Dị ứng mắt, hay còn gọi là viêm kết mạc dị ứng, là một tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày của bạn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu tổng quan về dị ứng mắt, các triệu chứng, nguyên nhân, đối tượng nguy cơ, cách chẩn đoán, phòng ngừa và điều trị bệnh.
Tổng quan chung
Dị ứng mắt hay còn gọi là viêm kết mạc dị ứng và xảy ra khi mắt phản ứng với chất kích thích. Đây là những phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch đối với các chất gây dị ứng (dị nguyên) như phấn hoa, bụi, lông động vật hoặc các hóa chất. Khi tiếp xúc với các dị nguyên này, hệ miễn dịch sẽ sản xuất ra các chất trung gian như histamin, gây ra phản ứng dị ứng tại mắt. Tình trạng này thường xuất hiện ở cả hai mắt và có thể kèm theo các triệu chứng dị ứng khác như hắt hơi, sổ mũi.
Dị ứng mắt là một bệnh về mắt khá phổ biến, đặc biệt là nơi có khí hậu nóng ẩm như ở nước ta. Bệnh gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng tới cuộc sống, sinh hoạt cho người bệnh. Việc xác định chính xác nguyên nhân và điều trị phù hợp sẽ làm giảm tình trạng bệnh, tránh các biến chứng xấu cho mắt.
Hệ thống miễn dịch luôn làm việc để bảo vệ cơ thể, giúp cơ thể chống lại các yếu tố có hại từ bên ngoài như virus, vi khuẩn… Tuy nhiên, khi hệ thống miễn dịch tạo ra các chất chống lại dị nguyên, các chất này vô hại với cơ thể nhưng lại dẫn đến nhiều triệu chứng khó chịu như ngứa mắt, đỏ và chảy nước mắt, và đó chính là hiện tượng dị ứng mắt.
Triệu chứng
Dị ứng mắt có triệu chứng khá rõ ràng so với các bệnh khác về mắt. Những triệu chứng phổ biến như mắt ngứa hoặc bỏng rát, chảy nước mắt, mắt đỏ, gỉ xung quanh mắt, mí mắt sưng tấy hoặc sưng húp…
Các triệu chứng của dị ứng mắt có thể xuất hiện đột ngột và bao gồm:
- Ngứa mắt: Cảm giác ngứa râm ran ở cả hai mắt là triệu chứng phổ biến nhất.
- Đỏ mắt: Mắt trở nên đỏ và có thể thấy các mạch máu nổi rõ.
- Chảy nước mắt: Mắt liên tục chảy nước mắt trong suốt thời gian bị dị ứng.
- Phù nề: Mi mắt có thể bị sưng và phù nề.
- Cảm giác nóng rát: Đôi khi, bạn có thể cảm thấy mắt bị nóng rát hoặc đau nhẹ.
Những triệu chứng này thường khiến người bệnh cảm thấy rất khó chịu và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày.
Tình trạng này có thể xảy ra ở cả một hoặc hai mắt. Vì thế, khi gặp các triệu chứng trên, hãy nghĩ ngay đến bệnh dị ứng mắt để tham khảo ý kiến của bác sĩ, giúp việc điều trị kịp thời và hiệu quả.
Nguyên nhân
Dị ứng ở mắt có nhiều nguyên nhân gây nên, dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến tình trạng khó chịu này.
Do tác nhân bên ngoài: Dị nguyên từ môi trường bên ngoài là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng dị ứng mắt. Khi đôi mắt của bạn tiếp xúc trực tiếp với những vật thể như:
- Lông chó hoặc mèo.
- Nước hoa hay phấn hoa.
- Môi trường bên ngoài nhiều khói bụi và ô nhiễm.
- Mạt bụi nhà (loài côn trùng nhỏ bé sống trong bụi nhà) là một trong những tác nhân gây dị ứng thường gặp.
- Xà phòng hay những chất tẩy rửa độc hại.
- Dụng cụ trang điểm như phấn phủ, phấn mắt hay một số loại mỹ phẩm.
- Dị ứng khói thuốc lá.
Do ăn những loại thực phẩm gây dị ứng: Nếu cơ thể vô tình ăn phải những loại thực phẩm mẫn cảm có thể gây phản ứng dị ứng. Và bệnh dị ứng mắt có thể được phát sinh từ tác nhân này.
