Gan thực hiện nhiều chức năng thiết yếu như lọc máu, sản xuất mật để hỗ trợ tiêu hóa, và loại bỏ các chất độc hại khỏi cơ thể. Bệnh ung thư gan là gì? Triệu chứng như thế nào? Cùng tìm hiểu về bệnh này thông qua bài viết dưới đây.
Bệnh ung thư gan là gì?
Gan là một cơ quan lớn trong cơ thể, thực hiện nhiều chức năng quan trọng như lọc máu, sản xuất mật, và loại bỏ các chất độc hại.
Ung thư gan là một bệnh lý ác tính, là sự tăng trưởng bất thường của các mô trong gan dẫn đến việc sẽ phá hủy các tế bào gan và cản trở khả năng hoạt động bình thường của cơ quan quan trọng này. Có hai loại ung thư gan chính:
Ung thư gan nguyên phát (Primary liver cancer): Xảy ra khi u phát sinh từ các tế bào của gan.
- Ung thư biểu mô tế bào gan (Hepatocellular carcinoma – HCC): Đây là loại ung thư gan nguyên phát phổ biến nhất, chiếm khoảng 75-85% các trường hợp. HCC bắt đầu từ các tế bào gan (hepatocytes).
- Ung thư biểu mô đường mật (Cholangiocarcinoma): Loại ung thư này phát triển từ các tế bào của ống mật trong gan.
- Các loại ung thư hiếm khác: Bao gồm ung thư máu mạch trong gan (angiosarcoma) và u hỗn hợp gan (hepatoblastoma), thường gặp ở trẻ em.
Ung thư gan thứ phát (Secondary liver cancer):
- Còn được gọi là ung thư gan di căn, xảy ra khi các tế bào ung thư từ các bộ phận khác của cơ thể lan tới gan qua máu hoặc hệ bạch huyết. Loại ung thư này phổ biến hơn ung thư gan nguyên phát. Đây thường là kết quả của di căn từ các loại ung thư khác như ung thư ruột kết, ung thư phổi, hoặc ung thư vú.
Một số nguyên nhân và yếu tố nguy cơ chính của ung thư gan bao gồm:
- Nhiễm virus viêm gan B (HBV) và viêm gan C (HCV): Là nguyên nhân chính của ung thư gan, đặc biệt là HCC. Nhiễm virus lâu dài có thể dẫn đến viêm gan mạn tính và xơ gan, tăng nguy cơ ung thư gan.
- Xơ gan: Tình trạng sẹo hóa gan do nhiều nguyên nhân, bao gồm viêm gan, uống rượu quá mức, và bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).
- Lạm dụng rượu: Uống rượu nhiều và kéo dài có thể dẫn đến xơ gan và tăng nguy cơ ung thư gan.
- Tiểu đường và béo phì: Có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu và xơ gan, tăng nguy cơ ung thư gan.
- Tiếp xúc với chất độc: Aflatoxin, một loại nấm mốc có thể xuất hiện trong thực phẩm bị nhiễm, là một yếu tố nguy cơ gây ung thư gan.
- Tiền sử gia đình: Có người thân mắc ung thư gan có thể tăng nguy cơ mắc bệnh.
Những triệu chứng thường gặp ở bệnh ung thư gan
Các triệu chứng của ung thư gan thường không xuất hiện ở giai đoạn đầu, nhưng khi bệnh tiến triển, các triệu chứng có thể bao gồm:
- Đau hoặc khó chịu ở vùng bụng trên, bên phải: Đây là triệu chứng phổ biến do sự phát triển của khối u trong gan.
- Sưng bụng, chướng bụng: Tích tụ chất lỏng trong bụng có thể làm bụng phình to.
- Giảm cân không rõ nguyên nhân: Sụt cân đột ngột mà không do chế độ ăn uống hoặc luyện tập.
- Mất cảm giác ngon miệng và buồn nôn: Cảm giác chán ăn và buồn nôn, thường đi kèm với mệt mỏi.
- Vàng da và mắt (vàng da): Da và mắt chuyển màu vàng do tích tụ bilirubin.
- Ngứa: Do tích tụ muối mật dưới da.
- Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi, yếu ớt và suy nhược.
- Phân màu nhạt hoặc nước tiểu đậm màu: Do sự thay đổi trong quá trình sản xuất và bài tiết mật.
- Cảm giác nặng, đau tức hoặc tự sờ thấy khối vùng hạ sườn phải.
Cách phòng ngừa bệnh ung thư gan
Phòng ngừa ung thư gan tập trung vào việc giảm thiểu các yếu tố nguy cơ và duy trì lối sống lành mạnh:
- Tiêm phòng viêm gan B (HBV): Vaccine phòng viêm gan B rất hiệu quả trong việc giảm nguy cơ ung thư gan liên quan đến viêm gan B.
- Phòng ngừa và điều trị viêm gan C (HCV): Không có vaccine cho viêm gan C, nhưng điều trị sớm và kiểm soát bệnh có thể giảm nguy cơ tiến triển thành ung thư gan.
- Hạn chế rượu bia: Uống rượu bia quá mức là nguyên nhân chính gây xơ gan, từ đó tăng nguy cơ ung thư gan. Giới hạn hoặc tránh rượu bia để giảm nguy cơ.
- Kiểm soát cân nặng và tránh béo phì: Duy trì cân nặng hợp lý và chế độ ăn uống lành mạnh giúp ngăn ngừa bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), một yếu tố nguy cơ của ung thư gan.
- Tránh tiếp xúc với các chất độc hại: Hạn chế tiếp xúc với các hóa chất độc hại như aflatoxin, một loại nấm mốc có thể xuất hiện trong thực phẩm bị mốc (như đậu phộng, ngũ cốc).
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đặc biệt quan trọng đối với những người có nguy cơ cao như người bị viêm gan mãn tính hoặc xơ gan. Tầm soát định kỳ có thể phát hiện sớm các thay đổi bất thường trong gan.
- Sử dụng biện pháp bảo vệ khi tiếp xúc với máu và dịch cơ thể: Đặc biệt quan trọng trong môi trường y tế hoặc các ngành nghề có nguy cơ cao lây nhiễm viêm gan B và C.
Tóm lại, ung thư gan là một bệnh lý nghiêm trọng nhưng có thể phòng ngừa thông qua tiêm chủng, duy trì lối sống lành mạnh, và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và yếu tố nguy cơ giúp cải thiện tiên lượng và điều trị hiệu quả hơn.
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
