Lá lách là một cơ quan của hệ tạo máu. Tuy nhiên, vì nó nằm gần các cơ quan của hệ tiêu hóa nên nó thường được mô tả cùng với hệ này. Cấu trúc của lá lách tương tự như một hạch bạch huyết lớn. Chức năng chính của nó là hoạt động như một bộ lọc máu và đóng vai trò quan trọng trong các tế bào hồng cầu và hệ thống miễn dịch.
Lá lách là gì? Lá lách nằm ở đâu?
Lá lách là một tạng huyết chịu trách nhiệm sản xuất tế bào lympho và tái sinh các tế bào hồng cầu già cỗi. Lá lách có màu đỏ đậm và được coi là cơ quan lớn nhất của hệ bạch huyết.
Lá lách nằm ở đâu? Lá lách nằm phía trên mạc treo kết tràng ngang, và lá lách nằm ở phía bên trái của dạ dày, dưới hoành trái, được bảo vệ bởi khoang ngực. Trục của lá lách là xương sườn thứ 9 và thứ 11 ở bên trái.
Lá lách được bao phủ bởi các dây chằng và niêm mạc nên thường không sờ thấy được trên thành bụng. Tuy nhiên, khi một bệnh liên quan đến lá lách khiến lách to, bạn có thể sờ thấy vùng này dưới da bụng.
Chức năng của lá lách trong cơ thể
Lọc máu: Chức năng chính của lá lách là lọc máu, máu chảy vào lá lách trải qua quá trình kiểm soát chất lượng nhằm phát hiện các tế bào hồng cầu già cỗi hoặc bị hư hỏng. Những tế bào được phát hiện này sẽ bị chia nhỏ bởi các đại thực bào. Ngoài ra, khi hồng cầu bị phá vỡ liên kết, lá lách sẽ loại bỏ những chất không còn hữu ích và lưu trữ những chất hữu ích, chẳng hạn như sắt.
Lưu trữ máu: Ngoài chức năng lọc máu, lá lách còn đảm nhận chức năng lưu trữ máu thông qua cơ chế mở rộng mạch máu lá lách. Lá lách chứa tới một phần tư tổng số tế bào lympho được lưu trữ trong lá lách tại mỗi thời điểm. Đây là lý do tại sao lá lách luôn dự trữ một lượng máu nhất định và giải phóng khi cơ thể cần.
Lá lách tham gia vào phản ứng miễn dịch bằng cách phát hiện các mầm bệnh có hại như vi khuẩn, vi rút và sản xuất các tế bào bạch cầu.
Lá lách sản sinh các hợp chất như properdin, tuftsin, opsonins…, giúp hệ thống miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn. Nếu cơ thể bạn có vấn đề về lá lách, điều đó có nghĩa là hệ thống miễn dịch của bạn cũng bị suy yếu.
Một số bệnh thường gặp liên quan đến lá lách
Nội dung trên chia sẻ lá lách là gì và chức năng của nó. Có thể thấy, lá lách đảm nhận nhiều chức năng quan trọng, nếu không bảo vệ sức khỏe chúng ta sẽ dễ mắc một số bệnh nguy hiểm liên quan đến lá lách như:
Lá lách to
Các tế bào máu bị tổn thương khiến lá lách to ra, khiến quá trình lọc máu trở nên kém hiệu quả và vô tình loại bỏ các tế bào bình thường, để lại ít tiểu cầu và hồng cầu. Lá lách to có thể gây đau và thậm chí vỡ, có thể đe dọa tính mạng. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp lách to do cao huyết áp hoặc các bệnh về máu.
Lá lách phụ
Theo nhiều nghiên cứu, có tới 15% số người có 2 lá lách trong cơ thể. Đường kính của lá lách thứ hai thường nhỏ hơn lá lách thứ nhất khoảng 1cm, điều này không ảnh hưởng lớn đến sức khỏe.
Vỡ lá lách
Vỡ lá lách xảy ra khi một tai nạn hoặc chấn thương gây chảy máu trong đe dọa tính mạng. Trong nhiều trường hợp không mong muốn, lá lách bị tổn thương không được phát hiện ngay mà chỉ phát hiện sau 2 đến 3 tuần và rất khó điều trị. Ngoài ra, bệnh sốt rét và bệnh mononucleose cũng có thể gây lách to và dẫn đến vỡ lá lách.
Bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm
Bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm là bệnh thiếu máu di truyền do rối loạn huyết sắc tố. Khi đó, hồng cầu có hình dạng liềm, khiến máu khó lưu thông và gây tổn thương nhiều hệ cơ quan, trong đó có lá lách.
Giảm tiểu cầu
Lá lách to chứa nhiều tiểu cầu hơn, nghĩa là không có đủ tiểu cầu tham gia vào các hoạt động khác trong hệ tuần hoàn. Những người bị giảm tiểu cầu sẽ mất một lượng máu lớn khi da bị thương và khó cầm máu.
Ung thư
Ung thư bắt nguồn từ lá lách được gọi là ung thư lá lách sơ cấp, nếu các tế bào ung thư lây lan từ các bộ phận khác của cơ thể qua lá lách, nó được gọi là ung thư thứ phát. Hai loại ung thư này rất nguy hiểm và cần điều trị ngay từ giai đoạn đầu.
Nhồi máu lá lách
Sự đông máu và tắc nghẽn mạch máu thường dẫn đến gián đoạn việc cung cấp máu cho lá lách. Tình trạng này được gọi là nhồi máu lá lách, khiến bệnh nhân bị đau dữ dội và cần được điều trị khẩn cấp.
Bảo vệ lá lách của bạn luôn khỏe mạnh
Thực hiện các bước sau đây sẽ giúp bạn giữ cho lá lách của mình luôn khỏe mạnh:
- Không bao giờ dùng chung các vật dụng cá nhân như bàn chải đánh răng, khăn tắm, cốc, bát, quần áo…, với người khác, đặc biệt là những người có hệ miễn dịch yếu, mắc các bệnh nhiễm trùng, nhiễm khuẩn, rối loạn bạch cầu…
- Khi tham gia tập luyện các môn thể thao vận động mạnh, bạn cần mặc đồ bảo hộ để bảo vệ lá lách và các hệ cơ quan khác khỏi bị tổn thương.
- Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục để ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm.
- Hạn chế sử dụng các đồ uống có cồn như rượu, bia và các chất kích thích không tốt cho sức khỏe để bảo vệ lá lách, tăng sức đề kháng cho cơ thể.
- Hãy nhớ thắt dây an toàn khi lái xe và tuân thủ các quy định an toàn giao thông.
- Hình thành thói quen đi ngủ đúng giờ, đảm bảo ngủ đủ giấc, tránh thức khuya để giảm áp lực cho gan, lá lách.
Lá lách là cơ quan có vai trò quan trọng trong hệ tuần hoàn máu và hỗ trợ chức năng miễn dịch của cơ thể. Hy vọng những thông tin chia sẻ trong bài viết trên về lá lách nằm ở đâu cũng như chức năng của nó sẽ giúp bạn hiểu rõ về cấu tạo cơ thể và có những biện pháp để bảo vệ sức khỏe bền vững.
- Nguyên nhân gây bệnh lách to ở trẻ em
- Lách to có mấy độ, phân biệt như thế nào?
- Lách to độ 1 có nguy hiểm không?
Lưu ý: thông tin trong bài viết chỉ dành cho mục đích tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc thăm khám, chẩn đoán hoặc điều trị bệnh. Người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý thực hiện theo nội dung bài viết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
