Ngứa hậu môn không phải là trường hợp hiếm gặp. Đây là triệu chứng thông thường mà bất kỳ ai trong chúng ta cũng gặp phải ít nhất một vài lần trong đời. Ngứa hậu môn là bệnh lý thường gặp ở nhiều người nhưng lại không được quan tâm thăm khám kĩ càng. Đại đa số mọi người thường coi đó là triệu chứng tạm thời nên thường bỏ qua mà không biết nó còn tiềm ẩn nhiều mối nguy hại ảnh hưởng đến sức khoẻ. Vậy ngứa hậu môn là gì? triệu chứng, nguyên nhân và điều trị ra sao? Cùng tìm hiểu ở bài viết dưới đây.
Tổng quan chung
Ngứa hậu môn được biết đến là tình trạng vùng da xung quanh hậu môn, ống hậu môn hoặc bộ phận sinh dục ngoài gần vùng hậu môn bị kích thích gây nên cảm giác ngứa ngáy, khó chịu. Hầu hết các trường hợp thường là dấu hiệu cho thấy vùng này đang bị viêm nhiễm.
Khi hậu môn tiếp xúc với nước, hơi ẩm hoặc bị tổn thương do tác động vật lý như gãi, cọ xát thì mức độ ngứa và viêm nhiễm sẽ tăng dần. Thậm chí cơn ngứa có thể trở nên dữ dội, sau đó là cảm giác đau đớn và bỏng rát khiến người bệnh vô cùng bức bối và khó chịu.
Ngứa hậu môn được phân thành 2 loại như sau:
- Ngứa hậu môn nguyên phát: xảy ra phổ biến nhất và không rõ nguyên nhân.
- Ngứa hậu môn thứ phát: do nhiều nguyên nhân gây nên như viêm da tiếp xúc, nhiễm trùng hậu môn,…
Những cơn ngứa hậu môn sẽ gây nên sự khó chịu và khiến cho người bệnh kém tự tin trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Không những thế, những bệnh nhân mắc phải chứng bệnh này cũng sẽ băn khoăn, lo lắng về việc ngứa hậu môn biểu hiện của bệnh gì và nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó.
Tuy nhiên, đây cũng là vấn đề mà nhiều người rất ngại nói ra và đi thăm khám tại các cơ sở y tế, chính điều đó khiến việc điều trị bị chậm trễ hoặc không đúng cách khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
Triệu chứng ngứa hậu môn
Ngứa ở hậu môn rất dễ nhận biết bởi một số triệu chứng đặc trưng như sau:
- Ngứa ngáy vùng hậu môn.
- Đau nhức hậu môn.
- Nóng rát vùng hậu môn.
- Hậu môn xuất hiện vết trầy xước.
- Vùng da xung quanh hậu môn bị dày lên bất thường.
- Ngứa hậu môn xảy ra lúc đại tiện.
- Ngứa hậu môn kèm ngứa bộ phận sinh dục.
- Một số trường hợp ngứa hậu môn kèm máu.
Nguyên nhân ngứa hậu môn
Nguyên nhân do lối sống
- Thói quen ăn uống: ăn uống quá nhiều những dạng thực phẩm như trà, cà phê, nước ngọt, trái cây có múi, socola, thức ăn cay, bơ sữa, cà chua,… có thể làm nới lỏng cơ hậu môn, từ đó phân bị rỉ són ra ngoài kết hợp với vết thương hở ở hậu môn gây ngứa rát, viêm nhiễm khu vực này.
- Vệ sinh hậu môn kém: sau khi đi đại tiện nếu bạn không vệ sinh sạch sẽ hậu môn có thể khiến chất thải còn sót lại dẫn tới triệu chứng ngứa rát vùng da này. Ngoài ra nhiều người có thói quen sử dụng xà phòng, nước nóng, xịt thơm hoặc động tác lau chùi quá mạnh,… cũng làm nghiêm trọng thêm tình trạng ngứa ngáy hậu môn vì vùng da ở đây rất nhạy cảm, dễ trầy xước.
Nguyên nhân bệnh lý
Bệnh trĩ
Là tình trạng những tĩnh mạch bị sưng ở trực tràng hoặc hậu môn, có thể gây nóng và ngứa. Uống nhiều nước hàng ngày và bổ sung chất xơ trong chế độ ăn uống để phân mềm hơn. Hãy liên hệ với bác sĩ nếu thấy có máu hoặc đau khi đi tiêu để họ có thể loại trừ các tình trạng nghiêm trọng hơn.
