Thuốc Tramadol: Công dụng, liều dùng và lưu ý khi sử dụng

Tramadol là thuốc gì? Công dụng, liều dùng và cách dùng như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu thêm về loại thuốc giảm đau này thông qua bài viết dưới đây.

Tìm hiểu về thuốc Tramadol

Tramadol là gì?

Tramadol Hydroclorid là thuốc giảm đau tổng hợp có tác động trung tâm thuộc nhóm giảm đau Opioid bậc 2 theo thang điều trị WHO. Thuốc có hoạt tính chọn lọc trên các thụ thể nên có tác dụng giống thuốc phiện, đồng thời ức chế sự tái hấp thu monoamin gây ra tác dụng giảm đau. 

Tramadol có khả năng gây nghiện thấp, có nhiều tác dụng dược lý và phản ứng có hại của thuốc (ADR) giống với thuốc phiện.

Các dạng bào chế và hàm lượng thuốc

Chỉ định sử dụng thuốc

Tramadol được dùng để điều trị đau vừa và đau nặng, thường được sử dụng khi dùng các loại thuốc giảm đau khác không có hiệu quả.

Các trường hợp chống chỉ định thuốc Tramadol

• Mẫn cảm với thuốc
• Ngộ độc cấp tính với những thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương (thuốc ngủ, giảm đau, hướng tâm thần).
• Suy hô hấp nặng, hen phế quản cấp không kiểm soát được
• Bệnh động kinh chưa được kiểm soát
• Suy gan, thận nặng
• Ngộ độc rượu cấp
• Nguy cơ hôn mê do chấn thương đầu, bệnh nội sọ
• Tắc nghẽn đường ruột, nghẹt ruột
• Trẻ em dưới 12 tuổi
• Phụ nữ có thai và cho con bú

Thuốc giảm đau có liều dùng như thế nào?

Tramadol có thể được dùng đường uống, tiêm bắp hoặc truyền tĩnh mạch. Đối với dạng phóng thích kéo dài phải nuốt nguyên viên, tránh bẻ, nghiền.

Đối với người lớn

Đường uống: 

• Giảm nhanh các cơn đau vừa: Liều ban đầu 20mg mỗi ngày vào buổi sáng. Có thể điều chỉnh tăng liều mới mức 25mg liều riêng lẻ cách 3 ngày 1 lần. Nếu dung nạp được có thể dùng liều 50 – 100 mg, cách 4 – 6 giờ một lần. Liều uống mỗi ngày không vượt quá 400mg.
• Đau mạn tính: Khởi đầu 50mg, sau đó điều chỉnh theo mức độ đau. Nếu cần phải điều trị tiếp nên đánh giá định kỳ bệnh nhân khi đã có các triệu chứng cai nghiện và phụ thuộc thuốc. Tối đa 400 mg/ngày.

Đường tiêm: Người lớn, trẻ em > 14 tuổi: 1 ống 100mg hoặc 2 ống 50 mg, tiêm bắp, tiêm dưới da hoặc tĩnh mạch chậm. Có thể dùng thêm liều thứ hai sau 30 – 60 phút. Tối đa 400 mg/ngày.

Đối với trẻ em

Sử dụng Tramadol ở trẻ em có nguy cơ mắc phải suy hô hấp, đe doạ tính mạng và gây tử vong. 

Tránh sử dụng thuốc cho trẻ < 12 tuổi có các yếu tố nguy cơ như: 

• Sau phẫu thuật
• Béo phì
• Có tình trạng ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ
• Bệnh phổi nặng
• Bệnh thần kinh gây ức chế hô hấp.

Trẻ em ≥ 12 tuổi: Đau cấp tính: Liều khởi đầu thường là 100 mg. Sau đó có thể dùng liều 50 hoặc 100 mg mỗi 4 – 6 giờ và thời gian điều trị phải phù hợp với nhu cầu lâm sàng.  

