Đái tháo đường thai kỳ là bệnh tiểu đường xuất hiện trong thời kỳ mang thai. Nếu không được kiểm soát kịp thời, tiểu đường thai kỳ có thể dẫn đến nhiều hệ lụy cho sức khỏe của cả thai phụ và thai nhi. Thai phụ cần nắm rõ thông tin tiểu đường thai kỳ để có biện pháp theo dõi, kiểm soát tránh biến chứng đáng tiếc.
Tiểu đường thai kỳ là gì?
Tiểu đường thai kỳ là một loại tiểu đường phát triển trong thời gian mang thai và thường biến mất sau khi sinh. Đây là tình trạng mà cơ thể không thể sản xuất đủ insulin để đáp ứng nhu cầu tăng cao trong thai kỳ, dẫn đến mức đường huyết cao. Tiểu đường thai kỳ có thể ảnh hưởng đến cả mẹ và bé nếu không được kiểm soát tốt.
Triệu Chứng Của Tiểu Đường Thai Kỳ
Các triệu chứng của tiểu đường thai kỳ thường không rõ ràng, nhưng có thể bao gồm:
- Khát nước nhiều hơn bình thường
- Đi tiểu thường xuyên
- Mệt mỏi
- Khô miệng
Nguyên Nhân Của Tiểu Đường Thai Kỳ
Nguyên nhân chính của tiểu đường thai kỳ là do hormone thai kỳ gây ra sự kháng insulin. Các yếu tố nguy cơ bao gồm:
- Thừa cân hoặc béo phì trước khi mang thai
- Tiền sử gia đình có người mắc tiểu đường
- Đã từng bị tiểu đường thai kỳ ở lần mang thai trước
Theo phân loại của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tăng đường huyết được phát hiện lần đầu ở phụ nữ mang thai được phần thành 02 nhóm là:
– Đái tháo đường mang thai (diabetes in pregnancy/ overt diabetes): Có mức glucose huyết tương đạt mức chẩn đoán đái tháo đường tiêu chuẩn, thường được phát hiện trong 03 tháng đầu thai kỳ và không biến mất sau khi sinh con.
– Đái tháo đường thai kỳ (gestational diabetes mellitus – GDM): Có mức glucose huyết tương thấp hơn đái tháo đường mang thai, phát triển trong thời kỳ mang thai, tự khỏi sau khi sinh con.
Chẩn Đoán Tiểu Đường Thai Kỳ
Tiểu đường thai kỳ thường được chẩn đoán thông qua xét nghiệm đường huyết trong khoảng tuần thứ 24 đến 28 của thai kỳ. Xét nghiệm thường được thực hiện theo hai bước:
- Xét nghiệm đường huyết lúc đói
- Xét nghiệm dung nạp glucose
Cách thức theo dõi lượng đường huyết
Theo dõi lượng đường huyết là một phần quan trọng trong việc quản lý tiểu đường thai kỳ. Việc này giúp kiểm soát mức đường huyết trong khoảng an toàn, bảo vệ sức khỏe của mẹ và bé.
Tự Theo Dõi Đường Huyết Tại Nhà
Tự theo dõi đường huyết tại nhà là cách phổ biến và hiệu quả để kiểm soát lượng đường huyết. Dưới đây là các bước cơ bản để tự theo dõi:
- Chuẩn bị thiết bị đo: Thiết bị đo đường huyết, que thử và bút lấy máu.
- Rửa tay sạch sẽ: Đảm bảo tay sạch sẽ để kết quả đo chính xác.
- Lấy mẫu máu: Sử dụng bút lấy máu để chích nhẹ vào đầu ngón tay.
- Đo đường huyết: Đặt mẫu máu lên que thử và đưa vào máy đo để đọc kết quả.
Lịch Trình Theo Dõi Đường Huyết
Lịch trình theo dõi đường huyết có thể thay đổi tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, nhưng thường bao gồm:
- Trước bữa ăn sáng: Để kiểm tra đường huyết lúc đói.
- Sau bữa ăn 1-2 giờ: Để kiểm tra phản ứng của cơ thể với thức ăn.
- Trước khi đi ngủ: Để đảm bảo mức đường huyết ổn định qua đêm.
