Thuốc diazepam: Công dụng, liều dùng và lưu ý khi sử dụng

Tìm hiểu về thuốc diazepam

Thuốc diazepam là thuốc gì?

Diazepam là thuốc hướng thần nhóm benzodiazepin tác dụng kéo dài. Diazepam có tác dụng an thần làm giảm căng thẳng, kích động, lo âu và gây ngủ, làm giãn cơ, chống co giật. Thuốc được dùng trong thời gian ngắn để điều trị trạng thái lo âu, căng thẳng, dùng làm thuốc an thần, tiền mê, chống co giật (đặc biệt trạng thái động kinh và co giật do sốt cao), chống co cứng cơ và làm giảm hội chứng cai rượu.

Các dạng bào chế và hàm lượng thuốc

• Thuốc uống: Dạng cồn thuốc, dạng siro thuốc hoặc dạng dung dịch thuốc trong sorbitol 2 mg/5 ml; dung dịch uống 5 mg/5 ml; dung dịch uống đậm đặc 5 mg/1 ml; Viên nén: 2 mg, 5 mg, 10 mg; 
• Nang: 2 mg, 5 mg, 10 mg. 
• Thuốc tiêm: Ống tiêm 10 mg/2 ml, lọ 50 mg/10 ml. 
• Thuốc trực tràng: Viên đạn 5 mg, 10 mg; dạng ống thụt trực tràng 5mg, 10mg.

Chỉ định khi sử dụng thuốc diazepam

• Trong trạng thái lo âu, kích động, mất ngủ. 
• Trầm cảm có kèm trạng thái lo âu, kích động, mất ngủ
• Sảng rượu cấp, các bệnh tiền sảng và hội chứng cai rượu cấp.
• Co cứng cơ do não hoặc do thần kinh ngoại vi. 
• Co giật do sốt cao, trạng thái động kinh, co giật do ngộ độc thuốc. 
• Tiền mê trước khi phẫu thuật.

Các trường hợp chống chỉ định của diazepam

• Mẫn cảm với benzodiazepin và các thành phần khác của thuốc. 
• Nhược cơ, suy hô hấp nặng. 
• Không nên sử dụng trong trạng thái ám ảnh hoặc sợ hãi. 
• Không sử dụng đơn độc để điều trị trầm cảm hoặc lo âu kết hợp với trầm cảm vì có nguy cơ thúc đẩy tự sát ở nhóm người bệnh này. 
• Không dùng diazepam điều trị bệnh loạn thần mạn tính. 
• Không kết hợp diazepam với một benzodiazepin khác vì có thể gây chứng quên ở người bệnh. 
• Không dùng diazepam khi có sự mất mát hoặc người thân chết vì có thể việc điều chỉnh tâm lý bị ức chế.

Liều dùng và cách dùng đối với thuốc diazepam

Các hình thức dùng thuốc diazepam

• Đường uống
• Đường trực tràng (viên đạn, dung dịch, gel)
• Tiêm bắp hoặc tiêm hoặc truyền tĩnh mạch chậm (tốc độ không quá 1ml (5mg)/phút. 

Liều lượng thuốc cho từng nhóm đối tượng phù hợp

Lo âu nặng: 

• Uống: Người lớn 2 mg/lần, 3 lần/ngày, có thể tăng liều tới tối đa 30 mg/ngày; trẻ em trên 6 tháng tuổi dùng tới 10 mg/ngày. 
• Dung dịch trực tràng: 500 microgam/kg thể trọng, có thể dùng nhắc lại sau 12 giờ. 
• Đạn trực tràng: 10 – 30 mg. 
• Tiêm bắp, tĩnh mạch: Tối đa 10 mg nhắc lại sau 4 giờ nếu cần. 

Mất ngủ kèm lo âu: 

• Người lớn 5 – 15 mg, tối đa 30 mg; 
• Trẻ em 1 – 5 mg uống trước khi đi ngủ. 

Tiền mê, an dịu trong các thủ thuật: 

• Uống 5 – 15 mg. 
• Dung dịch trực tràng 10 mg. 
• Tiêm tĩnh mạch 100 – 200 microgam/kg thể trọng. 

Động kinh các loại: 

• Uống 2 – 60 mg/ngày, chia nhiều lần. 
• Gel trực tràng 200 – 500 microgam/kg thể trọng tùy thuộc vào tuổi, có thể dùng nhắc lại sau 4 – 12 giờ nếu cần. 

Trạng thái động kinh, co giật do sốt cao, co giật do ngộ độc thuốc: 

• Dùng dung dịch trực tràng, người lớn và trẻ em trên 10 kg: 500 microgam/kg thể trọng, có thể dùng nhắc lại cách 12 giờ/lần (dạng thuốc đạn trực tràng hấp thu chậm nên không thích hợp). Nếu không kiểm soát được co giật ở liều đầu tiên có thể lựa chọn thuốc chống động kinh khác.
•  Đường tiêm tĩnh mạch 10 – 20 mg, dùng nhắc lại sau 30 – 60 phút nếu cần. 
• Trẻ em: 200 – 300 microgam/kg thể trọng.

Co thắt cơ: 

• Uống 2 – 15 mg, trường hợp nặng có thể tăng liều. Bại não người lớn có thể dùng tới 60 mg và trẻ em tới 40 mg. 
• Tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch 10 mg, dùng nhắc lại sau 4 giờ nếu cần. 

Co giật do uốn ván: 

• Người lớn và trẻ em 100 – 300 microgam/kg, tiêm tĩnh mạch cứ 1 – 4 giờ tiêm một lần hoặc truyền tĩnh mạch 3 – 10 mg/kg/24giờ. 
• Dung dịch trực tràng 500 microgam/kg, dùng nhắc lại cách 12 giờ/lần. 

Hội chứng cai rượu: 

• Uống 5 – 20 mg, nhắc lại sau 2 – 4 giờ nếu thấy cần (hoặc ngày đầu 10mg/lần, 3 – 4 lần/ngày, sau đó giảm xuống 5 mg, 3 – 4 lần/ngày). Trường hợp nặng, dùng đường tiêm bắp hoặc tĩnh mạch 10 – 20 mg.

Khi phải điều trị liên tục, để tránh nghiện thuốc nên dùng thuốc ở liều thấp nhất có hiệu quả và thời gian dùng không nên kéo dài quá 15 – 20 ngày.

Thận trọng khi sử dụng thuốc diazepam

Câu hỏi thường gặp

Thuốc diazepam gây những tác dụng phụ nào?

• An thần buồn ngủ
• Khó tập trung tư tưởng, mất điều hòa, yếu cơ
• Kích động, hung hăng, ảo giác, dị ứng, vàng da, độc tính với gan, transaminase tăng, phosphatase kiềm tăng.

Cách xử lý ADR

• Dùng diazepam kéo dài dẫn đến gây nghiện thuốc vì thế không nên dùng quá 15-20 ngày
• Sau khi điều trị tránh dừng thuốc đột ngột mà phải dừng thuốc từ từ để tránh hội chứng cai thuốc (khó ngủ, mất ngủ, co giật, toát mồ hôi, nôn,…)
• Để tránh nghiện thuốc, tốt nhất nên dùng ở mức liều thấp nhất có hiệu quả, ngắn ngày nhất và hạn chế chỉ định.

Tránh kết hợp thuốc diazepam với những thuốc nào?

Tránh kết hợp diazepam với thuốc giảm đau opioid, chống trầm cảm, kháng histamin, chống rối loạn tâm thần, gây mê, thuốc tránh thai, an thần gây ngủ khác và rượu, cafein.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.