Ibuprofen thuộc nhóm thuốc kháng viêm không steroid (NSAID), có tác dụng chính là chống viêm, hạ sốt, giảm đau và chống ngưng kết tiểu cầu.
Thuốc có tác dụng điều trị các loại đau nhức cơ, đau lưng, đau răng,… ibuprofen còn giúp giảm các phản ứng viêm như viêm khớp, bong gân,… và hạ sốt
Ibuprofen là thuốc gì?
Ibuprofen là thuốc kháng viêm thuộc nhóm NSAID (không steroid), tương tự như các thuốc chống viêm không steroid khác ibuprofen cũng có tác dụng giảm đau, hạ sốt, chống viêm và ngăn chặn sự kết tụ của tiểu cầu.
Cơ chế tác động của ibuprofen là ức chế enzym prostaglandin synthetase do đó ngăn tạo ra prostaglandin, thromboxan và các sản phẩm của enzym cyclooxygenase (COX)
Các dạng bào chế và hàm lượng
Ibuprofen có thể được bào chế và cung ứng với nhiều dạng khác nhau: viên nén, viên bao phim, viên bao đường và viên nang, hỗn dịch uống, kem bôi ngoài da và dạng tiêm tĩnh mạch
Ibuprofen dạng viên được bào chế với các hàm lượng: 200 mg, 400 mg, 600 mg và 800 mg
Ibuprofen dạng hỗn dịch thường được bào chế với hàm lượng 100mg/5ml ( mỗi 5ml chứa 100mg ibuprofen )
Cơ chế tác dụng và công dụng chính thuốc kháng viêm Ibuprofen
Các thuốc kháng viêm nhóm NSAID bao gồm cả ibuprofen ức chế men cyclooxygenase ( COX ) từ đó ức chế sinh tổng hợp prostaglandin ( PG ) đây là chất trung gian hóa học gây phản ứng viêm.
Thuốc còn ức chế sự di chuyển của bạch cầu, ức chế phản ứng kháng nguyên – kháng thể. Ngoài ra thuốc còn bảo vệ màng lysosom, ngăn chặn sự giải phóng enzim trong quá trình viêm
Tác dụng chống viêm của ibuprofen xuất hiện sau hai ngày điều trị, ibuprofen thường được sử dụng trong điều trị viêm và giảm đau ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp, gout cấp và nhiều tình trạng viêm khác
Giảm đau
Ibuprofen có tác dụng giảm đau do giảm tạo thành prostaglandin E2α từ đó giảm tính cảm thụ của ngọn các sợi thần kinh cảm giác với các tác nhân gây đau, các tác nhân gây đau là các chất trung gian hóa học sản xuất trong quá trình viêm như histamin, bradykinin.
Không gây hưng phấn như các thuốc giảm đau thuộc nhóm steroid, không giảm đau nội tạng và không gây nghiện, ibuprofen thường được sử dụng giảm đau trong các trường hợp đau vừa và nhẹ, đau khu trú, như đau răng, đau đầu, đau do viêm khớp,…
Hạ sốt
Khi các tác nhân bên ngoài đi vào trong cơ thể kích thích bạch cầu sản xuất các chất gây sốt nội tại, hoạt hóa men cyclooxygenase ( COX ), tác nhân gây ra sự hình thành các chất PG E1 và E2 ở vùng dưới đồi, từ đó gây phản ứng sốt. Ibuprofen hạ sốt do ức chế men COX. Cơ chế này giúp ibuprofen hạ sốt ở những người bị sốt trong khi không làm giảm nhiệt độ ở những người bình thường.
Ibuprofen có tác dụng hạ sốt tốt hơn aspirin nhưng thấp hơn indomethacin (hai thuốc khác thuộc nhóm NSAID)
Chống ngưng kết tiểu cầu
Hầu hết thuốc thuộc nhóm kháng viêm không steroid đều có tác dụng chống ngưng kết tiểu cầu, trừ paracetamol, tuy nhiên ibuprofen thường không được dùng cho tác dụng này.
Hướng dẫn sử dụng ibprofen an toàn và hiệu quả
Chỉ định
- Giảm đau từ nhẹ đến vừa như đau đầu, đau răng, đau cơ, đau lưng,…
- Viêm khớp
- Gout cấp
- Hạ sốt do cảm cúm
- Đau bụng kinh
Chống chỉ định
- Mẫn cảm với ibuprofen.
- Loét dạ dày tá tràng tiến triển.
- Quá mẫn với aspirin hoặc với các thuốc chống viêm không steroid khác
- Người bệnh bị hen hay bị co thắt phế quản
- Rối loạn chảy máu, bệnh tim mạch
- Suy gan hoặc suy thận
- Người bệnh đang được điều trị bằng thuốc chống đông coumarin.
- Người bệnh bị suy tim sung huyết, bị giảm khối lượng tuần hoàn do thuốc lợi niệu hoặc bị suy thận (tăng nguy cơ rối loạn chức năng thận).
- Người bệnh mắc một trong nhóm bệnh tạo keo (có nguy cơ bị viêm màng não vô khuẩn; cần chú ý là tất cả người bệnh bị viêm màng não vô khuẩn đều đã có tiền sử mắc một bệnh tự miễn).
