Vô sinh nam là tình trạng phổ biến ở xã hội hiện đại ngày nay. Theo một nghiên cứu mới nhất cho biết, tỷ lệ nam giới bị vô sinh chiếm 40 % trong tổng số trường hợp vô sinh. Bệnh lý này làm họ cảm thấy tự ti và ảnh hưởng đến hạnh phúc của gia đình. Cùng tìm hiểu về vô sinh nam, biểu hiện và những thói quen gây vô sinh ở nam giới để có thể phát hiện, điều trị và phòng ngừa sớm vô sinh nam ở bài viết dưới đây.
Hiểu biết về vô sinh nam giới
Vô sinh là tình trạng sau hơn 1 năm chung sống nhưng người vợ không có tin vui. Mặc dù, hai vợ chồng vẫn quan hệ bình thường và không sử dụng các biện pháp tránh thai. Vô sinh hiếm muộn có thể là do người chồng hoặc người vợ hoặc cả 2 vợ chồng.
Vô sinh nam có liên quan đến việc sản xuất tinh trùng, chức năng tinh trùng bất thường hoặc sự tắc nghẽn ngăn cản việc vận chuyển tinh trùng. Do đó, quá trình thụ thai không xảy ra, làm mất khả năng sinh sản của nam giới.
Vô sinh nam chia làm 2 loại chính:
- Vô sinh nam nguyên phát: đây là tình trạng vợ chồng chưa từng sinh con và không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào nhưng không có con. Nguyên nhân chính do nam.
- Vô sinh nam thứ phát : đây là trường hợp các cặp vợ chồng đã sinh con ít nhất 1 đến hơn 2 lần (kể cả những trường hợp động thai, sảy thai, nạo phá thai) nhưng không thể có con trong những năm tiếp theo. Nguyên nhân chính do người nam.
Nguyên nhân hàng đầu dẫn tới vô sinh nam
Có rất nhiều nguyên sinh gây vô sinh nam, vì thế việc chẩn đoán xác định gặp nhiều khó khăn.
Do bệnh lý
- Chấn thương hoặc can thiệp điều trị gây ảnh hưởng tới vấn đề xuất tinh.
- Khối u.
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh.
- Tinh hoàn không di chuyển xuống.
- Các bệnh lý nhiễm trùng.
- Rối loạn di truyền.
- Rối loạn nội tiết tố.
- Xuất hiện kháng thể kháng tinh trùng.
- Tắc nghẽn ống dẫn tinh.
- Suy giảm chức năng tình dục,…
Nguyên nhân do môi trường
- Dung môi hữu cơ và hóa chất công nghiệp: Benzene, Toluene, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu,…
- Kim loại nặng.
- Sống hoặc làm việc thường xuyên ở nhiệt độ cao.
- Tiếp xúc nhiều với tia bức xạ, tia X.
Nguyên nhân do lối sống
- Hút thuốc lá thường xuyên.
- Uống nhiều rượu bia, sử dụng ma túy và chất kích thích khác.
- Tâm lý căng thẳng, stress kéo dài.
- Chế độ dinh dưỡng không phù hợp.
Ngoài ra, có không ít trường hợp vô sinh nam giới không xác định được nguyên nhân, dẫn tới việc điều trị gặp không ít khó khăn.
Biểu hiện vô sinh ở nam giới
Vô sinh ở nam thường không có biểu hiện rõ ràng, bởi nam giới vẫn sinh hoạt và quan hệ bình thường. Tuy nhiên, một số dấu hiệu nghi ngờ vô sinh ở nam có thể lưu tâm như:
- Không có con sau một năm cố gắng: Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất của vô sinh.
- Cơ quan sinh dục có bất thường: Dương vật bị đau, có chảy máu ngủ màu xanh hoặc vàng. Bìu căng, sưng to và đau. Bộ phận sinh dục sưng tấy, xuất hiện mụn hoặc viêm nhiễm.
- Bất thường khi xuất tinh: Nam giới cần đến các cơ sở y tế đề thăm khám ngay nếu có các hiện tượng như xuất tinh khó, xuất tinh chậm và xuất tinh ra máu kèm cảm giác đau.
