Gù lưng là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp phòng ngừa

Gù lưng, hay còn gọi là gù cột sống (Kyphosis), là tình trạng cột sống bị cong quá mức về phía trước, tạo ra một hình dạng lưng gù. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến cấu trúc xương, tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến hệ vận động và có thể gây ra sự tự ti cho người bệnh. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin đầy đủ về tình trạng gù lưng, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, và các phương pháp phòng ngừa.

Tổng quan chung về gù lưng

Gù lưng hay gù cột sống (Kyphosis) là hiện tượng cột sống bị cong quá mức về phía trước, gây biến dạng phần lưng trên. Tình trạng này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Ở người già, gù thường xuất hiện do sự giảm chất lượng xương, dẫn đến hiện tượng lún xẹp đốt sống. Trong khi đó, ở trẻ sơ sinh hoặc thanh thiếu niên, nguyên nhân chủ yếu là do dị tật bẩm sinh hoặc khớp xương cột sống bị chèn ép theo thời gian.

Đối với các trường hợp gù lưng nhẹ, thường không gây ra vấn đề nghiêm trọng và không cần thiết phải điều trị. Bệnh nhân có thể cải thiện tình trạng bằng cách đeo nẹp hoặc tập luyện để cải thiện tư thế và tăng cường sức mạnh cột sống. Tuy nhiên, nếu tình trạng nghiêm trọng, gù lưng có thể gây đau đớn, biến dạng cấu trúc và thậm chí ảnh hưởng đến khả năng hô hấp. Tùy vào mức độ nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để điều chỉnh tình trạng kịp thời.

Triệu chứng gù lưng

Triệu chứng của gù lưng có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Các dấu hiệu điển hình bao gồm:

• Vùng lưng trên nhô cao bất thường.
• Đau lưng.
• Mệt mỏi.
• Cứng cột sống.
• Các cơ ở mặt sau đùi căng cứng.

Trong một số trường hợp, nếu tình trạng tiến triển nặng hơn, có thể dẫn đến:

• Yếu, tê, ngứa ran ở chân.
• Mất cảm giác.
• Thay đổi thói quen đại tiện hoặc bàng quang.
• Khó thở.

Nguyên nhân gù lưng

Gù cột sống có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Gãy xương: Các đốt sống bị gãy có thể dẫn đến cong vẹo cột sống, thường xảy ra ở xương yếu và không có triệu chứng rõ rệt.
• Loãng xương: Xương loãng dễ dẫn đến cong vẹo cột sống, đặc biệt phổ biến ở phụ nữ sau mãn kinh, người lớn tuổi và những người dùng corticosteroid lâu dài.
• Thoái hóa đĩa đệm: Theo thời gian, đĩa đệm có thể xẹp xuống và co lại, làm nặng thêm chứng gù lưng.
• Bệnh Scheuermann: Thường bắt đầu ở giai đoạn trước tuổi dậy thì, khiến các đốt sống phát triển thành hình chêm, dẫn đến tình trạng gù lưng.
• Các vấn đề khác: Dị tật bẩm sinh của xương cột sống, hội chứng Ehlers-Danlos…
• Tư thế sai: Thói quen cúi người, dựa lưng vào ghế, mang balo nặng có thể kéo căng các cơ và dây chằng, làm tăng độ cong của cột sống.

Đối tượng nguy cơ gù lưng

Gù lưng có thể xảy ra ở mọi đối tượng, đặc biệt là trẻ em và phụ nữ. Trẻ em có nguy cơ cao hơn nếu thường xuyên hoạt động sai tư thế như cúi đầu khi ngồi học, mang balo quá nặng. Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh về xương cao hơn nam giới do mật độ xương thấp, loãng xương, hoặc di truyền, dẫn đến tình trạng gù lưng xuất hiện sớm hơn.

