Nhiễm Balantidium: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Bạn có từng nghe về Balantidium? Loại ký sinh trùng này tuy ít được nhắc đến nhưng lại ẩn chứa nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe con người. Vậy, Balantidium là gì? Nó gây hại như thế nào và làm thế nào để bảo vệ bản thân?

Hãy cùng tìm hiểu về Balantidium trong bài viết này!

Tổng quan chung

Nhiễm Balantidium là một bệnh lý ký sinh trùng gây ra bởi Balantidium coli, loại ký sinh trùng duy nhất trong họ Ciliophora có khả năng lây nhiễm sang người. 

Dịch tễ học

Bệnh trên heo có rải rác khắp thế giới, ngoài ra cũng thấy ở khỉ và loài gặm nhấm nhưng ít hơn. Bệnh ở người thường gặp ở những nước kinh tế thấp, điều kiện vệ sinh chưa đầy đủ và đông dân. Là bệnh nhiễm tình cờ, thường gặp ở các nghề nuôi heo, mỗ heo, nghề nông. Ở nước ta tỉ lệ nhiễm Balantidium coli khoảng 0,12% ( theo số liệu điều tra của Viện Vệ sinh dịch tễ, năm 1960 có trên 5.829 người nhiễm bệnh).

Trùng lông Balantidium Coli

Là một loại đơn bào có lông khắp cơ thể và chúng chuyển động bằng lông, có hai nhân, một nhân lớn và một nhân nhỏ. Có nhiều loài trùng lông, chúng sống hoại sinh thường sống trong phân, nhưng có một loài có khả năng gây bệnh cho con người là Balantidium coli.

Balantidium coli sống ở đại tràng, ký chủ chính là heo, người là ký chủ phụ. Thể hoạt động không sống ở ngoài ký chủ, chỉ tìm thấy trong phân tiêu chảy. Thể bào nang có sức đề kháng cao ở bên ngoài môi trường, bào nang là thể gây bệnh. Balantidium coli dinh dưỡng bằng cách ăn các vi khuẩn, tinh bột, chất cặn bã và ký sinh trùng khác.

Triệu chứng

• Dạng bệnh cấp tính: giống lỵ cấp tính, phân có nhầy và máu, không sốt. Thể trạng chung suy sụp nhanh do mất nước, niêm mạc đại tràng bị bóc ra từng mảng người bệnh có thể chết trong vài ngày.
• Dạng bệnh mãn tính: giống bệnh lỵ amip mãn tính, có đặc điểm là tiêu chảy xen kẽ với bón, phân có nhiều chất nhầy máu mủ. Người bệnh hay đau bụng, cảm giác buốt mót hậu môn, đau khi đại tiện.

Biến chứng: bằng đường tĩnh mạch, mạch lympho, Balantidium coli vào gan gây áp xe gan, từ đáy lên phổi. Có thể có biến chứng như viêm ruột thừa, viêm phúc mạc.

Nguyên nhân

Balantidium coli là nguyên nhân chính gây ra bệnh nhiễm Balantidium. Loại ký sinh trùng này sống ký sinh trong ruột của động vật, chủ yếu là lợn, và lây nhiễm sang người qua con đường tiêu hóa. Những nguyên nhân chính gây nhiễm Balantidium bao gồm:

• Tiếp xúc với phân lợn: Do ăn thực phẩm hoặc uống nước bị nhiễm ký sinh trùng từ phân lợn.
• Điều kiện vệ sinh kém: Sống trong môi trường không đảm bảo vệ sinh, không có hệ thống xử lý nước thải và rác thải đúng cách.
• Tiêu thụ thực phẩm không an toàn: Ăn các thực phẩm không được nấu chín kỹ hoặc bị nhiễm ký sinh trùng trong quá trình chế biến.

Đối tượng nguy cơ

• Bệnh Balantidium là bệnh lý gặp ở các mọi đối tượng và mọi lứa tuổi. các đối tượng dễ mắc bệnh như những đối tượng hay tiếp xúc với lợn như người chăn nuôi, người dọn vệ sinh chuồng trại, người sống trong vùng ô nhiễm hay do tiếp xúc với phân và chất thải của lợn xử lý không đảm bảo, chứa nguồn bệnh.
• Bệnh Balantidium còn xuất hiện đối với những người có hệ thống miễn dịch bị suy giảm, người có chế độ ăn uống không đảm bảo, thiếu chất dinh dưỡng, nghiện rượu.

Chẩn đoán

Chẩn đoán nhiễm Balantidium thường được thực hiện qua các phương pháp sau:

• Xét nghiệm phân: Kiểm tra sự hiện diện của ký sinh trùng trong phân người bệnh.
• Nội soi đại tràng: Quan sát trực tiếp ký sinh trùng trong đường ruột thông qua nội soi.
• Sinh thiết mô: Lấy mẫu mô từ đại tràng để kiểm tra sự hiện diện của ký sinh trùng dưới kính hiển vi.

Phòng ngừa bệnh

Để phòng ngừa nhiễm Balantidium, cần chú ý các biện pháp sau:

• Đảm bảo vệ sinh cá nhân: Rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng và nước sạch sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn.
• Sử dụng nước sạch: Uống nước đã được đun sôi hoặc lọc kỹ càng.
• Ăn chín uống sôi: Nấu chín kỹ các thực phẩm, đặc biệt là thịt lợn, trước khi tiêu thụ.
• Cải thiện điều kiện vệ sinh: Xây dựng hệ thống xử lý nước thải và rác thải đúng cách, đặc biệt ở các khu vực chăn nuôi lợn.

Điều trị như thế nào

Điều trị nhiễm Balantidium thường bao gồm:

• Thuốc kháng sinh: Metronidazole và tetracyclin là hai loại thuốc thường được sử dụng để điều trị nhiễm Balantidium. Liều lượng và thời gian sử dụng thuốc sẽ do bác sĩ chỉ định dựa trên tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân.
• Bù nước và điện giải: Do tiêu chảy kéo dài có thể gây mất nước và điện giải, cần cung cấp đủ nước và các chất điện giải cho cơ thể.
• Điều trị triệu chứng: Sử dụng các loại thuốc giảm đau, hạ sốt và chống nôn để giảm bớt các triệu chứng khó chịu.

Nhiễm Balantidium là một bệnh lý ký sinh trùng có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe nếu không được điều trị kịp thời. Hiểu rõ về bệnh, từ các triệu chứng, nguyên nhân, đến các biện pháp phòng ngừa và điều trị, sẽ giúp bạn và gia đình bảo vệ sức khỏe tốt hơn. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ nhiễm Balantidium, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. Chăm sóc sức khỏe chủ động và duy trì vệ sinh cá nhân là những biện pháp quan trọng để ngăn ngừa bệnh nhiễm Balantidium và các bệnh ký sinh trùng khác.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.