Phenol được phát hiện vào năm 1834, khi nó được chiết xuất từ nhựa than đá, đó là nguồn chính sản xuất phenol cho đến khi ngành công nghiệp hóa dầu phát triển.
Phenol hay acid carbolic là một hợp chất hữu cơ thơm có công thức phân tử C6H5OH. Đây là một chất rắn tinh thể màu trắng dễ bay hơi. Phân tử bao gồm một nhóm phenyl (−C6H5) liên kết với một nhóm hydroxyl (-OH).
Tìm hiểu về Phenol
Các loại Phenol và tính chất vật lý, hóa học
Phenol hòa tan trong nước ở mức độ đáng kể, tạo thành dung dịch khoảng 8.42% ở nhiệt độ 25°C. Nó cũng tan tốt trong các dung môi hữu cơ như dicloromethan, ethanol 96%, và glycerin. Trong công nghiệp, phenol được điều chế chủ yếu thông qua quá trình cumene, dựa trên sự oxy hóa và sau đó là phân hủy của cumene hydroperoxide. Phenol có tính acid nhẹ.
Điều chế Phenol
Trong sản xuất công nghiệp, phenol thường được tạo ra thông qua quá trình oxy hóa cumene. Quá trình này bao gồm ba bước chính: oxy hóa cumene để tạo cumene hydroperoxide, sau đó phân hủy cumene hydroperoxide thành phenol và acetone, và cuối cùng là tinh chế sản phẩm.
Ứng dụng của Phenol trong y học hiện nay
Phenol không chỉ là nguyên liệu trong sản xuất công nghiệp mà còn có nhiều ứng dụng trong y học. Nó được sử dụng để điều trị các bệnh liên quan đến đau và nhiễm trùng trong khoang miệng và họng, như viêm họng và viêm miệng. Dạng thuốc phổ biến bao gồm dạng xịt và viên ngậm để làm giảm đau.
Phenol có những dạng và hàm lượng nào?
Dạng xịt và viên ngậm (dạng dẫn xuất phenol như Amylmetacresol).
Liều dùng Phenol cho người lớn:
- Phun: Phun trực tiếp vào cổ họng, sau đó súc miệng trong 15 giây và khạc ra ngoài, không nuốt. Có thể lặp lại mỗi 2 giờ.
- Súc miệng: Súc miệng trong 15 giây sau đó khạc ra ngoài. Có thể lặp lại mỗi 2 giờ.
Liều dùng và thận trọng khi sử dụng Phenol
Liều dùng cho người lớn và trẻ em cần tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của bác sĩ. Đối với trẻ em, đặc biệt quan trọng là phải điều chỉnh liều lượng phù hợp để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.
Các triệu chứng khi ngộ độc Phenol và biện pháp sơ cứu
Ngộ độc phenol có thể xảy ra do tiếp xúc quá mức và gây ra các triệu chứng như bỏng da, đau miệng, và khó thở. Trong trường hợp tiếp xúc với phenol, cần rửa sạch vùng tiếp xúc dưới vòi nước lạnh trong ít nhất 15 phút và tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp ngay lập tức.
Thận trọng khi dùng Phenol:
- Dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuốc.
- Trẻ em dưới 3 tuổi.
- Người cao tuổi.
Bảo quản Phenol như thế nào?
- Bảo quản ở nhiệt độ phòng, tránh ẩm, tránh ánh sáng. Không bảo quản trong phòng tắm. Không bảo quản trong ngăn đá.
- Tránh xa tầm tay trẻ em.
Giải đáp thắc mắc
Thức ăn và rượu bia có tương tác với phenol không?
Những loại thuốc nhất định không được dùng trong bữa ăn hoặc cùng lúc với những loại thức ăn nhất định vì có thể xảy ra tương tác. Rượu và thuốc lá cũng có thể tương tác với vài loại thuốc nhất định. Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia sức khỏe của bạn về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu và thuốc lá.
Để sơ cứu người bị bỏng phenol cần làm gì?
Phenol dính trên da
- Việc đầu tiên cần làm để sơ cứu cho người bị bỏng phenol dính trên da là loại bỏ nguyên nhân gây bỏng bằng cách: Rửa sạch phenol ra khỏi bề mặt da dưới vòi nước lạnh trong khoảng 15 phút trở lên.
- Sau đó, che phủ vùng bị bỏng phenol bằng băng gạc khô vô trùng hoặc quần áo sạch.
- Sau bước sơ cứu bỏng ban đầu, hãy đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được xử lý tiếp các bước tiếp theo.
Phenol bắn vào mắt
- Khi bị phenol bắn vào mắt, sẽ gây đau đớn và hoảng loạn cho nạn nhân. Thế nên, việc đầu tiên phải làm là trấn tĩnh nạn nhân. Tuyệt đối không cho nạn nhân dụi mắt, vì dụi mắt có thể làm tổn thương lan rộng thêm và có thể dẫn đến mù lòa.
- Không dùng bất kỳ thứ gì ngoài nước hoặc nước muối sinh lý để rửa mắt. Tốt nhất hãy đưa nạn nhân đến vòi nước và ghé mắt vào cho vòi nước chảy nhẹ nhẹ liên tục trong thời gian ít nhất là 15 phút. Sau đó chuyển nạn nhân đến bệnh viện gần nhất.
- Đối với nạn nhân là trẻ em, tốt nhất là cho nạn nhân nằm trong bồn tắm hoặc ngửa đầu vào bồn rửa. Rồi phun nhẹ nước lên trán ở bên mắt bị dính phenol hoặc vào chỗ sống mũi giữa hai mắt.
- Nếu nạn nhân có mang kính áp tròng thì phải tháo ngay kính áp tròng ra ngay.
Rửa mắt dưới vòi nước sạch
Xử lý trong trường hợp quá liều hoặc quên liều Phenol
Trong trường hợp khẩn cấp hoặc quá liều, gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm Y tế địa phương gần nhất.
Trong trường hợp này, bỏ qua liều đã quên và tiếp tục lịch trình bình thường. Không bao giờ dùng gấp đôi liều đã quy định.
Kết luận
Phenol là một hợp chất đa dụng với nhiều ứng dụng trong công nghiệp và y học. Tuy nhiên, sự hiểu biết về cách sử dụng và các biện pháp thận trọng khi dùng phenol là rất quan trọng để tránh những rủi ro không mong muốn. Luôn tuân theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ để đảm bảo sử dụng phenol một cách an toàn và hiệu quả.
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
