Hiện nay bệnh thương hàn vẫn là nỗi lo của toàn thế giới. Ước tính mỗi năm có khoảng 16 triệu người mới mắc và khoảng 600.000 người chết do bệnh thương hàn. Vậy bệnh thương hàn là gì? Triệu chứng thương hàn như thế nào? Khi nào cần tiêm vaccine phòng thương hàn?
Bệnh thương hàn là gì?
Bệnh thương hàn, còn được gọi là sốt thương hàn, là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng do vi khuẩn Salmonella enterica serotype typhi gây ra. Bệnh thương hàn thường lây lan qua thực phẩm và nước bị nhiễm khuẩn hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh. Mặc dù bệnh thương hàn hiếm gặp ở những nơi có hệ thống xử lý nước và vệ sinh tốt, nó vẫn là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe ở nhiều quốc gia, đặc biệt là ở châu Phi và Nam Á
Triệu chứng của bệnh thương hàn
Bệnh thương hàn có những diễn biến và triệu chứng như sau:
- Giai đoạn ủ bệnh: thời gian ủ bệnh từ 7-15 ngày, người bệnh không có biểu hiện gì rõ ràng
- Giai đoạn khởi phát: diễn biến từ từ với các biểu hiện sốt, nhức đầu, đau khớp, viêm họng, táo bón, chán ăn, đau bụng và đau. Nhiệt độ có thể tăng cao lên đến 39 – 41 độ C đến ngày thứ 7 của bệnh. Các triệu chứng ít gặp hơn bao gồm chứng khó tiểu, ho khan, và chảy máu cam.
- Giai đoạn toàn phát: bắt đầu từ tuần thứ 2 và kéo dài từ 2-3 tuần: Sốt là triệu chứng khẳng định và quan trọng nhất. Sốt cao liên tục 39 – 40°C, bệnh nhân nằm liệt giường, có thể mê sản, li bì. Bệnh nhân nhiễm độc thần kinh: biểu hiện bằng nhức đầu, ù tai, tay run, hay mất ngủ và gặp ác mộng. Dấu hiệu nhiễm trùng nhiễm độc toàn thân nặng: môi khô, má đỏ, lưỡi bẩn, hơi thở hôi; bệnh nhân không tỉnh táo rồi dần chuyển thành hôn mê. Hồng ban xuất hiện ở phần thấp của ngực và bụng ở khoảng 1/3 bệnh nhân. Xuất hiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy,chướng bụng. Đi ngoài phân lỏng, đi khoảng 5-6 lần/ngày, mùi khẳn, chướng đau nhẹ lan tỏa vùng hố chậu phải.
- Giai đoạn lui bệnh: nếu không có biến chứng, bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn này vào tuần thứ 3, thứ 4 của bệnh và kéo dài khoảng 1 tuần. Các triệu chứng từ từ thuyên giảm và dần hồi phục.
Người bệnh có thể còn gặp phải ho, mất cảm giác ngon miệng và đổ mồ hôi. Trong giai đoạn muộn của bệnh, vi khuẩn có thể gây ra nhiễm trùng toàn thân, gây đau bụng nghiêm trọng, bụng sưng to và các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng huyết (sepsis).
Đối tượng cần tiêm vaccine phòng thương hàn
Việc tiêm vaccine phòng thương hàn là biện pháp phòng ngừa hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh. Các đối tượng sau đây nên cân nhắc tiêm vaccine phòng thương hàn:
Người đi du lịch đến các khu vực có nguy cơ cao
Những người dự định du lịch đến các khu vực có nguy cơ cao như châu Phi và Nam Á nên tiêm vaccine để bảo vệ mình. Du khách, đặc biệt là những người có kế hoạch tiếp xúc gần với người dân địa phương hoặc tiêu thụ thực phẩm và nước không rõ nguồn gốc, có nguy cơ cao hơn mắc bệnh.
Người làm việc trong lĩnh vực y tế và phòng thí nghiệm
Những người làm việc trong các phòng thí nghiệm hoặc cơ sở y tế nơi có khả năng tiếp xúc với vi khuẩn Salmonella enterica serotype typhi nên tiêm vaccine để giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
Người tiếp xúc gần với người nhiễm hoặc nghi nhiễm thương hàn
Những người sống hoặc làm việc gần gũi với người nhiễm hoặc nghi ngờ nhiễm thương hàn cũng cần tiêm vaccine để ngăn chặn sự lây lan của bệnh.
Các nhóm người có nguy cơ cao khác
- Trẻ em ở những vùng có tỷ lệ mắc bệnh cao.
- Người có hệ miễn dịch yếu hoặc các bệnh nền khiến họ dễ bị nhiễm trùng.
- Người làm trong ngành công nghiệp thực phẩm ở những vùng có nguy cơ cao, vì họ có khả năng tiếp xúc với thực phẩm hoặc nước bị nhiễm khuẩn.
Các biện pháp phòng ngừa khác
Bên cạnh việc tiêm vaccine, một số biện pháp phòng ngừa khác cũng rất quan trọng để giảm nguy cơ mắc bệnh thương hàn:
- Rửa tay thường xuyên: Sử dụng xà phòng và nước nóng để rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và khi chuẩn bị thực phẩm.
- Sử dụng nước sạch: Chỉ uống nước đóng chai hoặc nước đã được đun sôi, tránh sử dụng nước không qua xử lý.
- Tránh thực phẩm sống hoặc chưa nấu chín: Hạn chế ăn rau sống, trái cây không gọt vỏ và thực phẩm không được nấu chín kỹ.
- Tiêm phòng định kỳ: Các vaccin thương hàn có hiệu quả trong một thời gian nhất định, vì vậy cần tiêm nhắc lại định kỳ để duy trì hiệu quả phòng bệnh.
Kết luận
Bệnh thương hàn là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe ở nhiều quốc gia, đặc biệt là ở các khu vực có hệ thống vệ sinh kém và nước không được xử lý. Tiêm vaccine phòng thương hàn là biện pháp phòng ngừa hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là đối với những người đi du lịch đến các khu vực có nguy cơ cao, những người làm việc trong lĩnh vực y tế và phòng thí nghiệm, cũng như những người tiếp xúc gần với người nhiễm bệnh. Ngoài ra, việc duy trì vệ sinh cá nhân tốt và sử dụng nước sạch cũng rất quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh thương hàn.
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