- Tinh dịch có dấu hiệu bất thường: Tinh dịch được phóng ra ngoài khi nam giới đạt cực khoái khoảng 2- 5ml/lần, thường có màu trắng và độ quánh. Tuy nhiên nếu tinh dịch có màu xanh, màu vàng, màu nâu, vón cục hoặc loãng như nước, nhiễm máu thì rất có thể là biểu hiện của vô sinh nam hoặc do viêm tuyến tiền liệt, viêm nhiễm túi tinh…
- Rối loạn cương dương: Nam giới gặp phải tình trạng dương vật khó cương cứng, ương cứng không đúng thời điểm, thời gian cương cứng ngắn… rất có thể bị vô sinh. Rối loạn cương dương vừa ảnh hướng đến chất lượng quan hệ, vừa gây khó khăn cho việc thụ tinh dẫn tới vô sinh nam.
- Rối loạn nội tiết tố: Testosterone là hormone có vai trò chủ chốt, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng. Nếu cơ thể thiếu hụt hormone này sẽ gây ra các triệu chứng như sản xuất tinh trùng yếu, da nhăn nheo, rụng tóc,…
Các thói quen gây vô sinh ở nam giới
Hút thuốc
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), 1/3 dân số thế giới trên 15 tuổi hút thuốc lá. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng hút thuốc lá có liên quan đến những tác động tiêu cực quan trọng đối với sức khỏe sinh sản ở cả nam và nữ.
Những người đàn ông hút thuốc được quan sát thấy là có số lượng tinh trùng thấp hơn những người không hút thuốc. Hút thuốc thụ động cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.
Sử dụng rượu bia
Việc sử dụng rượu bia quá mức có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng, làm giảm nồng độ testosterone, hormone luteinizing (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH) trong khi tăng oestrogen góp phần làm giảm sản xuất tinh trùng, giảm tính di động của tinh trùng, tăng phân mảnh ADN tinh trùng, thậm chí là rối loạn cương.
Ảnh hưởng của máy tính xách tay, điện thoại di động
Việc để máy tính trên đùi hoặc để điện thoại ở túi quần là thói quen của rất nhiều quý ông hiện nay. Việc để máy tính trên đùi để làm việc và giải trí kéo dài có thể làm tăng nhiệt độ vùng bìu dẫn đến hiện tượng giảm/ngừng sinh tinh, chết tế bào. Để điện thoại ở túi quần sẽ khiến khoảng cách tiếp xúc giữa sóng điện từ phát ra từ điện thoại làm và tinh hoàn gần hơn, các phân tích tổng hợp cho thấy việc tiếp xúc với điện thoại di động nhiều có thể làm giảm độ di động của tinh trùng.
Sử dụng chất kích thích
Ma túy, cần sa được cho là ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới. Một số nam giới sử dụng anabolic steroid (steroid đồng hóa) nhằm để tăng khối lượng cơ bắp hay amphetamine cũng như heroin, methadone cũng làm giảm chất lượng tinh trùng.
Ăn uống không kiểm soát
Một chế độ ăn nhiều thịt đỏ, axit béo bão hòa, chất béo chuyển hóa, thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm chứa chất bảo quản… có liên quan đến chất lượng tinh dịch thấp.
Stress
Việc thường xuyên căng thẳng lo lắng là thói quen xấu có thể dẫn đến vô sinh nam. Căng thẳng có thể làm giảm hormone như LH và testosterone.
Thường xuyên lo âu, căng thẳng có thể ảnh hưởng một số hormone cần thiết để sản xuất tinh trùng. Nhiều nghiên cứu cho thấy khả năng mang thai có thể thấp hơn nếu bạn tình nam bị trầm cảm nặng. Ngoài ra, rối loạn tâm lý ở nam giới có thể gây ra rối loạn chức năng tình dục do giảm ham muốn, rối loạn cương dương, chậm xuất tinh hoặc bị ức chế
Không vận động thường xuyên
Thói quen không vận động cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến vô sinh nam. Những nghiên cứu đã nhiều lần chỉ ra những người đàn ông thường vận động thể dục thể thao có lượng tinh trùng cao hơn so với những người ít vận động.
