Sốt thấp khớp: “Kẻ thù thầm lặng” của tim mạch

Sốt thấp khớp, hay còn gọi là thấp tim, là một biến chứng nguy hiểm của viêm họng do liên cầu khuẩn không được điều trị triệt để. Bệnh gây ra tình trạng viêm nhiễm ở tim, khớp, da và hệ thần kinh, để lại di chứng nặng nề, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là tim mạch.

Tổng quan chung

Sốt thấp khớp là gì?

Sốt thấp khớp thường gặp ở trẻ em từ 5 đến 15 tuổi, nhưng cũng có thể xảy ra ở người lớn. Bệnh do phản ứng miễn dịch của cơ thể chống lại vi khuẩn liên cầu khuẩn gây viêm họng. Tuy nhiên, hệ miễn dịch lại nhầm lẫn các tế bào cơ thể với vi khuẩn, dẫn đến tấn công các mô khỏe mạnh, gây ra tình trạng viêm nhiễm.

Triệu chứng của sốt thấp khớp

Triệu chứng của sốt thấp khớp thường xuất hiện sau 2-4 tuần sau khi bị viêm họng do liên cầu khuẩn không được điều trị đầy đủ. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Sốt: Thường là sốt nhẹ, kéo dài từ 1-3 tuần.
• Đau khớp: Thường đau nhiều khớp cùng lúc, di chuyển từ khớp này sang khớp khác. Khớp sưng, nóng, đỏ và đau khi cử động.
• Viêm tim: Gây ra các triệu chứng như: Đau ngực, hồi hộp, khó thở, mệt mỏi.
• Phát ban: Ban đỏ phẳng, có kích thước nhỏ bằng hạt đậu, thường xuất hiện ở thân mình, lan rộng ra các chi.

• Múa giật: Biểu hiện qua các cử động kỳ lạ, không kiểm soát được ở tay, chân, mặt.
• Biểu hiện khác: Mệt mỏi, da xanh xao, chán ăn, đau đầu,…

Lưu ý: Không phải tất cả người bị sốt thấp khớp đều có đầy đủ các triệu chứng trên. Một số người chỉ có một hoặc vài triệu chứng.

Nguyên nhân gây sốt thấp khớp

Sốt thấp khớp là một bệnh lý mà nguyên nhân chính được cho là do liên cầu khuẩn nhóm A. Trong cấu trúc của vi khuẩn này, có một loại protein giống với protein có trong các mô của cơ thể người.

Khi một người mắc bệnh, hệ thống miễn dịch của họ không chỉ tiêu diệt vi khuẩn mà còn tạo ra các kháng thể chống lại các tế bào ở tim, khớp, da và hệ thần kinh trung ương. Điều này dẫn đến một dạng rối loạn tự miễn, khi mà cơ thể bị lừa dối để tự tấn công chính mình, gây ra tình trạng viêm nhiễm ở nhiều cơ quan khác nhau.

Tuy nhiên, mối liên hệ giữa liên cầu khuẩn và sốt thấp khớp vẫn chưa được làm rõ. Một số nhà khoa học cho rằng nguyên nhân gây ra bệnh không phải là do vi khuẩn này, mà là do một lỗi trong hệ thống miễn dịch của cơ thể.

Đối tượng nguy cơ sốt thấp khớp

• Trẻ em từ 5 đến 15 tuổi: Đây là nhóm đối tượng dễ mắc sốt thấp khớp nhất.
• Người có tiền sử bị sốt thấp khớp: Nguy cơ tái phát cao hơn.
• Người sống trong điều kiện vệ sinh kém: Điều kiện vệ sinh kém là điều kiện thuận lợi để lây lan vi khuẩn liên cầu khuẩn.
• Người có hệ miễn dịch yếu: Hệ miễn dịch yếu khiến cơ thể dễ bị vi khuẩn tấn công và gây biến chứng.

Chẩn đoán sốt thấp khớp

Chẩn đoán sốt thấp khớp dựa vào các yếu tố sau:

• Tiền sử bệnh: Bị viêm họng do liên cầu khuẩn trong vòng 2-4 tuần trước khi xuất hiện triệu chứng.
• Triệu chứng lâm sàng: Các triệu chứng đặc trưng của sốt thấp khớp như: Sốt, đau khớp, viêm tim, phát ban,…
• Xét nghiệm: Xét nghiệm máu tìm kháng thể chống lại vi khuẩn liên cầu khuẩn, X-quang ngực, siêu âm tim,…

Phòng ngừa bệnh sốt thấp khớp

Để phòng ngừa sốt thấp khớp, cần thực hiện các biện pháp sau:

• Điều trị triệt để viêm họng do liên cầu khuẩn: Sử dụng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ, đủ liều, đủ thời gian.
• Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, che miệng khi ho, hắt hơi.
• Tránh tiếp xúc với người bệnh: Hạn chế tiếp xúc với người bị viêm họng do liên cầu khuẩn.
• Nâng cao sức đề kháng: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tập thể dục thường xuyên, giữ tinh thần thoải mái.

Điều trị sốt thấp khớp như thế nào?

Mục tiêu điều trị sốt thấp khớp là:

• Loại bỏ vi khuẩn liên cầu khuẩn: Sử dụng kháng sinh penicillin trong 10 ngày.
• Giảm viêm và giảm đau: Sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như aspirin, ibuprofen.
• Điều trị các biến chứng: Điều trị viêm tim, múa giật,… theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Phòng ngừa tái phát: Sử dụng penicillin dự phòng mỗi tháng để ngăn ngừa tái nhiễm vi khuẩn liên cầu khuẩn.

Lưu ý:

• Việc điều trị sốt thấp khớp cần được thực hiện dưới sự theo dõi của bác sĩ chuyên khoa.
• Người bệnh cần tuân thủ theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ, không tự ý mua thuốc sử dụng.
• Nghỉ ngơi đầy đủ, ăn uống khoa học, giữ tinh thần thoải mái để hỗ trợ quá trình điều trị.

Sốt thấp khớp tuy không nguy hiểm đến tính mạng ngay lập tức, nhưng có thể để lại di chứng nặng nề, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe, đặc biệt là tim mạch. Do vậy, việc phòng ngừa và điều trị sớm bệnh là vô cùng quan trọng.