Testosterone là một nội tiết tố quan trọng đối với sức khỏe nam giới. Tuy nhiên, theo thời gian và nhiều yếu tố tác động khiến Testosterone không ngừng bị suy giảm. Sự thay đổi nồng độ trong máu của testosterone có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và gợi ý có thể đang có những bất thường đang xảy ra trong cơ thể nam giới. Để kiểm soát và duy trì lượng nội tiết tố ở mức ổn định, nam giới cần hiểu rõ nguyên nhân suy giảm testosterone, cũng dấu hiệu nhận biết và cách điều trị hiệu quả từ sớm.
Suy giảm Testosterone là gì?
Testosterone là một nội tiết tố nam được tạo ra chủ yếu từ tinh hoàn. Đây là nội tiết đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong sự phát triển và duy trì chức năng sinh dục bình thường của nam giới. Trong những năm dậy thì, testosterone giúp bé trai phát triển các nét đặc trưng của nam giới trưởng thành như mọc râu, lông trên cơ thể, giọng nói trở nên trầm hơn, và tăng sức mạnh cơ bắp,… Ngoài ra, người đàn ông cần có testosterone để sản xuất tinh trùng. Nồng độ testosterone thường giảm cùng tuổi tác, nên những người đàn ông lớn tuổi thường có nồng độ testosterone trong máu thấp hơn.
Suy giảm testosterone hay suy giảm nội tiết tố nam là tình trạng nồng độ testosterone trong máu thấp dưới mức trung bình 10-35 nanomol/lít ở người trưởng thành. Theo Hiệp hội Tiết niệu Hoa Kỳ (AUA), có khoảng 20% đàn ông trên 60 tuổi có mức Testosterone thấp, con số này tăng lên 30% nam giới ở độ tuổi 70-80.
Nguyên nhân suy giảm Testosterone
Suy giảm testosterone thường gặp ở các quý ông sau tuổi 40 theo quy luật lão hóa của tự nhiên nhưng có rất nhiều lý do khác khiến cho tình trạng này xuất hiện sớm hơn hoặc xuất hiện với mức độ nghiêm trọng hơn. Dưới đây là những nguyên nhân suy giảm testosterone thường gặp:
Do căng thẳng, stress
Cuộc sống hiện đại khiến nam giới trẻ phải đối mặt với nhiều áp lực. Giai đoạn này, các bạn thường tập trung tối đa cho công việc, mong muốn có được sự nghiệp ổn định, chỗ đứng vững vàng. Một số khác làm ngày làm đêm, cống hiến, phấn đấu để được thăng tiến, tăng lương…
Công suất làm việc lớn, đầu óc luôn trong trạng thái căng thẳng, không có thời gian nghỉ ngơi có thể là nguyên nhân khiến cơ thể giảm sản xuất nội tiết tố. Từ đó gây suy giảm Testosterone ở người trẻ.
Do thức khuya
Nhiều bạn trẻ có thói quen thức khuya để làm việc hoặc chơi game, xem phim… Đây là thói quen gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe nói chung và chức năng sinh lý nói riêng. Theo nghiên cứu, những nam giới thường xuyên đi ngủ sau 11 giờ đêm hàm lượng Testosterone trong máu thấp hơn những người có thói quen đi ngủ sớm.
Suy giảm Testosterone ở người trẻ do môi trường ô nhiễm
Do tính chất công việc, không ít nam giới phải tiếp xúc thường xuyên với môi trường ô nhiễm (khói bụi, chất phóng xạ…). Đặc biệt, những người làm việc trong phòng máy chủ cũng có nguy cơ cao suy giảm Testosterone. Điều kiện nhiệt độ phòng làm việc quá cao cũng có thể gây ra vấn đề tương tự.
Do tình dục quá độ
Suy giảm Testosterone ở người trẻ, một nguyên nhân thường gặp nữa đó là thủ dâm, tình dục quá độ. Tần suất quan hệ dày đặc không chỉ khiến các bạn trẻ hao tổn sức lực, suy nhược cơ thể mà còn khiến tinh hoàn phải liên tục sản xuất tinh dịch, gây suy giảm chức năng.