Đối tượng khác

• Phụ nữ có thai: Tramadol đi qua nhau thai, khi dùng thuốc trong giai đoạn mang thai dễ gây ra động kinh, thai lưu, chết thai và hội chứng cai nghiện ở trẻ sơ sinh. Không sử dụng thuốc trước và trong thời kỳ mang thai. Chỉ cân nhắc sử dụng Tramadol cho thai phụ khi lợi ích lớn hơn nguy cơ đối với thai nhi.
• Phụ nữ cho con bú: Tramadol hấp thu khoảng 0,1% liều dùng qua đường sữa mẹ. Không nên sử dụng thuốc này trong thời kỳ cho con bú.
• Người cao tuổi (> 75 tuổi): Dùng liều Tramadol hydroclorid ban đầu ở mức thấp của liều thường dùng và tăng khoảng cách giữa các liều, liều mỗi ngày không vượt quá 300 mg.
• Người suy thận và suy gan: Người suy thận ≥ 17 tuổi có thể dùng viên nén Tramadol hydroclorid với liều mỗi lần 50 – 100 mg, mỗi 12 giờ một lần, không quá 200 mg mỗi ngày. Người suy gan ≥ 17 tuổi có thể dùng viên nén, dung dịch uống tramadol hydroclorid với liều mỗi lần 50mg, mỗi 12 giờ một lần. Không dùng viên nén giải phóng kéo dài cho người suy thận nặng hoặc suy gan nặng.

Thuốc tramadol gây ra những tác dụng phụ không mong muốn nào?

Tác dụng phụ thường gặp

• Thần kinh trung ương: đau đầu, chóng mặt, động kinh, co giật, mất ngủ, lo lắng, kích động, trầm cảm, ngủ lịm, bồn chồn, khó chịu mệt mỏi
• Da: ngứa, mề đay và viêm ban da
• Hô hấp: ho, khó thở, thở cạn, nhịp thở yếu, viêm phế quản, sung huyết mũi, nhiễm khuẩn hô hấp, viêm hô hấp, viêm mũi – họng – xoang, đau họng, hắt hơi. 
• Tiêu hoá: táo bón, buồn nôn, nôn, khó tiêu, khô miệng, đầy hơi
• Tim mạch: đau ngực, giãn mạch, hạ huyết áp tư thế, đỏ bừng
• Mắt: nhìn mờ, co đồng tử
• Cơ và xương: dễ gây đau khớp, đau lưng, tăng trương lực cơ

Tác dụng phụ ít gặp

• Phù mạch, nhịp tim chậm, đánh trống ngực, nhịp tim nhanh, thiếu máu cục bộ cơ tim
• Loạn chức năng nhận thức, khó tập trung, mất định hướng, động kinh, ảo giác, rối loạn giấc ngủ
• Co thắt phế quản, phù phổi
• Khó nuốt, viêm ruột-dạ dày
• Khó tiểu hoặc tiểu ra máu, rối loạn kinh nguyệt
• Co giật cơ, cứng cơ
• Rối loạn thị giác
• Thiếu máu, giảm tiểu cầu

Cần lưu ý điều gì đối với thuốc Tramadol

Tramadol có tác dụng ức chế thần kinh trung ương, làm suy giảm khả năng hoạt động về tinh thần và thể chất, nên thận trọng khi lái xe hoặc vận hành máy móc.  

Rượu làm tăng tác dụng an thần của thuốc giảm đau opioid. Ảnh hưởng trên sự tỉnh táo nên có thể gây nguy hiểm cho người khi lái xe và vận hành máy móc. Tránh sử dụng các loại đồ uống có cồn và các thuốc có chứa cồn khi đang sử dụng thuốc này.

Những người có tiền sử sốc phản vệ với codein hoặc các opioid khác khi dùng tramadol hydrochloride dễ có nguy cơ sốc phản vệ.

Câu hỏi thường gặp trong quá trình sử dụng thuốc Tramadol

Triệu chứng của quá liều? 

Các biểu hiện của quá liều khi dùng thuốc như nôn, co giật, bối rối, suy hô hấp, hôn mê, tăng huyết áp,..

Quá liều xử trí như thế nào?

Tuỳ theo mức độ quá liều mà có phương pháp xử trí khác nhau. Trước tiên phải duy trì tình trạng thông khí tốt, điều trị tích cực, chống co giật bằng thuốc ngủ nhóm barbiturat hoặc dẫn xuất benzodiazepin, cho uống than hoạt để tăng hấp phụ, giảm hấp thu tramadol.

Xử trí khi quên liều thuốc?

Khi quên liều hãy uống ngay lập tức khi nhớ ra. Tuy nhiên nên bỏ qua liều đã quên nếu gần với liều tiếp theo. Không uống gấp đôi liều quy định.

Khi dùng thuốc Tramadol có thể gây ra một số các tác dụng không mong muốn, vì vậy người bệnh nên tìm hiểu kỹ lưỡng và tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ điều trị.