Hen suyễn là tên gọi dân gian của bệnh hen phế quản. Đây là bệnh lý hô hấp mạn tính có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn. Bệnh làm tăng khả năng đáp ứng của đường thở với các tác nhân kích thích khác nhau gây tắc nghẽn đường thở. Sự co thắt các cơ xung quanh đường thở và tình trạng viêm dẫn đến sưng niêm mạc và tăng tiết chất nhầy, từ đó gây khó thở và ho.
Hen suyễn ảnh hưởng nhiều đến các hoạt động sinh hoạt thường ngày và các hoạt động thể lực của người bệnh. Hen suyễn là bệnh lý không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng việc tuân thủ điều trị giúp ích trong kiểm soát các triệu chứng của bệnh.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về các triệu chứng và cách điều trị bệnh hen suyễn ở người lớn.
Các triệu chứng hen suyễn ở người lớn
Biểu hiện lâm sàng thường thấy là khó thở, khò khè, thở rít, đặc biệt thì thở ra; thời điểm xuất hiện cơn khó thở về đêm, theo mùa, sau một số kích thích (cảm cúm, gắng sức, thay đổi thời tiết, khói bụi).
- Trước khi lên cơn hen người bệnh thường có các biểu hiện: Hắt hơi, sổ mũi, ngứa mắt, ho khan, buồn ngủ…
- Sau những dấu hiệu đó xuất hiện, cơn hen phế quản với các triệu chứng: Thở khò khè nặng cả khi người bệnh hít vào lẫn thở ra. Người bệnh ho liên tục, thở rất nhanh.
- Cơn khó thở: Lúc bắt đầu khó thở chậm, có tiếng cò cứ người khác cũng nghe được, khó thở tăng dần, sau có thể khó thở nhiều, vã mồ hôi, nói từng từ hoặc ngắt quãng. Cơn khó thở kéo dài 5 – 15 phút, có khi hàng giờ, hàng ngày. Cơn khó thở giảm dần và kết thúc với ho và khạc đờm. Đờm thường trong, quánh, dính.
Nếu nhận biết và điều trị kịp thời, triệu chứng khó thở sẽ cải thiện sau vài phút đến vài giờ. Nếu chậm trễ, các triệu chứng nặng hơn như: Đau ngực, nặng ngực, nói khó, cảm giác lo âu, bất an, mặt nhợt nhạt, vã mồ hôi, tím môi và đầu ngón. Tình trạng trên nếu kéo dài, người bệnh sẽ bị giảm oxy máu, dẫn đến thiếu máu não và bị ngất, mất ý thức và có thể tử vong.
Bệnh hen suyễn ở trẻ em và người lớn có một số điểm tương đồng, tuy nhiên có những sự khác biệt như sau:
- Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng có thể khác nhau ở trẻ em và người lớn. Bệnh hen phế quản phát triển ở thời thơ ấu thường liên quan đến các triệu chứng đến rồi đi. Còn đối với trường hợp bệnh khởi phát ở người trưởng thành, các triệu chứng sẽ dai dẳng và khó kiểm soát hơn.
- Người lớn mắc hen suyễn có thể bị suy giảm chức năng phổi nhanh hơn là trẻ em. Người lớn ở tuổi trung niên có thể bị cứng thành ngực khiến việc điều trị hen trở nên khó khăn hơn.
- Người lớn cũng có nguy cơ tử vong do hen phế quản cao hơn trẻ em. Tuy nhiên nguyên nhân tại sao có điều này vẫn chưa được lý giải rõ ràng, có thể là do các triệu chứng có xu hướng khó được kiểm soát tốt hơn so với trẻ em hoặc do chẩn đoán muộn.
