Xương mác là gì? Chức năng và các vấn đề liên quan đến xương mác

Xương mác là một xương nhỏ nằm bên cạnh xương chày và có chiều dài dọc theo cẳng chân. Chi trên của nó nhỏ, nằm về phía sau đầu xương chày, phía dưới khớp gối và nằm ngoài sự hình thành của khớp này. Nó giúp đỡ chúng ta rất nhiều trong việc nâng đỡ cơ thể và các hoạt động di chuyển hàng ngày. Bài viết dưới đây của nhà thuốc Long Châu sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về xương mác là gì, chức năng và các vấn đề liên quan đến xương mác.

Xương mác là gì?

Xương chày và xương mác là hai xương dài ở cẳng chân. Chúng nối đầu gối và mắt cá chân, nhưng chúng là xương riêng biệt. Xương mác, đôi khi được gọi là xương bắp chân, nhỏ hơn và song song với xương chày, có vai trò hỗ trợ xương chày trong việc chịu trọng lượng của cơ thể và giúp di chuyển.

Cấu tạo giải phẫu của xương mác bao gồm:

• Đầu trên: Đầu trên của xương mác nối với xương đùi ở khớp chày mác trên.
• Thân xương: Thân xương mác là phần dài nhất của xương, chạy dọc theo cẳng chân. Thân xương mác có ba mặt: Mặt trước, mặt ngoài và mặt trong.
• Đầu dưới: Đầu dưới của xương mác nối với xương chày ở khớp chày mác dưới.

Xương mác được cấu tạo từ mô xương, một loại mô cứng và chắc có chức năng bảo vệ các cơ quan bên trong cơ thể. Mô xương được tạo thành từ các tế bào xương, protein và khoáng chất. Được bao phủ bởi một lớp mô mềm gọi là màng xương. Màng xương giúp nuôi dưỡng và bảo vệ xương.

Xương mác được gắn với các cơ và dây chằng. Các cơ và dây chằng giúp giữ xương ở đúng vị trí và cho phép xương di chuyển. Mặc dù xương chày và xương mác có thể gãy độc lập với nhau, nhưng vì chúng quá gần nhau nên cả hai xương thường dễ gãy hơn. Đây được gọi là gãy xương chày – xương mác kết hợp.

Chức năng của xương mác

Xương mác có nhiều chức năng đối với cơ thể như sau:

Là điểm gắn các cơ

Xương mác có các rãnh dành cho một số dây chằng nhất định, giúp chúng có đòn bẩy và nhân lên lực cơ. Dựa trên giải phẫu học, xương mác cung cấp các điểm gắn cho các cơ sau:

• Cơ duỗi ảo giác dài – Bề mặt trong của xương mác.
• Cơ duỗi các ngón dài – Bề mặt trong của xương mác.
• Fibularis tertius – Phần xa của bề mặt trong của xương mác.
• Fibularis longus – Đầu và mặt bên của xương mác.
• Fibularis brevis – Phần xa của 2/3 bề mặt bên của xương mác.
• Cơ đế – Bờ đầu và sau của xương mác.
• Cơ chày sau – Mặt sau xương mác.
• Cơ gấp ảo giác dài – Mặt sau xương mác.

Giúp chịu lực của cơ thể khi di chuyển

Xương mác có vai trò quan trọng trong việc chịu lực của cơ thể khi di chuyển. Xương mác cùng với xương chày tạo thành một khung xương vững chắc, giúp nâng đỡ trọng lượng cơ thể và giúp cơ thể di chuyển một cách ổn định.

Giúp ổn định khớp mắt cá, ngăn ngừa khớp mắt cá bị trật

Xương mác cùng với xương chày và xương sên tạo thành khớp mắt cá. Khớp mắt cá là một khớp phức tạp, chịu trách nhiệm cho nhiều chuyển động của bàn chân. Xương mác giúp ổn định khớp mắt cá, ngăn ngừa khớp bị trật.

Giúp các cơ chân vận động linh hoạt

Xương mác là điểm bám của nhiều cơ chân, bao gồm cơ dép, cơ gấp dài ngón chân cái, cơ gấp dài ngón chân thứ hai, cơ gấp dài ngón chân thứ ba, cơ gấp dài ngón chân thứ tư, cơ gấp dài ngón chân thứ năm. Các cơ này giúp thực hiện các động tác gấp, duỗi, xoay bàn chân.

