Hắc võng mạc trung tâm là gì? Dấu hiệu, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Hắc võng mạc trung tâm là một trong những bệnh lý mắt phổ biến gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực của người bệnh. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và nguyên nhân của bệnh này có thể giúp cải thiện hiệu quả điều trị và bảo vệ sức khỏe đôi mắt. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về hắc võng mạc trung tâm, từ triệu chứng, nguyên nhân đến cách chẩn đoán và điều trị.

Tổng quan chung

Bệnh hắc võng mạc trung tâm, còn gọi là viêm võng mạc trung tâm, viêm võng mạc trung tâm tái phát, viêm hắc võng mạc trung tâm thanh dịch, hay bong võng mạc dẹt nguyên phát vùng hoàng điểm, là một tình trạng mắt đặc trưng bởi sự tích tụ thanh dịch dưới võng mạc. Đây là một bệnh lý mà võng mạc bị tổn thương do sự tích tụ dịch ngay dưới lớp võng mạc ở vùng trung tâm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực.

Tính chất và đặc điểm của bệnh:

Bệnh gây ảnh hưởng cả hắc mạc và võng mạc, do đó thuật ngữ “hắc võng mạc trung tâm thanh dịch” được sử dụng phổ biến hơn để mô tả tình trạng này. Các đặc điểm chính của bệnh bao gồm:

• Tích tụ thanh dịch: Sự tích tụ một bọng thanh dịch ngay dưới lớp võng mạc ở vùng trung tâm.
• Ảnh hưởng thị lực: Sự tích tụ dịch này gây ra các vấn đề về thị lực, bao gồm giảm thị lực trung tâm, biến dạng hình ảnh và xuất hiện các đốm tối.
• Tính chất tái phát: Bệnh thường xảy ra ở một mắt và có tính chất tái phát cao, có thể tái phát nhiều lần trong đời.

Triệu chứng

Những triệu chứng thường gặp của hắc võng mạc trung tâm bao gồm:

• Giảm thị lực trung tâm: Người bệnh cảm thấy khó khăn trong việc nhìn rõ các chi tiết nhỏ, đọc sách, hoặc nhận diện khuôn mặt.
• Biến dạng hình ảnh: Hình ảnh có thể bị méo mó hoặc biến dạng, đặc biệt là khi nhìn vào các đường thẳng.
• Mờ mắt: Một số người cảm thấy mắt bị mờ, nhìn mọi vật không rõ ràng.
• Xuất hiện điểm tối: Có thể xuất hiện một vùng tối hoặc đốm mờ trong tầm nhìn trung tâm.

Nguyên nhân

Nguyên nhân chính xác của hắc võng mạc trung tâm vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể góp phần gây ra bệnh này bao gồm:

• Căng thẳng: Áp lực và stress kéo dài được cho là một trong những nguyên nhân gây ra sự gia tăng lượng cortisol trong cơ thể, làm tổn thương võng mạc.
• Di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc bệnh hắc võng mạc trung tâm, nguy cơ mắc bệnh cũng tăng lên.
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc như corticosteroid có thể gây ra bệnh hắc võng mạc trung tâm nếu sử dụng trong thời gian dài.
• Các yếu tố khác: Bệnh thường gặp ở nam giới trong độ tuổi từ 20 đến 50, hút thuốc lá và mắc bệnh cao huyết áp hoặc bệnh tim cũng là những yếu tố nguy cơ.

Đối tượng nguy cơ

Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc hắc võng mạc trung tâm bao gồm:

• Giới tính nam: Nam giới chiếm tỉ lệ cao hơn so với nữ giới, đặc biệt là nam giới trong độ tuổi từ 20 đến 50.
• Người bị stress và căng thẳng cao: Căng thẳng kéo dài có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh: Yếu tố di truyền có thể đóng vai trò quan trọng.
• Người sử dụng corticosteroid lâu dài: Thuốc này có thể gây tác dụng phụ ảnh hưởng đến mắt.

Chẩn đoán

Việc chẩn đoán hắc võng mạc trung tâm thường bao gồm các bước sau:

• Khám mắt tổng quát: Bác sĩ sẽ kiểm tra thị lực, xem xét các triệu chứng và hỏi về tiền sử bệnh lý.
• Chẩn đoán hình ảnh:
  • Đánh giá độ lóa hoàng điểm: Dùng máy soi đáy mắt chiếu sáng vùng hoàng điểm trong 30 giây. Đo thị lực trước và sau khi kiểm tra. Thường sau 30-50 giây thị lực sẽ hồi phục bằng trước khi làm test. Trong các bệnh hoàng điểm, thị lực hồi phục chậm hơn người bình thường từ 4-5 lần.
  • Quan sát và đánh giá ánh sáng trung tâm của hoàng điểm bị sẫm màu, giảm hay mất đi. Soi kỹ thấy võng mạc ở phía trung tâm vùng hoàng điểm bị gồ lên có khi cả vòng tròn, có khi chỉ là một phần của vòng tròn.
  • Chụp cắt lớp quang học (OCT): Đây là phương pháp sử dụng ánh sáng để tạo ra hình ảnh cắt lớp của võng mạc, giúp bác sĩ xem xét cấu trúc và độ dày của võng mạc.
  • Chụp mạch huyền quang: Để có thể phân biệt với các bệnh khác chính xác hơn.

Phòng ngừa bệnh

Để phòng ngừa hắc võng mạc trung tâm, bạn nên:

• Quản lý stress: Thực hiện các biện pháp giảm căng thẳng như tập thể dục, thiền, yoga, và duy trì lối sống lành mạnh.
• Kiểm tra mắt định kỳ: Khám mắt định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
• Hạn chế sử dụng thuốc có thể gây hại: Tránh lạm dụng corticosteroid và tuân thủ chỉ định của bác sĩ.
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Bổ sung các chất dinh dưỡng có lợi cho mắt như vitamin A, C, E và omega-3.

Điều trị như thế nào?

Điều trị hắc võng mạc trung tâm thường bao gồm các phương pháp sau:

• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc có thể được chỉ định để giảm sưng và viêm, giúp cải thiện thị lực.
• Điều trị bằng laser: Phương pháp này sử dụng tia laser để tạo các điểm cháy nhỏ trên võng mạc, giúp giảm sưng và phục hồi chức năng võng mạc.
• Phẫu thuật: Trong những trường hợp nặng, phẫu thuật có thể được xem xét để khắc phục tổn thương võng mạc.
• Kết hợp thay đổi lối sống: Chú ý nghỉ ngơi, tránh các chất kích thích như rượu bia, hút thuốc, tránh các yếu tố gây căng thẳng, mất ngủ…

Kết luận

Hắc võng mạc trung tâm là một bệnh lý mắt nghiêm trọng có thể gây suy giảm thị lực trung tâm. Việc nhận biết sớm các triệu chứng, hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe mắt. Bên cạnh đó, việc thăm khám định kỳ và tuân thủ điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa sẽ giúp người bệnh duy trì được thị lực tốt hơn và giảm thiểu những biến chứng không mong muốn. Hãy chăm sóc đôi mắt của mình bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, kiểm tra mắt định kỳ và luôn lắng nghe cơ thể để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.