Viêm tụy mạn là tổn thương tụy kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng cuộc sống của người bệnh. Chẩn đoán bệnh sớm sẽ giúp điều trị hiệu quả và ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm.
Viêm tụy mạn là gì?
Viêm tụy mạn tính là bệnh lý do viêm kéo dài dẫn đến sự xơ hóa từ từ của nhu mô tụy. Các tuyến tụy không còn khả năng tạo enzyme tiêu hóa. Tình trạng này dẫn tới sự mất khả năng tiêu hóa và hấp thụ chất béo (gọi là suy tụy ngoại tiết). Đông thời xơ hóa lâu ngày của nhu mô tụy dẫn tới suy giảm sản xuất hormone insulin (suy tụy nội tiết). Khi đó, người bệnh sẽ bị suy giảm hoặc mất chức năng tụy.
Triệu chứng viêm tụy mạn tính là gì?
Đau bụng
Người bệnh bị đau ở vùng trên rốn lan sang phải, sang trái và lan ra sau lưng. Cơn đau xuất hiện không thường xuyên, kéo dài vài ngày hoặc lâu hơn. Sau đó, triệu chứng biến mất khá lâu, thậm chí có khi tới vài tháng. Cơn đau bụng do viêm tụy mạn thường xuất hiện sau bữa ăn nhiều mỡ và uống nhiều rượu.
Lúc đầu, cơn đau chỉ âm ỉ, tức bụng và nóng rát tại vùng trên rốn, sau đó tiến triển thành đau quặn. Đau tăng dữ dội, có nhiều cơn đau nối tiếp nhau. Triệu chứng đau có thể kéo dài trong nhiều giờ. Thông thường, người bệnh phải ngồi gập người xuống để làm chùng cơ bụng, giúp đỡ đau.
Suy dinh dưỡng
Vì bị đau nhiều và đau liên quan đến ăn uống đặc biệt là thức ăn nhiều chất béo, người bệnh có xu hướng ngại bổ sung thức ăn. Thêm vào đó, vì tụy không còn bài tiết được men tiêu hóa, làm hạn chế việc hấp thu dưỡng chất. Tình trạng này kéo dài sẽ khiến người bệnh bị sút cân, ngay cả khi vẫn ăn ngon miệng với chế độ ăn vẫn bình thường.
Tiêu phân mỡ
Phân của người viêm tụy mạn thường có chất nhầy mỡ, màu phân nhạt, mùi khó chịu và lỏng khó thải ra hết, phân dễ bám dính vào thành bồn cầu. Nguyên nhân gây tiêu phân mỡ là do thiếu men tụy để tiêu hóa chất béo.
Vàng da
Người bệnh viêm tụy mạn thường bị vàng da do tổ chức tụy bị xơ hóa bóp nghẹt phần ống mật chủ đi qua đầu tụy. Lúc đầu có thể chỉ có giãn ống mật chủ mà chưa có vàng da, sau tắc nhiều có thể gây vàng tại phần lòng trắng của mắt, vàng da, nước tiểu sẫm màu như nước chè đặc.
Những triệu chứng rối loạn tiêu hóa như buồn nôn, nôn xuất hiện khi có cơn đau, ngoài ra ít thấy rõ. Người bệnh khi khám lâm sàng ngoài cơn đau, ít khi phát hiện các dấu hiệu gì đặc hiệu.
Biến chứng viêm tụy mạn tính có nguy hiểm không?
Vì là cơ quan nội tiết và ngoại tiết, tổn thương do viêm tụy mạn khó phục hồi như ban đầu. Chức năng tụy đã không còn được bảo đảm, ảnh hưởng xấu tới quá trình chuyển hóa chất trong cơ thể. Người bệnh không dùng được phân tử đường trong chuyển hóa tế bào, dẫn tới tình trạng tăng đường huyết. Ngoài ra, những dưỡng chất từ thức ăn cũng không được phân giải và hấp thụ. Người bệnh nhanh chóng bị sụt cân, suy kiệt cơ thể.
Bên cạnh đó, viêm tụy mạn cũng có thể gây ra những biến chứng thực thể như hình thành nang giả tụy có kích thước lớn và không tự thoái lui, bị rò dịch tụy nên gây ra báng bụng dịch tụy hay dễ hình thành huyết khối trong tĩnh mạch lách.
Viêm tụy mạn kéo dài cũng là yếu tố nguy cơ của ung thư tụy. Khi đó, thời gian sống của người bệnh còn khá ngắn dù phát hiện sớm và điều trị triệt căn tích cực ngay từ đầu.
Biện pháp phòng ngừa viêm tụy mạn
- Với những biến chứng nguy hiểm do viêm tụy mạn, bác sĩ khuyến cáo mọi người không nên lạm dụng rượu, bia, không hút thuốc lá. Các trường hợp mắc viêm tụy mạn cần kiêng rượu, bia tuyệt đối. Điều này sẽ giúp giảm nguy cơ tái phát các những cơn viêm tụy.
- Điều trị kịp thời viêm tụy cấp tránh để tái phát nhiều lần
- Hạn chế tối đa việc bổ sung chất béo từ mỡ động vật. Chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ để dùng trong ngày. Thêm vào đó, bạn nên chọn các loại thức ăn dễ tiêu, hàng ngày cần bổ sung nhiều rau, trái cây và uống đủ nước cần thiết.
- Điều trị tăng triglycerid nếu có
- Chế độ ăn cho người bị viêm tụy mạn: Để tuyến tụy khỏe mạnh, người bệnh tập trung vào những loại thực phẩm giàu protein, chứa nhiều chất chống oxy hóa và ít chất béo động vật. Trong bữa ăn hàng ngày, người bệnh có thể bổ sung thịt nạc, các loại đậu và đậu lăng, súp và các loại sữa từ hạt. Lúc này, tuyến tụy của người bệnh không phải làm việc vất vả để xử lý thức ăn.
Ngoài ra, người bệnh viêm tụy mạn nên tránh bổ sung vào thực đơn mỗi ngày những thực phẩm như thịt đỏ, nội tạng, đồ chiên, mayonnaise, bơ thực vật, sữa nguyên kem, các món tráng miệng có đường và thức uống có đường.
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
