Triệu chứng sớm của ung thư tuyến tiền liệt
Ung thư tuyến tiền liệt có thể không gây ra dấu hiệu hoặc triệu chứng ở giai đoạn đầu. Giai đoạn đầu, các triệu chứng ung thư tuyến tiền liệt có thể xuất hiện như:
- Khó tiểu
- Giảm lực trong dòng nước tiểu
- Máu trong nước tiểu
- Máu trong tinh dịch
- Đau xương
- Giảm cân mà không cần cố gắng
- Rối loạn cương dương
Khi ung thư tuyến tiền liệt được phát hiện ở giai đoạn muộn, các triệu chứng có thể bao gồm:
- Đau ở lưng, hông hoặc xương chậu không biến mất.
- Khó thở, cảm thấy rất mệt mỏi, nhịp tim nhanh, chóng mặt hoặc da nhợt nhạt do thiếu máu.
- Các tình trạng khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự.
Những thói quen giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh
Dưới đây là 5 thói quen đơn giản có thể giúp giảm nguy cơ/phòng ung thư tuyến tiền liệt:
Ăn nhiều trái cây và rau củ
Mặc dù nghiên cứu chưa chứng minh rằng bất kỳ chất dinh dưỡng cụ thể nào được đảm bảo làm giảm nguy cơ mắc bệnh, nhưng trái cây và rau quả chứa nhiều vitamin và chất dinh dưỡng được cho là làm giảm nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.
Bạn sẽ có xu hướng ít ăn những thứ khác, chẳng hạn như thực phẩm giàu chất béo khi bạn ăn nhiều trái cây và rau quả.
Duy trì cân nặng khỏe mạnh
Chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 30 trở lên cho thấy nam giới bị béo phì, điều này có thể làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.
Làm việc để giảm cân nếu bạn béo phì hoặc thừa cân. Bạn có thể đạt được điều này bằng cách tiêu thụ ít calo hơn mỗi ngày và tham gia nhiều hoạt động thể chất hơn.
Tăng lượng vitamin D
Lượng vitamin D thường không đủ. Nó có thể hỗ trợ ngăn ngừa nhiều bệnh khác nhau, bao gồm cả ung thư tuyến tiền liệt.
Dầu gan cá tuyết, cá hồi hoang dã và nấm là một số thực phẩm giàu vitamin D. Nhiều chuyên gia khuyên bạn nên phơi nắng 10 phút mỗi ngày (không dùng kem chống nắng) vì đây là nguồn vitamin D tốt hơn và dễ tiếp cận hơn.
Tập luyện thường xuyên
Tập thể dục giúp chống lại một số tác động tiêu cực đến sức khỏe của lối sống ít vận động, giảm viêm và tăng cường chức năng miễn dịch. Ngoài việc hỗ trợ bạn đạt được cân nặng khỏe mạnh, tập thể dục thường xuyên có thể giúp ngăn ngừa ung thư.
Nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia
Nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt cao hơn đối với một số nam giới. Có thể có những lựa chọn thay thế giảm thiểu rủi ro hơn nữa, chẳng hạn như dùng thuốc, cho những người có nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt rất cao.
Yếu tố nguy cơ và tầm soát
Yếu tố nguy cơ
Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra một số nguyên nhân ung thư tuyến tiền liệt, cụ thể:
- Người cao tuổi: Yếu tố nguy cơ phổ biến nhất là tuổi tác. Đàn ông càng lớn tuổi thì nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt càng cao
- Đàn ông gốc Phi:
- Những người đàn ông gốc Phi hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt sẽ có nguy cơ mắc hoặc tử vong vì ung thư tuyến tiền liệt cao hơn.
- Có nhiều khả năng bị ung thư tuyến tiền liệt hơn.
- Có nguy cơ tử vong vì ung thư tuyến tiền liệt cao gấp đôi so với những người đàn ông khác.
- Bị ung thư tuyến tiền liệt ở độ tuổi trẻ hơn.
- Di truyền:
- Đối với một số nam giới, yếu tố di truyền có thể khiến họ có nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt cao hơn. Một số trường hợp có nguy cơ cao bao gồm:
- Có người thân (cha, con trai hoặc anh trai) bị ung thư tuyến tiền liệt, bao gồm cả những người thân trong ba thế hệ bên mẹ hoặc bên cha của bạn.
- Các thành viên khác trong gia đình được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú, buồng trứng hoặc tuyến tụy.
- Các dấu hiệu của ung thư tiền liệt thường phát triển một cách âm thầm và thậm chí khi biểu hiện ra ngoài, chúng cũng thường bị coi nhẹ, làm cho việc phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm trở nên khó khăn.
Tầm soát ung thư tuyến tiền liệt
Dưới đây là các danh mục thường được chỉ định khi bệnh nhân thực hiện tầm soát/chẩn đoán ung thư tiền liệt tuyến:
- Xét nghiệm PSA:
- PSA là một loại kháng nguyên có mặt tại tuyến tiền liệt và ở một số tuyến khác trong cơ thể. Chỉ số kháng nguyên này càng cao thì người bệnh sẽ càng có nguy cơ mắc phải ung thư tiền liệt tuyến.