Do bị tấn công bởi vi khuẩn và virus: Các loại vi khuẩn, virus hay nấm có thể tấn công lên mắt và gây nên tình trạng dị ứng ở mắt. Chúng có thể bắt nguồn từ các yếu tố nội sinh như virus thuỷ đậu, vi khuẩn lao tấn công vào mắt gây nên tình trạng sưng đỏ và ngứa ngáy, gây nên bệnh lý viêm giác mạc ở mắt.
Hoặc khi mắt của bạn gặp phải những chấn thương và va đập khiến vật thể lạ bay vào mắt khiến cho vi khuẩn, virus theo đó đi vào và gây nên bệnh dị ứng mắt. Các loại vi khuẩn này có thể đi sâu vào mắt và tấn công, phá huỷ các tổ chức nội nhãn như võng mạc, hắc mạc, dịch kính dẫn tới một số bệnh lý nguy hiểm về mắt.
Dị ứng thời tiết: Một số người mẫn cảm với thời tiết nên chỉ cần nhiệt độ thay đổi bất thường như trời đang nắng chuyển sang mưa, độ ẩm không khí thay đổi,… sẽ khiến cơ thể sẽ bị dị ứng. Và dị ứng mắt cũng có thể xảy ra bởi tác nhân gây yếu tố thời tiết.
Nấm mốc: Bào tử nấm mốc trong không khí cũng là nguyên nhân thường gặp.
Do kích ứng với một số thành phần của thuốc: Đối với những người có tiền sử mắc các bệnh lý toàn thân khác phải sử dụng thuốc để điều trị đôi khi cũng gây nên tình trạng dị ứng ở mắt. Một số loại thuốc có thành phần dễ gây dị ứng có thể kể đến đó là nhóm kháng sinh có thành phần Penicillin, thuốc chống co giật, thuốc chống viêm có các thành phần Ibuprofen, Aspirin.
Với một số trường hợp gặp vấn đề về mắt và tự xử lý y tế ở nhà bằng cách mua thuốc nhỏ về tự sử dụng cũng có thể là tác nhân gây nên dị ứng mắt do sử dụng quá liều.
Đối tượng nguy cơ
Dị ứng ở mắt và căn bệnh thường gặp trong đối sống hàng ngày và có thể xảy ra bất kỳ lúc nào và nhiều đối tượng khác nhau từ trẻ con cho đến người lớn tuổi.
Dị ứng mắt ở trẻ em rất phổ biến do trẻ nhỏ chưa ý thức được việc vệ sinh sạch sẽ, thường xuyên đưa tay lên mắt vô tình đưa các tác nhân gây dị ứng vào mắt. Đồng thời hệ miễn dịch còn non yếu nên dễ bị vi khuẩn hay virus tấn công hơn người lớn.
Một số người có nguy cơ cao mắc dị ứng mắt hơn so với những người khác, bao gồm:
- Tiền sử gia đình: Nếu gia đình bạn có người bị dị ứng, bạn cũng có nguy cơ cao bị dị ứng mắt.
- Mắc các bệnh dị ứng khác: Những người đã mắc các bệnh dị ứng khác như hen suyễn, viêm mũi dị ứng có nguy cơ cao hơn.
- Sống trong môi trường có nhiều dị nguyên: Những người sống ở khu vực nhiều phấn hoa, bụi bẩn, hoặc nuôi nhiều động vật cũng có nguy cơ cao.
Phản ứng dị ứng ở mắt thường xảy ra với những người nhạy cảm tiếp xúc dị nguyên dễ gây nên dị ứng như phấn hoa, khói bụi, lông thú hay nấm mốc,… Khi thời tiết đột ngột thay đổi, ẩm ướt kéo dài cũng sẽ khiến các bệnh dị ứng ở mắt dễ xảy ra hơn.
Chẩn đoán
Để chẩn đoán, các bác sĩ chuyên khoa sẽ kiểm tra mắt để xem xét các triệu chứng, đồng thời khai thác thêm tiền sử bệnh của người bệnh và gia đình.
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về triệu chứng và tiền sử bệnh của bạn, đồng thời tiến hành khám mắt.
- Test dị ứng: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị thực hiện các xét nghiệm dị ứng da hoặc xét nghiệm máu để xác định chính xác dị nguyên gây ra dị ứng.