Vết nứt hậu môn
Những vết nứt hoặc vết loét nhỏ có thể mở ra bên trong hậu môn và gây đau và ngứa. Người bệnh có nhiều khả năng mắc phải những bệnh này nếu bị táo bón và phân cứng hoặc lớn làm rách lớp niêm mạc. Các nguyên nhân khác bao gồm tiêu chảy kéo dài và rối loạn tiêu hóa.
Rò hậu môn
Chất lỏng có thể rò rỉ ra ngoài và gây kích ứng da, gây đau và ngứa.
Nhiễm trùng
Một loại nấm, giống như loại gây ra hầu hết các bệnh nhiễm nấm âm đạo, cũng có thể gây ngứa hậu môn. Và một số loại vi khuẩn nhất định cũng có thể. Ví dụ, nhiễm trùng da tụ cầu khuẩn có thể xảy ra ở hầu hết mọi nơi, kể cả khu vực xung quanh hậu môn. Và cùng loại vi khuẩn gây viêm họng liên cầu khuẩn có thể gây phát ban đỏ, ngứa quanh hậu môn. Điều này phổ biến ở trẻ em hơn người lớn.
Tiêu chảy kéo dài
Khi tiêu chảy kéo dài, phân có thể dính vào da hậu môn và vùng da xung quanh gây kích ứng, ngứa, thậm chí có thể gây áp xe, mưng mủ.
Mụn cóc
Virus u nhú ở người (HPV) là một bệnh lây truyền qua đường tình dục gây ra mụn cóc hậu môn. Chúng phát triển bên trong và xung quanh hậu môn và có thể lan sang bộ phận sinh dục. Ngứa là một triệu chứng phổ biến.
Giun kim
Giun kim là loại ký sinh trùng có kích thước nhỏ, phát triển nhờ việc hút dưỡng chất từ vật chủ. Khi xâm nhập vào cơ thể người nó sẽ sinh sống chủ yếu ở hệ tiêu hóa, có thói quen đẻ trứng vào ban đêm ở vùng hậu môn khiến người bệnh ngứa ngáy vô cùng. Nó thường tồn tại trong đồ dùng và thực phẩm bẩn nên dễ dàng đi vào cơ thể chúng ta. Nhiễm giun kim đặc biệt xảy ra nhiều ở trẻ em.
Bệnh vẩy nến
Nếu mắc bệnh vẩy nến có thể xuất hiện các mảng da ở nơi không ánh nắng tiếp xúc. Vùng da xung quanh hậu môn có thể đỏ nhưng không có vảy. Nó có thể ngứa dữ dội và cũng có thể bị đau khi đi tiêu. Các tình trạng da khác, bao gồm bệnh chàm và tiết bã nhờn, cũng có thể gây ngứa hậu môn.
Do dị ứng với thuốc
Thuốc kháng sinh thường được sử dụng để điều trị nhiễm trùng nhưng nhiều trường hợp có thể tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Lúc này, trạng thái cân bằng tự nhiên bị mất, dẫn đến tiêu chảy. Một vài trường hợp còn xuất hiện nhiễm trùng nấm men do dùng thuốc kháng sinh. Từ đó, vùng da tại hậu môn dễ bị kích ứng, dẫn đến hiện tượng ngứa rát khó chịu.
Chẩn đoán ngứa hậu môn
Để chẩn đoán ngứa hậu môn, bác sĩ sẽ tiến hành một số cách kiểm tra, từ đó xác định chính xác nguyên nhân. Các vấn đề người bệnh có thể cần trả lời chi tiết bao gồm:
- Thời gian triệu chứng ngứa xuất hiện.
- Một số yếu tố nghi ngờ dẫn đến cảm giác ngứa.
- Thói quen sinh hoạt, ăn uống… gần đây.
- Tiền sử bệnh lý (trĩ, tiểu đường), phẫu thuật trước đây.
- Triệu chứng tiểu tiện hoặc đại tiện không kiểm soát (nếu có).