Do mắc các bệnh lý có liên quan
Các bệnh lý mắc phải như béo phì, huyết áp cao, tiểu đường, suy thận mãn, suy tuyến giáp, HIV… làm sụt giảm nghiêm trọng nồng độ Testosterone trong cơ thể. Đây có thể là nguyên nhân dẫn đến giảm nội tiết tố sinh dục nam ở người trẻ.
Các dấu hiệu cảnh báo mức Testosterone thấp
Giảm ham muốn tình dục
Testosterone là hormone thúc đẩy ham muốn tình dục ở nam giới. Nếu Testosterone suy giảm, biểu hiện thường thấy đầu tiên là hứng thú ân ái, gần gũi bạn khác giới giảm. Nặng hơn, đàn ông có thể phải đối mặt với lãnh cảm tình dục; luôn tìm cách né tránh chuyện chăn gối vợ chồng.
Rối loạn cương dương
Theo các chuyên gia sinh lý, bản thân Testosterone không trực tiếp gây phản ứng cương dương. Tuy nhiên, chúng đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích não bộ giải phóng Nitric Oxit (NO). Tiếp đó, NO lại kích hoạt hàng loạt phản ứng cần thiết giúp dương vật cương cứng và duy trì trạng thái này. Vì vậy, thiếu hụt Testosterone có thể là nguyên nhân gây rối loạn cương dương.
Giảm khả năng sinh sản
Testosterone thấp khiến tinh dịch sản xuất ít hơn. Cùng với đó, số lượng và chất lượng tinh trùng cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tinh trùng có hình thái bất bình thường tăng cao. Khả năng vận động của tinh trùng cũng giảm. Đó là nguyên nhân quan trọng khiến các cặp đôi khó có con.
Cơ bắp chùng nhão, mỡ thừa tích tụ
Một trong những vai trò quan trọng của Testosterone là kiểm soát lượng mỡ dư thừa, giúp cơ thể nam giới săn chắc, quyến rũ. Nói cách khác, nội tiết tố nam giúp quy định các đặc điểm về giới tính, trong đó nổi bật là thân hình cường tráng, vạm vỡ của các đấng mày râu.
Khi hormone sinh dục nam suy giảm, nam giới có xu hướng tăng cân, mỡ thừa tích tụ nhiều ở vùng bụng, ngực… Bên cạnh đó, giọng nói cũng trở nên cao hơn, không còn trầm ấm như trước.
Râu tóc thưa thớt, mỏng yếu
Các đặc điểm về râu tóc có thể do gen quy định. Tuy nhiên, nếu râu tóc của bạn trước đây đang rậm rạp mà bỗng nhiên trở nên thưa thớt, gãy rụng nhiều thì bạn cũng nên lưu ý. Bên cạnh suy giảm Testosterone, đây có thể là biểu hiện cho thấy sự suy giảm chức năng thận, thận hư, thận yếu.
Xương yếu, loãng xương
Tương tự như nội tiết tố nữ Estrogen, Testosterone cũng giúp thúc đẩy quá trình gắn canxi vào xương. Vì vậy, khi Testosterone suy giảm ở người trẻ tuổi, nam giới cũng có thể gặp phải các vấn đề về xương như xương yếu, mật độ xương giảm, dễ gãy xương…
Tâm trạng thất thường, hay cáu gắt
Hormone sinh dục nam không chỉ quy định giới tính, khả năng tình dục mà còn ảnh hưởng đến tinh thần, tâm trạng của nam giới. Nam giới suy giảm Testosterone dẫn đến những trạng thái tâm lý tiêu cực như hay cáu gắt, tinh thần uể oải, thay đổi thất thường…
Nguy hiểm hơn, cùng với áp lực công việc, cuộc sống, họ có thể phải đối mặt với chứng trầm cảm.
