Sứt môi và hở hàm ếch là gì? Những điều cần biết về sứt môi và hở hàm ếch

Dị tật sứt môi và hở hàm ếch là một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến nhiều trẻ em trên thế giới. Đây không chỉ là một vấn đề thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về sứt môi và hở hàm ếch, từ nguyên nhân, triệu chứng, cho đến cách phòng ngừa và điều trị.

Tổng quan chung

Sứt môi và hở hàm ếch là những dị tật bẩm sinh xảy ra khi môi hoặc miệng của em bé không hình thành đúng cách trong thai kỳ. Trẻ bị sứt môi có hoặc không có hở hàm ếch hoặc chỉ hở hàm ếch thường gặp khó khăn khi bú, khi ăn, khó thở, nói rõ ràng và có thể bị nhiễm trùng tai. Các bé cũng có thể gặp vấn đề về mắt, thính giác và răng…

Triệu chứng

Thông thường, một vết nứt (khe hở) ở môi hoặc vòm miệng có thể được xác định ngay khi sinh. Các dạng của sứt môi và hở hàm ếch bao gồm:

• Vết nứt ở môi và vòm miệng: Ảnh hưởng đến một hoặc cả hai bên của khuôn mặt.
• Phần tách ra ở môi: Xuất hiện như một rãnh nhỏ hoặc kéo dài từ môi qua vòm miệng vào dưới mũi.
• Sự chia tách trong vòm miệng: Không ảnh hưởng đến sự xuất hiện của khuôn mặt.
• Khe hở dưới niêm mạc: Thường không được chú ý khi sinh, có thể gây khó khăn khi ăn, giọng nói mũi, và nhiễm trùng tai mãn tính.

Nguyên nhân gây sứt môi và hở hàm ếch

Có hai nhóm nguyên nhân chính gây ra sứt môi và hở hàm ếch:

Nguyên nhân bên trong: Do di truyền từ cha mẹ.

Nguyên nhân bên ngoài: Bao gồm các yếu tố tác động đến người mẹ trong thời kỳ mang thai, từ tuần thứ 4 đến tuần thứ 12, như:

• Vật lý: Tia X.
• Hóa học: Dioxin, Thalidomide.
• Vi sinh: Nhiễm Rubella, cúm.
• Sử dụng thuốc: Không đúng cách.
• Tình trạng sức khỏe và thói quen sống của người mẹ: Stress, suy dinh dưỡng, béo phì, hút thuốc, uống rượu.

Đối tượng nguy cơ

Ở thai nhi, môi hình thành vào giữa tuần tuổi thứ 4 và thứ 5. Còn hàm trên sẽ hình thành vào giữa thứ 7 và thứ 8 của thai kỳ. Chính vì vậy, nếu thời điểm này có yếu tố bên ngoài không tốt tác động đến người mẹ trong thời kỳ mang thai sẽ làm tăng nguy cơ trẻ sinh ra bị sứt môi và hở hàm ếch như:

• Người mẹ bị nhiễm virus trong khoảng 3 tháng đầu thai kỳ (tuần thứ 4 – tuần thứ 10) như cảm cúm, nhiễm virus Rubella…
• Sử dụng vitamin A liều cao.
• Chế độ dinh dưỡng kém, không cung cấp đủ vitamin B6, vitamin B12 và axit folic.
• Bố mẹ mắc bệnh giang mai, bệnh lậu không điều trị triệt để.
• Thường xuyên tiếp xúc với môi trường độc hại, nhiễm tia phóng xạ (tia X), nhiễm hóa chất (Thalidomide, Dioxin).
• Tình trạng sức khỏe và thói quen sinh hoạt không lành mạnh của người mẹ khi mang thai: suy dinh dưỡng hoặc béo phì, người lớn tuổi, tâm lý căng thẳng, lo âu kéo dài, uống rượu, hút thuốc…

Chẩn đoán

Bệnh có thể được chẩn đoán trong thai kỳ bằng siêu âm thường quy. Hầu hết các trường hợp sứt môi và hở hàm ếch đều được nhận ra ngay khi sinh và không cần xét nghiệm đặc biệt để chẩn đoán. 

Phòng ngừa bệnh

Các nghiên cứu chỉ ra rằng axit folic có thể ngăn ngừa tật hở vòm miệng. Vì thế, phụ nữ nên bổ sung từ 0.4 – 1 mg axit folic cho cơ thể mỗi ngày trước khi mang thai ít nhất một tháng và trong khi mang thai. Bằng cách ăn các loại rau xanh, ngũ cốc,…hay sử dụng viên uống.

Ngoài ra, để phòng bệnh thì trước khi mang thai bố mẹ cần chuẩn bị sức khỏe cho thật tốt:

• Trong giai đoạn mang thai, mẹ cần xây dựng chế độ ăn uống khoa học và nghỉ ngơi hợp lý. Dùng thuốc theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ, khám thai định kỳ.
• Không tiếp xúc với các tác nhân tác động xấu đến thai nhi như tia phóng xạ, chất hóa học.
• Giữ tinh thần luôn thoải mái, tránh suy nghĩ quá nhiều bằng cách tập thể dục như đi bộ, yoga, dưỡng sinh.
• Cẩn thận khi dùng các loại thuốc trong thời gian mang thai, kể cả vitamin A.
• Khi có ý định mang thai nên tiêm phòng cách loại vắc-xin đầy đủ như cúm, rubella,…

Điều trị sứt môi và hở hàm ếch như thế nào?

Phẫu thuật là phương pháp điều trị nhằm khắc phục sứt môi và hở hàm ếch ở trẻ đến cuối giai đoạn thiếu niên. Vậy khi nào nên thực hiện phẫu thuật cho trẻ chắc chắn là mối quan tâm của nhiều bậc phụ huynh có con không may mắn gặp phải dị tật này. Theo chia sẻ của bác sĩ chuyên khoa, tiêu chuẩn chung để thực hiện phẫu thuật sứt môi – hở hàm ếch là:

• Phẫu thuật sứt môi: trẻ từ 3 – 6 tháng tuổi và đạt cân nặng từ 5 – 6 kg.
• Phẫu thuật hở hàm ếch: trẻ từ 12 – 18 tháng tuổi và cân nặng lớn hơn 10kg.

Kết luận

Sứt môi và hở hàm ếch là các dị tật bẩm sinh có thể được phát hiện sớm và điều trị hiệu quả bằng phẫu thuật. Việc phòng ngừa và chăm sóc tốt trong thai kỳ là rất quan trọng để giảm nguy cơ mắc các dị tật này. Bằng cách bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, duy trì lối sống lành mạnh, và tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ, cha mẹ có thể giúp con mình có một khởi đầu tốt hơn trong cuộc sống. Chúng tôi hy vọng rằng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết để hiểu rõ hơn về sứt môi và hở hàm ếch, và cách để bảo vệ sức khỏe của con bạn một cách tốt nhất.