hấp của người bệnh.

Suy hô hấp là gì?

Bệnh suy hô hấp là một tình trạng mà hệ thống hô hấp của cơ thể không hoạt động hiệu quả, dẫn đến khả năng hít thở kém hoặc không đủ để cung cấp đủ oxy đến cơ thể. Đây là một bệnh lý nghiêm trọng và có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.

Hội chứng này được chia ra làm 2 loại cấp tính và mạn tính. Thông thường khi nhắc tới tình trạng suy phổi này, tức là người ta muốn nhắc tới tình trạng cấp tính. Về mặt thực hành, suy hô hấp được định nghĩa bởi PaO2 (áp lực riêng khí oxy trong động mạch) < 60mmHg và/hoặc PaCO2 (áp lực riêng khí carbon dioxide trong động mạch) > 50mmHg.

Các yếu tố có thể gây ra bệnh suy hô hấp là gì?

Bệnh suy hô hấp có thể được gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các yếu tố môi trường, lối sống, yếu tố di truyền và các bệnh lý khác:

• Hút thuốc lá: Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân chính gây ra suy hô hấp. Thuốc lá chứa các chất hóa học độc hại có thể gây ra viêm và tổn thương cho phế quản và phế nang, dẫn đến việc suy giảm chức năng phổi.

• Nhiễm khuẩn huyết là nguyên nhân phổ biến nhất của Hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển (Acute respiratory distress syndrome – ARDS).
• Chấn thương ở đầu, ngực hoặc các chấn thương nặng khác do tai nạn, té ngã làm tổn thương trực tiếp phổi hoặc vùng não kiểm soát nhịp thở.
• Ô nhiễm không khí: Tiếp xúc với ô nhiễm không khí, như khói xe, khói công nghiệp, và khói thuốc lá trên không gian mở, có thể gây ra viêm và tổn thương cho phế quản và phế nang, dẫn đến suy giảm chức năng phổi.
• Môi trường làm việc: Tiếp xúc với các chất hóa học độc hại và bụi mịn trong môi trường làm việc như hóa chất, khói, bụi gỗ, và bụi amiăng có thể gây ra các vấn đề hô hấp và suy giảm chức năng phổi.
• Di truyền: Các yếu tố di truyền có thể góp phần vào việc phát triển bệnh suy hô hấp. Các loại bệnh như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) và hen suyễn (Asthma) có thể được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
• Bệnh lý khác: Các bệnh lý như viêm phổi, viêm phế quản, bệnh màng phổi và bệnh phổi fibrosis có thể gây ra suy hô hấp do tổn thương phế quản và phế nang.
• Tuổi tác: Tuổi tác là một yếu tố rủi ro cho việc phát triển bệnh suy hô hấp do sự giảm dần của chức năng phổi và hệ thống hô hấp liên quan đến quá trình lão hóa.

Phân loại suy hô hấp

Có nhiều cách để người ta có thể phân loại suy hô hấp khác nhau, cụ thể:

Theo vị trí:

• Suy hô hấp trên
• Suy hô hấp dưới

Phân loại suy hô hấp theo vị trí 

Theo PaCO2 và PaO2

• Thiếu oxy (khi PaO2 < 60mmHg).
• Thừa carbon dioxide (khi PaCO2 > 50mmHg).
• Hỗn hợp (Bao gồm cả thiếu oxy và thừa carbon dioxide).

Theo thời gian

• Suy hô hấp cấp tính: Tình trạng khởi phát đột ngột ở đối tượng có chức năng hô hấp bình thường.
• Suy hô hấp mạn tính: Tình trạng đã tồn tại dai dẳng trong một thời gian ở những bệnh nhân mắc các bệnh hô hấp mạn tính.
• Suy hô hấp cấp tính trên nền mạn: Sự trầm trọng thêm của suy hô hấp mạn tính mà không thể bù đắp bằng liệu pháp oxy và điều trị bằng thuốc đang diễn ra. Nguyên nhân do tình trạng nặng thêm của bệnh hô hấp mạn tính đã có do nhiễm trùng hoặc viêm cấp tính.

Kết luận

Cho dù bệnh là cấp tính hay mạn tính thì đều ảnh hưởng không hề nhỏ đến sức khỏe của chúng ta. Suy hô hấp cấp có thể tiến triển nặng và đe dọa tính mạng. Trong khi bệnh mạn tính có thể làm suy yếu dần chức năng của các cơ quan trong cơ thể. Từ đó làm suy giảm đáng kể chất lượng cuộc sống và làm giảm tuổi thọ