- Ba tháng cuối của thai kỳ.
- Trẻ sơ sinh thiếu tháng đang có chảy máu như chảy máu dạ dày, xuất huyết trong sọ và trẻ có giảm tiểu cầu và rối loạn đông máu, Trẻ sơ sinh có nhiễm khuẩn hoặc nghi ngờ nhiễm khuẩn chưa được điều trị, Trẻ sơ sinh thiếu tháng nghi ngờ viêm ruột hoại tử.
Liều dùng
(Đây là liều dùng tham khảo, tùy thuộc vào tình trạng cơ thể và thể trạng từng người mà có thể có liều dùng khác nhau, cần tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế)
Trẻ em: Ibuprofen thường không được khuyến cáo dùng cho trẻ có cân nặng dưới 7kg, một số nhà sản xuất khuyến cáo liều dùng tối đa 500mg/ ngày cho trẻ có cân nặng dưới 30kg
Liều dùng giảm đau & hạ sốt gợi ý cho trẻ em:
- Trẻ từ 1- 6 tháng: 5mg/kg/lần x 3 – 4 lần/ngày
- Trẻ từ 6 tháng đến 12 tuổi dùng liều 5-10mg/kg/lần cách mỗi 6-8 tiếng
Liều điều trị viêm khớp cho trẻ em từ 6 tháng đến 12 tuổi: dùng liều 10mg/kg/lần x 3-4 lần/ngày, tối đa không quá 2.4g/ngày
Người lớn: liều dùng thông thường để hạ sốt, giảm đau bụng kinh, giảm đau mức độ vừa và nhẹ là 200-400mg mỗi 4 – 6 giờ, tối đa không quá 2.4g – 3.2g/ ngày.
Liều dùng kháng viêm trong trường hợp viêm khớp: 400-800mg/ lần mỗi 6-8 tiếng.
Tác dụng phụ
Cũng như những thuốc khác thuộc nhóm NSAID ibuprofen cũng có những tác dụng phụ chung của nhóm, ngoài ra còn các phản ứng dị ứng khác do quá liều hay dị ứng với thành phần thuốc bao gồm:
- Ức chế tổng hợp prostaglandin nên giảm tạo chất nhầy, giảm yếu tố bảo vệ dạ dày – tá tràng
- Giảm lưu lượng tới thận, giảm mức lọc cầu thận, rối loạn chức năng thận.
- Do chống kết tập tiểu cầu nên một số trường hợp gây chảy máu dưới da, đi ngoài ra máu, đi ngoài phân đen, khó đông máu.
- Tăng nhịp tim, giảm trí nhớ, tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.
- Phản ứng dị ứng: ngứa, phù mặt, khó thở, phát ban,…
- Chán ăn, buồn nôn, đau đầu
- Rối loạn tiêu hóa: rối loạn nhu động ruột, đầy hơi chướng bụng, tiêu chảy, táo bón,…
Một số lưu ý khi dùng thuốc Ibuprofen
- Cần thận trọng khi dùng ibuprofen với người cao tuổi
- Ibuprofen có thể làm tăng enzym transaminase gây tổn thương gan, nhưng biến đổi này chỉ thoáng qua và hồi phục được
- Do tác dụng phụ của thuốc trên dạ dày nên uống thuốc vào lúc no, có thể phối hợp thuốc khác để bảo vệ dạ dày
- Không dùng chung ibuprofen với các thuốc khác cùng nhóm NSAID
- Không dùng ibuprofen để hạ sốt cho người bị covid vì làm tăng nặng các triệu chứng
- Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc khi: có tiền sử dị ứng thuốc, tiền sử bệnh như hen suyễn, rối loạn đông máu,bệnh gan, bệnh thận, tăng huyết áp,…. tất cả loại thuốc và thảo dược mà người bệnh đang dùng bao gồm cả vitamin vì một số loại thuốc có thể gây tương tác với ibuprofen
- Ngưng sử dụng khi thấy các phản ứng nghiệm trọng và đến cơ sở y tế để được tư vấn
- Do chống kết tập tiểu cầu làm tăng khả năng chảy máu và ức chế tổng hợp PG ảnh hưởng đến thai nhi nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng, đặc biệt trong 3 tháng cuối thai kì hạn chế sử dụng với bất kỳ thuốc chống viêm nào và chống chỉ định tuyệt đối trong vài ngày trước khi sinh
- Ibuprofen đi qua sữa mẹ rất ít, các phản ứng cho trẻ không đáng kể khi dùng liều bình thường cho mẹ, nhưng vẫn có khuyến cáo hạn chế vì tác dụng tiềm tàng của thuốc khi ức chế PG
Lời nhắn: Thuốc ibuprofen là một thuốc thông dụng và có nhiều lợi ích khi dùng đúng như giảm đau, kháng viêm, hạ sốt,.. nhưng điều quan trọng là mọi người cần hiểu rõ thành phần, công dụng và cách sử dụng, cũng như những lưu ý quan trọng khi dùng thuốc. Nạn nên tham khảo thêm ý kiến của các chuyên gia y tế tại các cơ sở nhà thuốc, bệnh viện trước khi dùng
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
