Ngừa thai sau sinh là một phần quan trọng trong kế hoạch hóa gia đình, giúp bảo vệ sức khỏe của người mẹ và lập kế hoạch sinh con hợp lý. Dưới đây là các phương pháp ngừa thai sau sinh
Thời điểm bắt đầu ngừa thai sau sinh
Việc lựa chọn thời điểm bắt đầu ngừa thai sau sinh phụ thuộc vào loại phương pháp ngừa thai mà bạn chọn và tình trạng hiện tại có đang cho con bú hay không.
- Phương pháp cho con bú vô kinh (LAM): Có thể áp dụng ngay sau khi sinh nếu cho con bú hoàn toàn và liên tục. Hiệu quả trong 6 tháng đầu sau sinh nếu kinh nguyệt chưa quay trở lại.
- Bao cao su: Có thể sử dụng ngay sau khi sinh, kể cả khi bạn vẫn đang ra sản dịch (chất dịch chảy ra từ tử cung sau khi sinh).
- Thuốc ngừa thai chỉ chứa progestin (Mini-pill): Có thể bắt đầu sử dụng 3-6 tuần sau sinh, tùy thuộc vào việc bạn có cho con bú hay không. Đối với phụ nữ không cho con bú, có thể bắt đầu sau 3 tuần sau sinh.
- Thuốc tiêm tránh thai (Depo-Provera):Có thể tiêm ngay sau khi sinh hoặc sau 6 tuần nếu bạn đang cho con bú.
- Que cấy tránh thai (Implanon/Nexplanon): Có thể cấy vào bất cứ lúc nào sau khi sinh, thường là sau 4-6 tuần nếu bạn đang cho con bú.
- Vòng tránh thai (IUD): Có thể được đặt vào tử cung ngay sau khi sinh hoặc đợi từ 4-6 tuần sau sinh. Nếu đặt ngay sau sinh, có thể tăng nguy cơ tuột vòng, nhưng vẫn là một lựa chọn an toàn và hiệu quả.
- Miếng dán tránh thai và vòng tránh thai âm đạo: Thường không được khuyến nghị cho phụ nữ sau sinh đang cho con bú do chứa cả estrogen và progestin, có thể ảnh hưởng đến lượng sữa. Nếu không cho con bú, có thể bắt đầu sử dụng sau 4-6 tuần.
- Triệt sản: Phẫu thuật triệt sản nữ (thắt ống dẫn trứng) có thể thực hiện ngay sau khi sinh hoặc trong một khoảng thời gian ngắn sau sinh. Phẫu thuật triệt sản nam (thắt ống dẫn tinh) có thể thực hiện bất cứ khi nào và không phụ thuộc vào thời điểm sinh của vợ.
Việc chọn phương pháp ngừa thai và thời điểm bắt đầu áp dụng cần được tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc nhân viên y tế để đảm bảo phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu cá nhân.
Các phương pháp ngừa thai sau sinh
Phương pháp cho con bú vô kinh (Lactational Amenorrhea Method – LAM)
- Là một trong những biện pháp tránh thai tạm thời dựa vào việc cho trẻ bú mẹ hoàn toàn sau khi sinh khi chưa có kinh trở lại và con dưới 6 tháng tuổi.
- Hiệu quả cao trong 6 tháng đầu sau sinh nếu kinh nguyệt chưa quay trở lại và mẹ cho con bú đều đặn. Tuy nhiên, biện pháp tránh thai này không mang lại hiệu quả tránh thai 100%, vì thế để tránh thai hiệu quả vẫn cần sử dụng kết hợp với một số biện pháp tránh thai khác.
Sử dụng bao cao su
- Là phương pháp ngừa thai không hormon, an toàn và không ảnh hưởng đến sữa mẹ.
- Có thể sử dụng ngay sau sinh, dễ dùng và không có tác dụng phụ.
Thuốc ngừa thai chỉ chứa progestin (Mini-pill)
- Chứa progestin, an toàn cho mẹ cho con bú và không ảnh hưởng đến sữa mẹ.
- Cần uống hàng ngày vào cùng một thời điểm để đảm bảo hiệu quả.
Thuốc tiêm tránh thai (Depo-Provera)
- Chứa hormon progestin, tiêm mỗi 3 tháng một lần.
- An toàn cho mẹ cho con bú, nhưng có thể gây chậm kinh và một số tác dụng phụ khác.