- Hàm lượng PSA toàn phần trong máu ở mức bình thường sẽ chỉ < 4ng/mL. Tuy nhiên đây không phải chỉ số tiêu chuẩn của tất cả nam giới bởi vì càng lớn tuổi tuyến tiền liệt sẽ càng to hơn. Chính vì vậy nồng độ PSA bình thường sẽ được giới hạn theo độ tuổi như sau:
- Từ 40 – 49 tuổi: PSA ≤ 2.5 ng/mL;
- Từ 50 – 59 tuổi: PSA ≤ 3.5 ng/mL;
- Từ 60 – 69 tuổi: PSA ≤ 4.5 ng/mL;
- Từ 70 – 79 tuổi: PSA ≤ 6.5 ng/mL.
- Tính đến hiện tại, xét nghiệm PSA vẫn được coi là phương pháp hiệu quả nhất được chỉ định phổ biến trong tầm soát ung thư tiền liệt tuyến. Xét nghiệm giúp chẩn đoán bệnh ngay từ khi ở giai đoạn sớm, thậm chí nó có khả năng cảnh báo nguy cơ ung thư trước khoảng 25 – 30 năm. Bên cạnh tác dụng dùng để chẩn đoán xác định bệnh, xét nghiệm này còn có giá trị theo dõi tiến triển ung thư và đánh giá hiệu quả của các phương pháp điều trị.
- Khám tuyến tiền liệt qua trực tràng: Trước khi thực hiện thăm khám, bác sĩ cần đeo găng tay y tế, sau đó bôi trơn đầu ngón tay và đưa ngón tay vào trực tràng để kiểm tra tuyến tiền liệt. Phương pháp này khá đơn giản, tiến hành nhanh chóng nhưng có thể khiến người bệnh bị khó chịu trong quá trình thăm khám. Ngoài ra nó cũng không giúp phát hiện ung thư ở giai đoạn đầu.
- Siêu âm:
- Những thông tin do siêu âm đem lại rất có giá trị trong tầm soát ung thư tiền liệt tuyến. Có 2 hình thức siêu âm thường được các bác sĩ áp dụng đó là:
- Siêu âm trên xương mu: hình thức này giúp thăm dò, phản ánh được tình trạng hiện tại của đường tiết niệu trên đang bị ảnh hưởng như thế nào bởi ung thư. Ngoài ra siêu âm còn giúp kiểm tra kích thước của tiền liệt tuyến, đồng thời phát hiện ra những yếu tố bất thường trên thành bàng quang, tình trạng khối u chèn ép có thể khiến bể thận và niệu quản giãn, ứ nước,…;
- Siêu âm qua trực tràng: hình ảnh thu được từ đầu dò sẽ rõ nét hơn so với siêu âm trên xương mu. Đối với những khối u nhỏ (2 – 4mm) trong tuyến tiền liệt thì đều có thể phát hiện được nhờ kỹ thuật siêu âm này. Dưới hướng dẫn của đầu dò, bác sĩ cũng có thể dùng thiết bị gắn ở đầu dò để sinh thiết trong quá trình siêu ấm.
- Chụp cộng hưởng từ MRI:
- MRI là phương pháp giúp xác định được mức độ lan rộng của khối u ác tính đến các tổ chức xung quanh nó. Trong đó MRI nội trực tràng thường được áp dụng trong tầm soát ung thư tiền liệt tuyến vì phương pháp này giúp bác sĩ quan sát được hình ảnh rõ nét, chất lượng cao của trực tràng.
- So với những kỹ thuật khác thì chụp MRI có độ chính xác cao hơn rất nhiều. Chụp MRI nội trực tràng còn có tác dụng đánh giá sự xâm lấn của ung thư tuyến tiền liệt, hậu môn và trực tràng, hỗ trợ hiệu quả cho việc sinh thiết.
- Sinh thiết tuyến tiền liệt:
- Phương pháp này sẽ được áp dụng đối với các trường hợp khi chỉ số PSA trong máu gia tăng hoặc nghi ngờ có các tổn thương bất thường thông qua thăm khám lâm sàng và siêu âm tuyến tiền liệt.
- Bác sĩ có thể thực hiện sinh thiết qua đường tầng sinh môn hoặc sinh thiết qua trực tràng. Việc lựa chọn hình thức sinh thiết sẽ phụ thuộc vào đánh giá và chỉ định của bác sĩ.
Phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt
Dưới đây là một số phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt:
- Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt
- Xạ trị
- Hóa trị
- Liệu pháp nội tiết
- Liệu pháp miễn dịch
- Thuốc ức chế chốt kiểm soát miễn dịch
Kết Luận
Ung thư tuyến tiền liệt là một mối đe dọa lớn đối với sức khỏe nam giới, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách duy trì lối sống lành mạnh và thói quen tốt. Hãy ăn uống lành mạnh, tập luyện thường xuyên, bổ sung đủ vitamin D và duy trì cân nặng khỏe mạnh. Đừng ngần ngại nói chuyện với bác sĩ để có những biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Việc tầm soát định kỳ cũng rất quan trọng để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
