Buồng trứng đa nang là gì?
Buồng trứng đa nang (tiếng Anh là Polycystic Ovary Syndrome – PCOS) là một dạng rối loạn nội tiết tố thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Bệnh gây nhiều tác động lên buồng trứng khiến chu kỳ kinh nguyệt bị rối loạn, tăng nồng độ nội tiết tố nam, dẫn đến hình thành nhiều nang nhỏ bên trong buồng trứng.
PCOS có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, từ rối loạn kinh nguyệt đến các vấn đề về chuyển hóa và tim mạch. Việc phát hiện và điều trị sớm PCOS là rất quan trọng để giảm thiểu các biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Nguyên nhân gây buồng trứng đa nang:
Hiện chưa có nguyên nhân cụ thể gây ra PCOS, nhưng nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng yếu tố di truyền và môi trường đều đóng vai trò quan trọng. Một số yếu tố sau đây có thể góp phần gây ra PCOS:
- Di truyền: Nếu mẹ hoặc chị em ruột mắc PCOS, nguy cơ bạn cũng mắc bệnh sẽ cao hơn.
- Kháng insulin: Đây là tình trạng khi cơ thể không thể sử dụng insulin hiệu quả, dẫn đến tăng mức đường trong máu và buồng trứng sản xuất nhiều androgen hơn.
- Viêm nhiễm: Một số nghiên cứu cho thấy phụ nữ mắc PCOS có mức độ viêm nhiễm cao hơn, có thể kích thích buồng trứng sản xuất androgen.
- Hormone: Sự mất cân bằng giữa hormone luteinizing (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH) cũng có thể dẫn đến PCOS.
Kinh nguyệt thưa có phải dấu hiệu của buồng trứng đa nang không?
Kinh nguyệt thưa (oligomenorrhea) là tình trạng chu kỳ kinh nguyệt kéo dài hơn bình thường, thường trên 35 ngày. Đây có thể là một trong những dấu hiệu của PCOS
Có đến 50% phụ nữ bị đa nang buồng trứng gặp phải tình trạng kinh nguyệt không đều, trong đó đến 20% là mất hoàn toàn kinh nguyệt. Nguyên nhân là do rối loạn nội tiết tố điều hòa chu kỳ kinh nguyệt. Kinh nguyệt thưa thường xảy ra ở 62 – 90% người mắc bệnh
Ở bệnh nhân buồng trứng đa nang, các nang trứng nhỏ, kém phát triển, thường nang trứng chỉ phát triển từ 5-8mm thì dừng lại. Trứng không phát triển được, hoặc phát triển thì khó mà thoát ra khỏi lớp vỏ dày bên ngoài. Do đó ở bệnh nhân đa nang buồng trứng thường ít xảy ra hoặc không xảy ra phóng noãn. Biểu hiện là rối loạn kinh nguyệt theo kiểu thưa kinh ( tình trạng tháng có tháng không, 2 hoặc 3 tháng mới có kinh một lần, trong một năm số lần có kinh <8 lần.).
Ngoài ra cùng với các triệu chứng khác như:
- Rối loạn kinh nguyệt: Kinh nguyệt không đều, kinh nguyệt thưa, hoặc thậm chí mất kinh (amenorrhea).
- Tăng cân: Nhiều phụ nữ mắc PCOS gặp khó khăn trong việc kiểm soát cân nặng, dẫn đến béo phì.
- Lông tóc mọc nhiều: Tăng mức androgen có thể gây ra lông tóc mọc nhiều trên mặt, ngực, và bụng.
Như vậy, kinh nguyệt thưa có thể là một dấu hiệu của PCOS, nhưng cần phải kết hợp với các triệu chứng khác và các xét nghiệm y khoa để chẩn đoán chính xác.
Điều trị buồng trứng đa nang như thế nào?
Hiện nay chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho hội chứng buồng trứng đa nang. Việc điều trị thay đổi phụ thuộc vào mục đích: điều trị triệu chứng cường androgen hay điều trị vô sinh.
Điều trị PCOS tập trung vào việc quản lý các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Một số phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:
Thay đổi lối sống: Giảm cân và duy trì lối sống lành mạnh có thể giúp cải thiện các triệu chứng PCOS. Thực hiện chế độ ăn uống cân đối và tập thể dục đều đặn.
Ăn kiêng: Một chế độ ăn uống ít carbohydrate có hiệu quả cho cả việc giảm cân và giảm mức insulin bên trong cơ thể người bị đa nang buồng trứng. Chế độ ăn kiêng có chỉ số đường huyết (GI) thấp cũng giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt tốt hơn so với chế độ ăn thông thường.
Thuốc điều trị: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc để điều chỉnh hormone, như thuốc tránh thai kết hợp để điều hòa kinh nguyệt và giảm mức androgen. Metformin cũng có thể được sử dụng để cải thiện kháng insulin.
Điều trị vô sinh: Nếu PCOS gây vô sinh, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp điều trị như thuốc kích thích rụng trứng hoặc thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
Điều trị các triệu chứng khác: Các liệu pháp như dùng thuốc trị mụn, triệt lông hoặc điều trị các vấn đề về chuyển hóa cũng có thể được áp dụng.
Kết luận
PCOS là một rối loạn phức tạp với nhiều triệu chứng khác nhau, từ rối loạn kinh nguyệt, tăng cân, đến các vấn đề về da và lông tóc. Việc nhận biết sớm và điều trị kịp thời có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Nếu bạn có các triệu chứng như kinh nguyệt thưa, hãy thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Sự quan tâm đúng mức đến sức khỏe sẽ giúp bạn duy trì một cuộc sống lành mạnh và hạnh phúc.