Giảm trí nhớ, giảm khả năng tập trung
Nếu bạn gặp phải các triệu chứng như trí nhớ giảm, kém tập trung trong công việc, hiệu suất làm việc thấp, đặc biệt với những công việc cần huy động trí óc thì rất có thể hormone sinh lý thấp là nhân tố chi phối. Lúc này, não bộ bị tác động khiến khả năng ghi nhớ và mức độ tập trung giảm.
Gia tăng các bệnh lý khác
Nam giới trẻ tuổi suy giảm Testosterone có nguy cơ cao mắc các bệnh lý như tim mạch, tiểu đường, huyết áp, khả năng sinh sản giảm… Chính vì vậy, người trẻ không thể xem nhẹ tình trạng bất thường này.
Chẩn đoán testosterone thấp
Để chẩn đoán testosterone thấp, bên cạnh viện đánh giá thể chất và xem xét các triệu chứng của người bệnh, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm đo lượng Testosterone trong máu của bệnh nhân.
Xét nghiệm Testosterone được thực hiện như xét nghiệm máu thông thường và được làm vào buổi sáng khi hormone này có nồng độ cao nhất. Trước khi làm kiểm tra, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh ngừng uống các loại thuốc có thể làm ảnh hưởng đến lượng hormone trong máu.
Kết quả chỉ số xét nghiệm Testosterone cho biết nồng Testosterone ở mức nào. Nếu Testosterone nằm trong khoảng 10-35 nanomol/lít là mức bình thường khỏe mạnh. Nếu có chỉ số thấp hơn ngưỡng này sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, khả năng sinh lý và sinh sản của phái mạnh như: mệt mỏi, giảm hứng thú tình dục, dương vật khó cương, vô sinh…
Phòng ngừa suy giảm Testosterone
Hormone Testosterone cực kỳ quan trọng đối với nam giới, cần có biện pháp phòng ngừa từ sớm bằng những cách sau đây:
Giảm thiểu căng thẳng, kiểm soát stress: Đây được xem là nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm hormone nam. Vì vậy, cần tìm cách loại bỏ, giảm thiểu những căng thẳng bằng cách:
- Sắp xếp công việc hợp lý, không nên ôm đồm quá nhiều việc cùng một lúc.
- Dành thời gian để nghe nhạc, đọc sách, thiền, trò chuyện cùng bạn bè hoặc người thân.
- Tập hít thở sâu giúp giải tỏa những căng thẳng thần kinh.
- Tập thể dục cũng là cách nâng cao sức khỏe, giúp tinh thần được sảng khoái.
- Thư giãn với những thú vui như: chơi chim, cắt tỉa cây cảnh…
- Tránh thức khuya, ngủ đủ giấc 7-8 giờ mỗi ngày
- Duy trì lối sống lành mạnh: Chế độ ăn uống cân đối, giàu dinh dưỡng, kết hợp với việc tập thể dục đều đặn sẽ giúp duy trì mức testosterone ổn định.
- Kiểm soát cân nặng: Giảm cân, duy trì cân nặng hợp lý để tránh các bệnh lý liên quan đến béo phì.
- Tránh lạm dụng chất kích thích: Hạn chế sử dụng rượu, thuốc lá và các chất kích thích khác.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thực hiện các kiểm tra sức khỏe định kỳ để theo dõi mức testosterone và các chỉ số liên quan khác.
Suy giảm testosterone là một vấn đề phổ biến ở nam giới, đặc biệt là khi tuổi tác tăng lên. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và thực hiện các biện pháp phòng ngừa kịp thời có thể giúp giảm thiểu các tác động tiêu cực của tình trạng này. Hãy luôn chú ý đến sức khỏe của bản thân, duy trì lối sống lành mạnh và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Chăm sóc sức khỏe hormone không chỉ giúp bạn cảm thấy khỏe mạnh hơn mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống tổng thể.
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