- Kiểm tra thị lực: Để đảm bảo rằng dị ứng không ảnh hưởng đến thị lực của bạn. Để đưa ra phác đồ điều trị thích hợp, bác sĩ nhãn khoa sẽ khám mắt bằng kính hiển vi đèn khe để xem xét tình trạng dị ứng. Nếu dị ứng nặng hoặc triệu chứng không rõ ràng, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm tế bào bạch cầu đặc hiệu (gọi là bạch cầu ái toan) để chẩn đoán chính xác bệnh.
Phòng ngừa bệnh
Để phòng ngừa dị ứng mắt, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Tránh tiếp xúc với dị nguyên: Hạn chế tiếp xúc với các dị nguyên đã biết như phấn hoa, mạt bụi, lông động vật.
- Giữ môi trường sạch sẽ: Dọn dẹp nhà cửa thường xuyên, sử dụng máy lọc không khí để giảm thiểu các tác nhân gây dị ứng trong không khí.
- Sử dụng kính bảo hộ: Khi ra ngoài vào mùa phấn hoa, hãy đeo kính bảo hộ để bảo vệ mắt.
- Hạn chế sử dụng mỹ phẩm và hóa chất: Chọn các sản phẩm mỹ phẩm và hóa chất không gây kích ứng cho mắt.
- Thường xuyên đi khám mắt và theo dõi sức khỏe mắt.
- Tránh dụi mắt hay những vật thể có tác động đến mắt.
- Cung cấp đủ vitamin A cho mắt và thường xuyên chớp mắt để tránh khô mắt.
- Tra nước mắt nhân tạo hàng ngày để làm sạch và cấp ẩm cho mắt.
Điều trị như thế nào?
Dưới đây là một số phương pháp hiệu quả thường được sử dụng để điều trị cho các trường hợp bị dị ứng mắt:
Thuốc kháng histamin đường uống: điều trị hiệu quả cho các triệu chứng như ngứa, rát mắt. Tuy nhiên, loại thuốc này có thể đem lại một số tác dụng phụ không mong muốn, ví dụ như khô mắt hoặc khiến tình trạng dị ứng mắt trở nên nghiêm trọng hơn.
Nước mắt nhân tạo: sử dụng nước mắt nhân tạo để loại bỏ đi chất gây dị ứng sẽ giúp làm giảm tạm thời các triệu chứng như khô mắt và tạo độ ẩm cho mắt. Bạn có thể mua các loại thuốc này tại hiệu thuốc và sử dụng chúng thường xuyên để đạt được hiệu quả cao.
Chất ổn định tế bào mast: sử dụng các loại thuốc nhỏ mắt có chứa chất giúp ổn định tế bào mast sẽ làm giảm tình trạng ngứa, chảy nước mắt, mẩn đỏ hoặc rát mắt. Bạn nên sử dụng chúng khoảng 1-2 lần/ngày để đạt được hiệu quả tối ưu.
Thuốc nhỏ mắt chứa Corticosteroid: điều trị hiệu quả các tình trạng ngứa, sưng tấy và đỏ mắt.
Chích miễn dịch trị liệu: trong trường hợp thuốc nhỏ mắt, và các phương pháp kiểm soát dị ứng khác không đạt được hiệu quả, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện liệu pháp chích chất dị ứng. Trong phương pháp này, một lượng nhất định các chất gây dị ứng sẽ được đưa vào cơ thể và giúp cơ thể tăng khả năng miễn dịch với các chất gây dị ứng mắt.
Biện pháp tự nhiên: Chườm lạnh hoặc rửa mắt bằng nước muối sinh lý cũng giúp giảm triệu chứng.
Kết luận
Dị ứng mắt là một tình trạng phổ biến và có thể gây nhiều phiền toái cho người mắc phải. Tuy nhiên, hiểu biết về nguyên nhân, triệu chứng và các biện pháp phòng ngừa, điều trị sẽ giúp bạn kiểm soát tốt hơn tình trạng này. Hãy luôn chú ý đến các triệu chứng của mắt và tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ khi cần thiết. Việc duy trì môi trường sống sạch sẽ và tránh xa các dị nguyên sẽ giúp bạn giảm nguy cơ bị dị ứng mắt và cải thiện chất lượng cuộc sống. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về dị ứng mắt, đừng ngần ngại liên hệ với các chuyên gia y tế để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