Tiếp theo đó, người bệnh cũng có thể được kiểm tra trực tràng kỹ thuật số nhằm có kết quả chính xác nhất. Với phương pháp này, bác sĩ sẽ đeo găng tay vào một ngón tay (kết hợp bôi trơn), sau đó đi thông qua hậu môn vào trực tràng. Một số vấn đề có thể được xác định bao gồm: trĩ, chảy máu trực tràng, loét… Trong nhiều trường hợp, bác sĩ cũng có thể chỉ định các xét nghiệm khác như:
- Xét nghiệm kiểm tra giun kim.
- Sử dụng tăm bông để kiểm tra nhiễm trùng.
- Sinh thiết.
- Xét nghiệm máu.
Phòng ngừa tình trạng ngứa hậu môn
Bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa hiện tượng này bằng những cách dưới đây:
- Vệ sinh vùng kín và hậu môn nhẹ nhàng, sạch sẽ khi tắm rửa và sau khi đi vệ sinh hàng ngày.
- Không nên dùng xà phòng và dung dịch khử khuẩn mạnh cho vùng da hậu môn vì rất dễ khiến da bị kích ứng và ngứa ngáy.
- Sử dụng loại giấy vệ sinh không mùi, chứa thành phần làm từ thiên nhiên;
- Mặc đồ lót và quần áo bằng loại vải thoáng mát, thấm hút tốt mồ hôi giúp vùng kín luôn khô thoáng, tránh tình trạng ẩm ướt dễ khiến vi khuẩn sinh sôi. Nên thay đồ lót định kỳ và dùng loại vừa với kích cỡ cơ thể, không bó quá chặt vào vùng kín.
- Bổ sung vào khẩu phần ăn nhiều chất xơ từ rau xanh, trái cây, ngũ cốc để tránh bị tiêu chảy và táo bón.
- Không nên dùng những đồ uống và thực phẩm có thể gây ngứa hậu môn như đồ uống có gas, sữa, thức ăn chay, caffeine, đồ chứa nhiều axit,…
Điều trị ngứa hậu môn
Điều trị ngứa hậu môn phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra vấn đề. Nó có thể bao gồm thực hiện các biện pháp tự chăm sóc hoặc điều trị các nguyên nhân gây ra ngứa hậu môn:
- Nếu ngứa là do nhiễm trùng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng nấm, kháng khuẩn hoặc chống ký sinh trùng để loại bỏ các sinh vật truyền nhiễm. Thuốc mỡ cũng có thể làm giảm ngứa và giảm viêm.
- Bệnh trĩ gây ngứa hậu môn có thể cần các phương pháp điều trị xâm lấn hơn, chẳng hạn như thắt búi trĩ hoặc phẫu thuật cắt bỏ búi trĩ.
- Tránh các thực phẩm và thuốc gây ngứa ở hậu môn cũng có thể làm giảm triệu chứng.
Một số biện pháp khắc phục ngứa hậu môn tại nhà:
- Làm sạch nhẹ nhàng: Làm sạch khu vực xung quanh hậu môn khi bị bẩn hoặc sau mỗi lần đi tiêu. Điều này có thể bao gồm tắm nhanh, bồn rửa vệ sinh, bồn tắm ngồi hoặc bình bóp. Khăn vệ sinh ẩm có thể giúp ích. Tránh chà xát hoặc sử dụng vải khô ráp.
- Không gãi: Gãi chỉ giúp giảm ngứa trong thời gian ngắn. Việc này càng gây kích ứng da, có thể gây nhiễm trùng. Cắt ngắn móng tay.
- Không mặc đồ cotton bó sát: Điều này giúp giữ cho khu vực hậu môn khô ráo. Tránh mặc các loại quần áo bó sát vì chúng có thể gây ẩm cho khu vực hậu môn, vi khuẩn dễ sinh sôi.
- Tránh dùng các chất tẩy rửa mạnh: tránh tắm bằng xà phòng có độ tẩy rửa mạnh, sử dụng khử mùi, nước hoa.
- Thay đổi chế độ ăn uống: Ăn nhiều rau, ngũ cốc nguyên hạt và trái cây không có múi. Điều này sẽ giúp duy trì nhu động ruột thường xuyên. Các nguồn chất xơ khác là đậu, các loại hạt và hạt. Bên cạnh đó tránh các đồ ăn cay nóng. Tránh lạm dụng thuốc nhuận tràng.
- Nếu cần để giảm viêm và ngứa, hãy bôi kem hydrocortisone 1% 2 đến 3 lần mỗi ngày trong một hoặc hai tuần.
