Chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD) ở thanh thiếu niên

Chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD) là một tình trạng sức khỏe tâm thần xuất hiện sau khi trải qua hoặc chứng kiến một sự kiện khủng khiếp. Ở thanh thiếu niên, PTSD có thể gây ra những thay đổi lớn trong cách suy nghĩ, cảm xúc và hành vi, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày, học tập và các mối quan hệ xã hội. Việc nhận biết và điều trị sớm PTSD là rất quan trọng để giúp các em có thể vượt qua những khó khăn này và phát triển bình thường.

Triệu chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD)

Rối loạn căng thẳng sau sang chấn (Posttraumatic stress disorder – PTSD), từng được gọi với cái tên là “Sốc vỏ đạn” (shell shock) hoặc “Hội chứng mệt mỏi sau chiến tranh” (Battle fatigue syndrome). Tên gọi này là do PTSD thường gặp ở rất nhiều trong cựu quân nhân sau thế chiến tranh. Đây là một tình trạng nghiêm trọng có thể phát triển sau khi một người đã từng trải qua hoặc chứng kiến ​​một sự kiện sang chấn nghiêm trọng hoặc kinh hoàng, trong đó tổn thương thể chất nghiêm trọng xảy ra hoặc bị đe dọa tính mạng.

PTSD là hậu quả lâu dài của các sự kiện đau thương gây ra nỗi sợ hãi, bất lực hoặc kinh hoàng, như tấn công tình dục hoặc thể xác, cái chết bất ngờ của người thân, tai nạn, chiến tranh hoặc thảm họa tự nhiên. Gia đình của các nạn nhân cũng có thể phát triển PTSD, cũng như nhân viên cấp cứu và nhân viên cứu hộ.

Nguyên nhân thanh thiếu niên mắc chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD)

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến PTSD ở thanh thiếu niên, bao gồm các sự kiện gây chấn thương nghiêm trọng như:

• Trải qua hoặc chứng kiến bạo lực: Bao gồm các hành vi bạo lực gia đình, bạo lực học đường hoặc bạo lực ngoài xã hội.
• Tai nạn nghiêm trọng: Tai nạn xe cộ, tai nạn lao động hoặc các tai nạn nguy hiểm khác.
• Mất người thân: Sự ra đi đột ngột của người thân hoặc bạn bè.
• Thiên tai: Trải qua các sự kiện thiên tai như động đất, lũ lụt hoặc bão tố.
• Sự cố y tế nghiêm trọng: Chẩn đoán mắc bệnh nguy hiểm, phải trải qua phẫu thuật hoặc điều trị y tế đau đớn.

Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm lịch sử gia đình có người mắc bệnh tâm thần, thiếu hỗ trợ từ gia đình và xã hội, cũng như những trải nghiệm tiêu cực trong quá khứ.

Cách điều trị

Có các phương pháp điều trị PTSD như sau:

Tâm lý trị liệu

• Liệu pháp nhận thức: Với phương pháp này, bác sĩ sẽ trò chuyện giúp người bệnh nhận ra điều gì (mô hình nhận thức) đang khiến họ kẹt trong ký ức, chẳng hạn niềm tin tiêu cực về bản thân và nguy cơ những điều đau thương xảy ra lần nữa. Khi điều trị Hội chứng PTSD, liệu pháp nhận thức thường được sử dụng cùng với liệu pháp tiếp xúc.
• Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT): Phương pháp này giúp người bệnh đối mặt một cách an toàn với ký ức sợ hãi để học cách đối phó. Liệu pháp hành vi nhận thức có tác dụng tích cực với những người thường xuyên hồi tưởng, gặp ác mộng.
• Gây tê và phục hồi bằng chuyển động mắt (EMDR): EMDR là liệu pháp điều trị Hội chứng PTSD phổ biến, người bệnh được hồi tưởng lại một cách ngắn gọn về trải nghiệm đau thương, đồng thời bác sĩ sẽ hướng dẫn chuyển động mắt để thay đổi cách nhìn tích cực về sự kiện đó. EMDR nhằm mục đích giúp người bệnh PTSD thay đổi cách phản ứng với ký ức đau thương.

Sử dụng thuốc

Một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm và thuốc an thần có thể được sử dụng để giảm triệu chứng PTSD. Các loại thuốc này thường được sử dụng kết hợp với liệu pháp tâm lý để đạt hiệu quả tốt nhất.

Một số biện pháp hỗ trợ khác

• Hỗ trợ từ gia đình và xã hội: Gia đình và bạn bè đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ thanh thiếu niên vượt qua PTSD. Sự quan tâm, lắng nghe và đồng cảm từ những người thân yêu có thể giúp các em cảm thấy được bảo vệ và yêu thương.
• Hoạt động thể chất và tinh thần: Khuyến khích các em tham gia vào các hoạt động thể chất, nghệ thuật và các sở thích cá nhân để giúp giảm bớt căng thẳng và cải thiện tinh thần.

Kết luận

Chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD) là một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lý và cuộc sống của thanh thiếu niên. Việc nhận diện sớm các triệu chứng và nguyên nhân gây ra PTSD là rất quan trọng để đưa ra phương pháp điều trị kịp thời và hiệu quả. Tâm lý trị liệu và sử dụng thuốc là những phương pháp chính trong việc điều trị PTSD, giúp thanh thiếu niên vượt qua những ký ức đau buồn và phục hồi tinh thần. Hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và chuyên gia tâm lý sẽ giúp họ cảm thấy an toàn và được yêu thương, tạo nền tảng vững chắc cho quá trình hồi phục. Với sự chăm sóc và điều trị đúng đắn, thanh thiếu niên có thể học cách sống một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc, vượt qua những tổn thương từ quá khứ.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.