Ghi Chép Kết Quả
Ghi chép lại kết quả đo đường huyết là việc làm quan trọng giúp bác sĩ theo dõi và điều chỉnh kế hoạch điều trị. Bạn có thể sử dụng sổ tay hoặc ứng dụng trên điện thoại để lưu trữ các kết quả này.
Những lưu ý khi theo dõi lượng đường huyết
Tuy đơn giản nhưng để theo dõi đường huyết tại nhà hiệu quả và an toàn nhất thì phải tuân thủ một số lưu ý sau đây:
- Làm theo hướng dẫn của y bác sĩ cho đến khi thành thạo. Luôn hỏi ý kiến của bác sĩ trước và sau khi tự theo dõi đường huyết
- Ghi chép chính xác, cụ thể thời gian kiểm tra, kết quả và số liệu liên quan của mỗi lần theo dõi. Qua đó bác sĩ có thể phán đoán tình trạng bệnh, đưa ra phác đồ điều trị cũng như những lời khuyên chính xác nhất.
- Que thử máu và máy đo phải khớp chính xác mã vạch. Trong trường hợp bộ dụng cụ không được chính xác với nhau cần phải đổi hoặc mua máy mới để sử dụng
- Cách kiểm soát đường huyết tại nhà tốt không phải là kiểm tra liên tục mà là giữ thói quen đo glucose định kỳ. Phải để ý kiểm tra vào từng thời điểm cụ thể trong ngày.
- Không được phép tái sử dụng que thử và kim lấy máu. Nếu sử dụng lại không chỉ cho ra kết quả không chính xác mà còn có nguy cơ nhiễm trùng rất cao.
- Nếu đo nhiều lần thì không đo ở một ngón duy nhất. Cần luân phiên lấy máu ở các ngón tay khác nhau. Nếu có dấu hiệu đau nhức ở ngón tay thì sẽ không tiến hành lấy máu ở ngón đó.
- Phải đảm bảo lượng máu trên que thử đủ để máy hoạt động.
- Người bệnh cần chắc chắn dụng cụ kiểm tra đảm bảo vệ sinh, được sát trùng cẩn thận.
- Không chỉ dụng cụ mà mỗi lần thử đều cần chắc chắn tay mình sạch và khô ráo để cho ra kết quả chính xác nhất.
Việc theo dõi đường huyết tại nhà giúp người bệnh đánh giá chế độ dinh dưỡng, tập thể dục, bệnh lý, phản ứng thuốc,… Để từ đó, người bệnh có thể kịp thời thay đổi chế độ ăn phù hợp với bản thân, tránh các biến chứng bệnh tiểu đường nguy hiểm có thể xảy ra.
Ngoài ra, Mẹ bầu cần có chế độ ăn uống khoa học:
- Nên chia nhỏ thành nhiều bữa ăn trong ngày, bao gồm những bữa chính và bữa phụ.
- Nên ăn đa dạng thực phẩm nên chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp.
- Nên ưu tiên nhiều chất xơ và thực phẩm có chứa carbs như ngũ cốc, gạo lứt, yến mạch,..
- Những bữa ăn nhẹ, mẹ bầu không nên lựa chọn bánh quy hay bánh ngọt mà nên lựa chọn các loại trái cây, sữa chua, rau củ. Lưu ý, khẩu phần ăn phù hợp, không nên ăn quá nhiều.
- Hạn chế ăn chất béo, những thực phẩm nhiều dầu mỡ.
- Tập thể dục nếu có sự cho phép của bác sĩ: Mẹ bầu chỉ nên tập những bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe,…để góp phần kiểm soát đường huyết sau ăn.
Kết Luận
Theo dõi lượng đường huyết trong thai kỳ là một bước quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe của mẹ và bé. Việc hiểu rõ về tiểu đường thai kỳ, cách thức theo dõi và các lưu ý quan trọng sẽ giúp bạn kiểm soát tốt hơn tình trạng này. Hãy luôn duy trì lối sống lành mạnh, tuân thủ chế độ ăn uống và tập luyện, và tham khảo ý kiến bác sĩ thường xuyên. Chúc các mẹ bầu có một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn!