Mặc quần quá bó, quá chật, tắm nước quá nóng
Những điều này đều vô tình tăng nhiệt độ ở tinh hoàn và là giảm chất lượng tinh trùng. Cố gắng đừng tắm nước nóng quá lâu, thay vào đó hãy tắm với nước ở nhiệt độ vừa phải, mặc quần và đồ lót rộng rãi thoải mái. Nếu nam giới làm việc trong môi trường nóng bức hoặc phải ngồi hàng giờ liền nên có thói qua đi lại, vận động để tránh vùng tinh hoàn quá nóng, hoặc bị chèn ép.
Thức khuya
Việc thức sau 0h có thể khiến nam giới vô sinh vì tinh trùng suy yếu
Sử dụng thuốc không kê đơn hoặc thuốc kích thích cơ bắp: Một số loại thuốc có thể gây rối loạn hormone và ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng.
Tiếp xúc với hóa chất độc hại: Làm việc trong môi trường tiếp xúc với hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, kim loại nặng có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến tinh trùng.
Các phương pháp điều trị hiệu quả vô sinh nam
Điều trị các vấn đề nhiễm trùng: bác sĩ chỉ định sử dụng kháng sinh, chữa trị các bệnh nhiễm trùng đường sinh sản ở nam. Tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng phục hồi khả năng sinh sản.
Điều trị vấn đề liên quan đến quan hệ tình dục: các trường hợp rối loạn cương dương, rối loạn xuất tinh… có thể được bác sĩ cho sử dụng thuốc hay tư vấn để cải thiện.
Điều trị hormon và thuốc: bác sĩ có thể đề nghị thay thế hormone hay thuốc trong trường hợp vô sinh có rối loạn nội tiết (cao hay thấp hơn bình thường).
Phẫu thuật: trường hợp giãn tĩnh mạch thừng tinh hay tắc ống dẫn tinh, cần phẫu thuật để giúp lưu thông trở lại. Nếu không có tinh trùng trong quá trình xuất tinh, tinh trùng sẽ được lấy trực tiếp từ tinh hoàn hay mào tinh hoàn thông qua các kỹ thuật lấy tinh trùng.
Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF): bác sĩ sẽ lấy trứng từ buồng trứng của người nữ. Trứng được đặt cùng với tinh trùng của bạn để tinh trùng có thể thụ tinh cho trứng. Sau đó, trứng đã thụ tinh sẽ được đưa vào tử cung của người nữ để phát triển thành thai nhi.
Biện pháp phòng ngừa bệnh vô sinh nam giới
Ông cha ta có câu “phòng bệnh còn hơn chữa bệnh”, vì nên nam giới cố gắng duy trì các thói quen sau để phòng tránh vô sinh:
- Hạn chế uống rượu bia, không hút thuốc lá và sử dụng các chất kích thích gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
- Hạn chế tiếp xúc với các môi trường độc hại chứa nhiều kim loại nặng, thuốc trừ sâu…
- Xây dựng chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng hợp lý để duy trì cân nặng phù hợp với thể trạng. Các bạn nam nên thường xuyên vận động, tập thể dục thể thao và hạn chế ăn đồ nhiều chất béo, quá cay…
- Tránh những yếu tố gây tích tụ nhiệt kéo dài tại vùng bẹn bìu như mặc quần bó, ngồi lâu, ngâm mình trong nước nóng và tắm xông hơi quá lâu…
- Có các biện pháp an toàn khi quan hệ để tránh các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.
- Thường xuyên thăm khám sức khỏe thường xuyên để phát hiện và điều trị sớm các vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản.
Vô sinh nam là một vấn đề phức tạp, nhưng việc hiểu rõ nguyên nhân và nhận biết các thói quen gây hại có thể giúp phòng ngừa và cải thiện tình trạng này. Chăm sóc sức khỏe sinh sản không chỉ là việc của riêng nữ giới mà nam giới cũng cần chú trọng. Nếu bạn hoặc người thân gặp phải các vấn đề liên quan đến vô sinh, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
Chúng tôi hy vọng bài viết này đã cung cấp những thông tin hữu ích và giúp bạn có cái nhìn rõ hơn về các thói quen gây vô sinh ở nam giới cũng như cách cải thiện. Hãy luôn chăm sóc sức khỏe của mình và duy trì một lối sống lành mạnh để đảm bảo sức khỏe sinh sản tốt nhất.