Điều trị hen suyễn ở người lớn
Điều trị hen phế quản khởi phát ở người trưởng thành có thể bằng sự kết hợp giữa thay đổi lối sống và dùng thuốc. Phụ thuộc vào tình trạng của mỗi người mà phác đồ, kế hoạch điều trị cụ thể sẽ khác nhau. Nhìn chung một kế hoạch điều trị toàn diện thường bao gồm:
Sử dụng thuốc
Thuốc giãn phế quản: Cách điều trị hen phế quản ở người lớn hầu hết các trường hợp là sử dụng thuốc giãn phế quản. Có nhiều loại thuốc giãn phế quản khác nhau bao gồm cả loại tác dụng kéo dài và tác dụng nhanh. Cả hai đều có vai trò trong việc kiểm soát bệnh và triệu chứng hen.
- Thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh hoạt động bằng cách thư giãn các cơ của đường thở. Khi các cơ xung quanh đường thở được thư giãn, đường thở sẽ mở rộng từ đó khiến người bệnh dễ dàng thở hơn. Người ta thường sử dụng thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh qua ống hít. Thuốc làm giảm các triệu chứng đột ngột chẳng hạn như thở khò khè và khó thở.
- Thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài cũng làm thư giãn đường thở nhưng chúng có tác dụng lâu hơn các loại thuốc hít tác dụng nhanh. Thay vì điều trị các triệu chứng đột ngột, sẽ ngăn ngừa các triệu chứng.
Thuốc Corticosteroid: Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể sử dụng ống hít có chứa corticosteroid để điều trị bệnh hen khởi phát ở người lớn. Thuốc hít có chứa corticosteroid không điều trị các triệu chứng đột ngột. Thay vào đó, chúng làm giảm tần suất các triệu chứng.
Thay đổi lối sống
Người bị hen suyễn nên làm gì để phòng ngừa cơn hen khởi phát:
- Cai thuốc lá: khuyến khích người bệnh ngừng hút thuốc và tránh phơi nhiễm thụ động với khói thuốc lá.
- Tập luyện thể lực: khuyến khích người bệnh hen tích cực vận động nhằm cải thiện sức khỏe chung. Xử trí co thắt phế quản do gắng sức theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Chế độ ăn phù hợp: khuyến khích bệnh nhân ăn nhiều rau và trái cây tươi, không dùng thực phẩm có nguy cơ gây dị ứng.
- Tránh các loại thuốc có thể khiến bệnh hen nặng lên: thuốc kháng viêm không steroid hoặc thuốc chẹn beta. Nếu mắc hội chứng mạch vành cấp, người bệnh cần cân nhắc dùng thuốc chẹn beta chọn lọc cho tim mạch nếu lợi nhiều hơn hại.
- Phòng ô nhiễm không khí trong nhà: nên loại bỏ việc đun nấu gây ô nhiễm không khí trong nhà hoặc thêm ống thông khí ra ngoài khi sử dụng.
- Tránh hít phải không khí ô nhiễm bên ngoài: tránh hoạt động thể lực cường độ cao ở nơi có tình trạng ô nhiễm nặng, thời tiết quá lạnh hoặc độ ẩm thấp; hạn chế đến nơi đông người trong những đợt bùng phát virus gây bệnh đường hô hấp.
- Tránh các yếu tố khởi phát cơn hen theo bác sĩ điều trị hướng dẫn như việc cười to, khóc, giận dữ hoặc sợ hãi không kiểm soát có thể là nguyên nhân hen suyễn khởi phát. Trong trường hợp đó, khuyến khích bệnh nhân đối phó với cảm xúc như tập thư giãn hoặc hít thở phù hợp.
- Tiêm vắc xin phòng cúm mỗi năm một lần và tiêm vacxin phòng phế cầu 5 năm một lần nhằm giảm các cơn hen cấp tính. Ngoài ra, tiêm vắc xin Covid 19 có vai trò quan trọng giúp hạn chế nguyên nhân hen suyễn ở người bị hen, giảm nguy cơ mắc và giảm nguy cơ nặng, tử vong nếu nhiễm Covid 19.
Hy vọng những chia sẻ trên đây giúp bạn dễ dàng nhận biết những biểu hiện hen suyễn ở người lớn. Nếu có bất kỳ triệu chứng nghi ngờ nào, hãy đến ngay cơ sở y tế để được xử trí kịp thời.
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