Que cấy tránh thai (Implanon/Nexplanon)
- Chứa hormon progestin, được cấy dưới da và có hiệu quả trong 3-5 năm.
- An toàn cho mẹ cho con bú, nhưng cần thủ thuật nhỏ để cấy và rút que.
Vòng tránh thai (IUD)
- Có hai loại: vòng tránh thai chứa đồng và vòng tránh thai chứa hormon.
- Vòng tránh thai chứa đồng không hormon và có thể sử dụng trong 10 năm.
- Vòng tránh thai chứa hormon có thể sử dụng trong 3-5 năm và giảm kinh nguyệt.
Miếng dán tránh thai và vòng tránh thai âm đạo
- Thường không được khuyến nghị cho phụ nữ sau sinh đang cho con bú vì chứa cả estrogen và progestin, có thể ảnh hưởng đến sữa mẹ.
Triệt sản
- Bao gồm phương pháp triệt sản nữ (thắt ống dẫn trứng) và triệt sản nam (thắt ống dẫn tinh).
- Là phương pháp vĩnh viễn, phù hợp cho những người không muốn sinh thêm con.
Mỗi phương pháp ngừa thai có ưu và nhược điểm riêng, và lựa chọn phương pháp phù hợp cần dựa trên tư vấn y tế và tình trạng sức khỏe cụ thể của từng cá nhân.
Lợi ích và rủi ro của các phương pháp ngừa thai sau sinh
Lợi ích của các phương pháp ngừa thai sau sinh
- Phương pháp cho con bú vô kinh: Không tốn kém, không có tác dụng phụ, giúp duy trì mối liên kết mẹ con.
- Dùng bao cao su: Không ảnh hưởng đến sữa mẹ, dễ sử dụng và có thể bắt đầu ngay sau sinh, bảo vệ chống lại các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs).
- Thuốc ngừa thai chỉ chứa progestin: An toàn cho mẹ cho con bú, không ảnh hưởng đến sữa mẹ.
- Thuốc tiêm tránh thai: Hiệu quả cao, kéo dài 3 tháng, an toàn cho mẹ cho con bú.
- Que cấy tránh thai: Hiệu quả kéo dài 3-5 năm, an toàn cho mẹ cho con bú.
- Vòng tránh thai: Hiệu quả lâu dài (3-10 năm tùy loại), không ảnh hưởng đến sữa mẹ, có thể đặt ngay sau sinh.
- Miếng dán tránh thai và vòng tránh thai âm đạo: Dễ sử dụng, hiệu quả cao
- Triệt sản: Phương pháp vĩnh viễn, không cần lo lắng về ngừa thai, không ảnh hưởng đến sữa mẹ.
Rủi ro của các phương pháp ngừa thai sau sinh
- Phương pháp cho con bú vô kinh: Hiệu quả khi được thực hiện đúng cách, chỉ trong 6 tháng đầu sau sinh và khi kinh nguyệt chưa quay trở lại. Phương pháp phụ thuộc vào việc mẹ có thể duy trì cho con bú hoàn toàn và đều đặn.
- Dùng bao cao su: Có thể bị rách, tuột hoặc gây kích ứng cho một số người.
- Thuốc ngừa thai chỉ chứa progestin: Cần uống hàng ngày vào cùng một thời điểm, thuốc có thể gây ra tác dụng phụ như chảy máu không đều.
- Thuốc tiêm tránh thai: Có thể gây chậm kinh, mất kinh, tăng cân và các tác dụng phụ khác như đau đầu, thay đổi tâm trạng.
- Que cấy tránh thai: Cần thủ thuật nhỏ để cấy và rút que, có thể gây kinh không đều và các tác dụng phụ khác như đau đầu, tăng cân.
- Vòng tránh thai: Có thể gây đau bụng và chảy máu sau khi đặt, nguy cơ viêm nhiễm hoặc tuột vòng. Vòng tránh thai chứa đồng có thể làm tăng lượng kinh nguyệt.
- Miếng dán tránh thai và vòng tránh thai âm đạo: Không khuyến khích cho mẹ đang cho con bú do chứa estrogen có thể ảnh hưởng đến sữa mẹ, có thể gây kích ứng da hoặc âm đạo.
- Triệt sản: Là phương pháp không thể đảo ngược, cần phẫu thuật, có thể gây biến chứng như nhiễm trùng, chảy máu.
Việc lựa chọn phương pháp ngừa thai phù hợp cần dựa trên tình trạng sức khỏe, nhu cầu cá nhân và tư vấn của bác sĩ.