Những vấn đề sức khỏe liên quan đến xương mác

Gãy xương và loãng xương là 2 vấn đề lớn liên quan đến xương mác. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ở phần tiếp theo nhé.

Gãy xương mác

Việc gãy xương có thể do vận động mạnh, té, ngã hoặc do vật nặng đè lên. Loại gãy xương mác phổ biến nhất nằm ở đầu xa của xương và được phân loại là gãy xương mắt cá chân. Khi đó, bạn sẽ có một vài triệu chứng điển hình như: Đau nhức, sưng, bầm tím quanh khu vực bị gãy hoặc bị viêm nặng. Trong phân loại Danis-Werber có ba loại:

• Loại A: Gãy xương mắt cá ngoài, phía xa khớp nối (điểm nối giữa đầu xa của xương chày và xương mác).
• Loại B: Gãy xương mác ở mức hội chứng.
• Loại C: Gãy xương mác gần khớp thần kinh.

Gãy Maisonneuve là một loại gãy xương xoắn ốc ở phần 1/3 gần của xương mác liên quan đến vết rách của hội chứng Tibiofibular xa và các màng Interosserous xảy ra khi gặp chấn thương mạnh.

Các triệu chứng của gãy xương mác có thể bao gồm:

• Đau: Đau thường là triệu chứng đầu tiên và rõ ràng nhất của gãy xương mác.
• Sưng: Sưng có thể xảy ra ở khu vực xung quanh chỗ gãy xương.
• Bầm tím: Bầm tím có thể xảy ra ở khu vực xung quanh chỗ gãy xương.
• Xoắn vặn: Xoắn vặn có thể xảy ra ở chi bị gãy.
• Khó di chuyển: Khó di chuyển hoặc không thể di chuyển khi bị gãy.

Nếu gặp các dấu hiện trên, hãy đến bác sĩ ngay để được chẩn đoán và có phương án điều trị thích hợp. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

• Điều trị không phẫu thuật: Điều trị không phẫu thuật thường được áp dụng cho các trường hợp gãy xương mác không di lệch. Bó bột được sử dụng để cố định xương ở vị trí bị gãy. Thuốc giảm đau có thể được sử dụng để giảm đau và viêm.
• Phẫu thuật: Phẫu thuật được chỉ định cho các trường hợp gãy xương mác di lệch hoặc phức tạp. Đặt nẹp được sử dụng để cố định xương ở vị trí bị gãy. Đặt ốc vít được sử dụng để cố định xương.

Bệnh loãng xương

Bệnh loãng xương mác là một tình trạng mà xương mác, một trong hai xương của cẳng chân, trở nên yếu và giòn. Điều này làm cho xương dễ gãy, đặc biệt là khi chịu tác động của chấn thương. Nguyên nhân chính của bệnh loãng xương mác là loãng xương. 

Loãng xương là tình trạng xương trở nên yếu và giòn do mất canxi và các khoáng chất khác. Loãng xương có thể do tuổi tác, giới tính, di truyền, thiếu hụt canxi và vitamin D, các bệnh lý như bệnh tiểu đường và bệnh thận.

Bên cạnh đó, các yếu tố nguy cơ khác của bệnh loãng xương mác bao gồm:

• Tiền sử gia đình bị loãng xương mác;
• Hút thuốc;
• Uống rượu quá nhiều;
• Thiếu vận động;
• Tiếp xúc nhiều với bức xạ.

Trong nhiều trường hợp, người bệnh loãng xương mác không có triệu chứng. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu đáng chú ý như: Đau đầu khớp, di chuyển khó khăn, đau khi thay đổi dáng từ ngồi sang đứng hay ngược lại,…

Có một số cách để giúp ngăn ngừa bệnh loãng xương mác, bao gồm:

• Tập thể dục thường xuyên có thể giúp tăng cường sức mạnh và độ dẻo dai của xương.
• Chế độ ăn uống cân bằng cung cấp đủ canxi và vitamin D.
• Không nên hút thuốc và uống quá nhiều rượu bia.
• Kiểm soát các bệnh lý có thể làm tăng nguy cơ loãng xương.

Xương mác đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cơ thể của con người. Vì vậy, mỗi chúng ta nên có biện pháp bảo vệ xương mác khỏi những chấn thương. Ngoài ra, nên có chế độ ăn uống lành mạnh để chống loãng xương và thường xuyên tập thể dục để duy trì sự dẻo dai của cơ thể. Qua bài viết trên, chúng tôi hy vọng đã đem lại những thông tin bổ ích về xương mác cho bạn đọc.