Nhiễm giun tóc: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Bệnh nhiễm giun tóc là một bệnh nhiễm giun ở đường ruột rất phổ biến trên toàn thế giới. Bệnh giun tóc thường phổ biến ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới, trong đó có Việt Nam. Thói quen ăn những thực phẩm chưa được nấu chín có nguy cơ nhiễm phải loại giun này. Cùng tìm hiểu nhiễm giun tóc: triệu chứng, nguyên nhân và điều trị là gì ? Ở bài viết dưới đây.

Tổng quan chung

Giun tóc có tên khoa học là Trichuris trichiura, là một loại giun tròn thường ký sinh ở hệ tiêu hoá của con người. Giun tóc có thể ký sinh ở đại tràng và manh tràng, một số thì ký sinh ở ruột thừa, hiếm khi ký sinh ở ruột non. Loại ký sinh này này sẽ lấy dinh dưỡng thông qua việc hút máu bằng cách cắm đầu vào thành ruột, còn phần đuôi sẽ lơ lửng trong lòng ruột.

Khi ấu trùng giun thông qua đường ăn uống, xâm nhập được vào lòng ruột, nó sẽ tiến hành thoát vỏ tại ruột non và tiếp tục đi đến đại tràng, manh tràng và phát triển ở đó. Thời gian để 1 trứng giun  phát triển đến giai đoạn trưởng thành chỉ mất 1 tháng nhưng chúng có thể ký sinh trong cơ thể người tới 5 năm.

Điều kiện thuận lợi nhất để phát sinh bệnh giun tóc đó là khí hậu nóng ẩm, vệ sinh cá nhân không hợp vệ sinh, lối sống còn lạc hậu. Dân ở nông thôn nhiễm cao hơn dân ở thành thị, đặc biệt là dân có tập quán dùng phân người bón ruộng.

Triệu chứng bệnh giun tóc

Người bị nhiễm giun tóc có các triệu chứng giống như hội chứng lỵ Amip. Do phần niêm mạc ở vùng đại tràng bị tổn thương khi giun tóc hút máu, các dấu hiệu điển hình như:

• Cơn đau bụng thường xuyên xảy ra.
• Đi đại tiện liên tục trong ngày.
• Phân ít, dính chất nhầy lẫn máu.
• Mót rặn thường xuyên do niêm mạc bị kích thích.

Đối với trường hợp nhiễm giun tóc kéo dài có thể nhận thấy triệu chứng trở nên nặng nề hơn:

• Xảy ra tình trạng thiếu máu, lượng bạch cầu giảm.
• Người bệnh có thể nhận thất tiếng thổi tâm thu.
• Cơ thể mệt mỏi, phù nhẹ, kèm theo các triệu chứng lỵ.

Triệu chứng có thể được kiểm soát nếu bệnh nhân phát hiện và sử dụng thuốc loại bỏ giun tóc ra khỏi cơ thể. Trường hợp chủ quan, kích thích đường ruột ngày càng nặng có thể dẫn đến các biến chứng tiêu hóa khác không có lợi cho sức khỏe người bệnh.

Nguyên nhân bệnh giun tóc

Nguyên nhân cơ bản nhất khiến mọi người mắc phải bệnh nhiễm giun tóc là do ăn phải những thực phẩm, uống nước có chứa trứng giun tóc. Tình trạng lây nhiễm bệnh có thể do ăn phải những đồ ăn không được rửa kỹ và không được nấu chín.

Giun thường được ẩn trong đất, vì vậy nếu trẻ nhỏ chơi ở những khoảng đất có giun và bất cẩn đưa tay lên miệng cũng có khả năng cao nhiễm bệnh.

Đối tượng nguy cơ nhiễm giun tóc 

Bất kỳ ai cũng có thể bị nhiễm giun tóc nếu nuốt phải ấu trùng hoặc trứng giun. Trong đó, nhiễm giun tóc ở trẻ em rất phổ biến do hay chơi ở những khoảng đất có giun và thường bất cẩn đưa tay lên miệng.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm giun tóc bao gồm:

• Xử lý phân, nước thải, rác không đúng quy trình
• Sử dụng phân tươi để bón, tưới cây trồng
• Ăn uống không hợp vệ sinh
• Tiếp xúc với môi trường có trứng giun tóc.