Chẩn đoán gù lưng

Để chẩn đoán gù lưng, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng, bao gồm:

• Khám thể chất: Đánh giá tư thế và chiều cao của bệnh nhân, yêu cầu thực hiện tư thế cúi người về phía trước để đánh giá độ gù cột sống.
• Chụp X-quang: Cung cấp hình ảnh chi tiết về cấu trúc xương, giúp xác định mức độ gù cột sống và phát hiện dị tật nếu có.
• Chụp CT: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về cột sống.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Đánh giá tình trạng tủy sống, các dị tật cột sống, phát hiện nhiễm trùng hoặc khối u trong cột sống.
• Điện chẩn thần kinh-cơ: Đánh giá mức độ truyền xung thần kinh nếu có dấu hiệu tê hoặc yếu cơ.
• Kiểm tra mật độ xương: Đánh giá mật độ xương và xác định phương pháp điều trị phù hợp.
• Xét nghiệm chức năng phổi: Nếu đường cong nghiêm trọng, xác định xem khả năng thở có bị hạn chế không.

Phòng ngừa gù lưng

Để phòng ngừa gù lưng, hãy duy trì tư thế tốt trong sinh hoạt bằng các cách sau:

• Giữ lưng thẳng khi ngồi, đứng, và tránh khom lưng trong thời gian dài.
• Tránh mang vác đồ nặng.
• Đảm bảo bàn ghế và không gian làm việc hợp lý, không phải khom người về phía trước khi ngồi.
• Ăn uống lành mạnh, bổ sung thực phẩm giàu canxi và vitamin D để duy trì hệ xương chắc khỏe.
• Từ bỏ thuốc lá vì có thể làm giảm mật độ xương.
• Duy trì thói quen tập thể dục thường xuyên, các hoạt động như bơi lội, chạy bộ, yoga giúp duy trì sự dẻo dai của lưng và hệ cơ xương khớp.

Điều trị gù lưng như thế nào?

Khi nghi ngờ bị gù lưng, bạn nên gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và chẩn đoán. Bác sĩ sẽ thực hiện khám lâm sàng và yêu cầu xét nghiệm hình ảnh cần thiết để đưa ra chẩn đoán chính xác và lập phác đồ điều trị phù hợp.

• Điều trị gù lưng nhẹ: Thay đổi tư thế sinh hoạt và tập luyện thể dục thường xuyên để khôi phục đường cong bình thường của cột sống.
• Điều trị bằng thuốc: Nếu gù lưng gây đau, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau như acetaminophen, naproxen, hoặc ibuprofen. Nếu thuốc không hiệu quả, có thể sử dụng thuốc giảm đau mạnh hơn hoặc thuốc tăng cường xương nếu gù lưng do loãng xương.
• Phẫu thuật: Đối với trường hợp gù lưng nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để điều chỉnh đường cong của cột sống. Phương pháp phổ biến là kết nối các đốt sống vĩnh viễn với nhau. Tuy nhiên, phẫu thuật có thể gây ra biến chứng như chảy máu, tổn thương thần kinh, thoái hóa đĩa đệm.

Kết luận

Gù lưng (Kyphosis) là một tình trạng nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe tổng thể của bạn. Từ việc gây đau lưng và cảm giác mệt mỏi đến những biến chứng nghiêm trọng hơn như khó thở và thay đổi chức năng cơ thể, gù lưng cần được chú ý và điều trị kịp thời.

Việc nhận diện sớm các triệu chứng và nguyên nhân của gù lưng là bước đầu quan trọng trong việc quản lý và điều trị tình trạng này. Duy trì tư thế tốt, tập luyện thể dục đều đặn và bổ sung dinh dưỡng hợp lý là những biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu của gù lưng, hãy tìm đến bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán chính xác, từ đó có phương pháp điều trị phù hợp.

Chăm sóc sức khỏe cột sống không chỉ giúp bạn cải thiện sự tự tin mà còn bảo vệ sức khỏe tổng thể, mang lại chất lượng cuộc sống tốt hơn.