Chẩn đoán nhiễm giun tóc 

Có nhiều trường hợp không xuất hiện triệu chứng lâm sàng rõ rệt khiến bệnh nhân chủ quan. Điều này dẫn đến nguy cơ tổn thương niêm mạc đường ruột nghiêm trọng hơn. Người bệnh cần được kiểm tra, chẩn đoán và điều trị giun tóc sớm.

Các xét nghiệm chẩn đoán thường được áp dụng là xét nghiệm phân. Thông qua phân tích mẫu bệnh phẩm phát hiện có hay không sự xuất hiện của trứng giun tóc. Tuy nhiên do cần nhiều thời gian để giun tóc đẻ trứng và đào thải qua phân, nên một số trường hợp xét nghiệm âm tính.

Bệnh nhân có thể sẽ được hướng dẫn thực hiện thêm các phương pháp tập trung trứng, kết hợp kato – katz đánh giá mức độ và định lượng khả năng nhiễm giun tóc. Sau đó, bác sĩ sẽ dựa vào kết quả chẩn đoán để chỉ định thuốc loại bỏ giun cho người bệnh

Điều trị nhiễm giun tóc 

Sử dụng thuốc điều trị giun tóc là phương pháp được thực hiện chủ yếu. Trong đó các loại thuốc thường được dùng kể đến như Mebendazole, Albendazole. Thuốc có tác dụng loại bỏ giun tóc, trứng giun tránh nguy cơ viêm nhiễm đường ruột nặng nề hơn.

Không sử dụng thuốc cho các trường hợp đang mang thai, trẻ em dưới 2 tuổi, người đang mắc các bệnh lý về gan, thận,… Những đối tượng này sẽ được hướng dẫn phác đồ riêng nhằm đảm bảo an toàn sức khỏe.

Ngoài dùng thuốc diệt giun tóc, người bệnh cũng cần điều chỉnh thói quen ăn uống, đảm bảo giữ vệ sinh cho hệ tiêu hóa, tránh tái nhiễm giun hoặc các vấn đề liên quan gây hại sức khỏe và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Cách phòng ngừa nhiễm giun tóc

Để phòng tránh nhiễm giun tóc bạn cần:

• Định kỳ mỗi 6 tháng/lần bạn nên tẩy giun cho bản thân và các thành viên trong gia đình để ngăn nguy cơ nhiễm giun gây viêm nhiễm đường ruột không tốt cho sức khỏe.
• Vệ sinh môi trường sống, không gian nhà ở, thường xuyên quét dọn, lau chùi, sử dụng dung dịch sát khuẩn, diệt trùng để loại bỏ vi khuẩn và các tác nhân gây bệnh cho cơ thể.
• Có biện pháp xử lý chất thải, nước thải, rác tại hộ gia đình đúng cách. Không sử dụng phân tươi để ủ và tưới cây trồng, nhất là các loại rau củ quả.
• Rửa sạch rau củ quả trước khi ăn, tốt nhất nên ưu tiên các món ăn chín uống sôi. Không ăn sống những loại rau mọc dại ở khu vực có nhiều chó, mèo, súc vật sinh sống.
• Đậy thức ăn cẩn thận, tránh ruồi nhặng, không sử dụng thực phẩm đã hư hỏng.
• Chủ động vệ sinh cá nhân, dạy trẻ em rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh bằng dung dịch xà phòng sát khuẩn để đảm bảo tránh nhiễm khuẩn đường ruột,…
• Khám sức khỏe định kỳ, đến gặp bác sĩ nếu nhận thấy cơ thể có các biểu hiện bất thường. Tránh việc tự ý sử dụng thuốc, lạm dụng thuốc tân dược gây nhờn thuốc ảnh hưởng đến việc điều trị bệnh hoặc gây tác dụng phụ hại sức khỏe.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.