Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) là một tình trạng tâm lý phức tạp, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Để giúp người mắc OCD có cuộc sống tốt hơn, bên cạnh việc điều trị y tế, chế độ ăn uống và dinh dưỡng cũng đóng vai trò rất quan trọng.
Dấu hiệu mắc OCD (Obsessive-Compulsive Disorder)
Sạch sẽ
- Người mắc OCD rất ưa sạch sẽ, sợ ô nhiễm.
- Luôn rửa tay nhiều lần, chùi kỹ những ngón tay.
- Luôn nghĩ đến tay bị dơ, nhiễm khuẩn khi vừa mới rửa tay xong.
- Sợ hãi bị nhiễm mầm bệnh một cách vô lý.
- Dọn dẹp nhà cửa theo một nguyên tắc cứng nhắc.
- Không thể bỏ qua dọn dẹp khi đang mệt mỏi.
- Cảm thấy khó chịu, bức bối khi dọn nhà không đúng nguyên tắc.
Trật tự
- Một số người bị ám ảnh bởi tính đối xứng và trật tự.
- Để giảm bớt sự lo lắng, người ta có thể thấy họ sắp xếp lại sách, dao kéo hoặc sắp xếp lại thảm, gối và đệm nhiều lần.
- Khiến người khác khó chịu vì sự cầu toàn quá tiểu tiết của bản thân.
- Không có thời gian nghỉ ngơi và thường bị chậm tiến độ công việc vì tập trung nhiều vào những chi tiết nhỏ và phức tạp.
Tích trữ
- Những người OCD không thể vứt bỏ bất cứ thứ gì. Họ thu thập báo cũ, quần áo, thư từ và các đồ vật khác mà không có lý do rõ ràng.
Đếm
- Liên tục đếm đồ đạc của họ và các đồ vật khác được sử dụng trong cuộc sống hàng ngày, chẳng hạn như số bậc thang trên cầu thang hoặc số đèn ở hành lang. Nếu đếm quên, họ quay lại và bắt đầu lại.
- Họ sẽ cảm thấy bất an hay lo lắng khi gặp phải những con số họ cho là không may mắn; và suy nghĩ đó ám ảnh họ nhiều giờ, cả ngày hoặc thậm chí nhiều ngày.
An toàn
- Một số người có những nỗi lo sợ về sự an toàn.
- Thường đi trễ vì loay hoay kiểm tra điện, nước hay ổ khóa nhà.
- Có xu hướng kiểm tra một việc mình mới làm xong nhiều hơn 3 lần.
- Hay bị trễ deadline vì luôn kiểm tra mọi thứ rất nhiều lần nên tốn nhiều thời gian.
- Cảm thấy khó chịu, lo lắng nếu không được kiểm tra đúng số lần quy định của mình.
- Sợ hãi bạo lực quá mức.
- Sợ hãi bị người thân bạo hành khi làm một điều gì đó sai lầm.
- Sợ con mình đi học bị bạn bè bắt nạt, cô giáo đánh đòn hay gặp kẻ xấu.
- Sợ bị người khác đánh đập hay xâm hại tình dục mỗi khi ra đường lúc vắng người.
Cách điều trị rối loạn ám ảnh cưỡng chế
Liệu pháp nhận thức hành vị (Cognitive behavioral therapy – CBT)
- Là một trong những phương pháp trị liệu tâm lý bằng trò chuyện.
- Giúp người đi trị liệu nhận thức được suy nghĩ không chính xác hoặc tiêu cực khi đứng trước các tình huống gây căng thẳng. Từ đó phản hồi chúng theo những cách tích cực và hiệu quả hơn.
- Ví dụ, một bệnh nhân bị ám ảnh nhiễm bẩn và cưỡng chế rửa có thể được yêu cầu chạm vào một chỗ ngồi trong nhà vệ sinh mà không cần rửa tay. Cách tiếp cận này khiến cho lo lắng do tiếp xúc gây ra giảm bớt thông qua thói quen và học hỏi. Sự cải thiện thường kéo dài nhiều năm, đặc biệt là ở những bệnh nhân đã nắm được cách tiếp cận và sử dụng nó ngay cả sau khi điều trị chính thức kết thúc.
Thuốc
- Các loại thuốc chống trầm cảm, như SSRI (chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc), thường được sử dụng để giảm triệu chứng của OCD. Tuy nhiên, việc dùng thuốc cần được chỉ định và theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa.
Hỗ trợ tâm lý
- Tham gia vào các nhóm hỗ trợ hoặc gặp gỡ các chuyên gia tâm lý có thể giúp người bệnh chia sẻ và tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người có cùng hoàn cảnh.
Chế độ dinh dưỡng cần thiết
Chế độ ăn uống và dinh dưỡng có thể ảnh hưởng đáng kể đến tình trạng tâm lý và sức khỏe tổng thể của người mắc OCD. Dưới đây là một số gợi ý về chế độ dinh dưỡng hợp lý:
- Thực phẩm giàu tryptophan: Tryptophan là một axit amin giúp cơ thể sản xuất serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong việc điều chỉnh tâm trạng. Các thực phẩm giàu tryptophan bao gồm thịt gà, gà tây, cá hồi, sữa, trứng và các loại hạt.
- Omega-3 fatty acids: Omega-3 có khả năng giảm viêm và cải thiện chức năng não. Các nguồn cung cấp omega-3 tốt bao gồm cá hồi, cá ngừ, hạt chia, hạt lanh và quả óc chó.
- Vitamin D: Thiếu vitamin D có thể liên quan đến các vấn đề về tâm trạng và lo âu. Ánh nắng mặt trời là nguồn cung cấp vitamin D tốt nhất, nhưng bạn cũng có thể bổ sung từ thực phẩm như cá béo, nấm và các sản phẩm từ sữa.
- Probiotics: Các nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa sức khỏe đường ruột và sức khỏe tâm lý. Probiotics có thể giúp cân bằng vi khuẩn đường ruột và cải thiện tâm trạng. Các nguồn thực phẩm giàu probiotics bao gồm sữa chua, kefir, kim chi và dưa cải.
- Tránh thực phẩm gây kích thích: Caffeine và đường có thể làm tăng mức độ lo âu và kích thích hành vi cưỡng chế. Hạn chế tiêu thụ cà phê, nước ngọt, kẹo và các loại thực phẩm chế biến sẵn có thể giúp kiểm soát triệu chứng OCD.
Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) là một bệnh lý phức tạp nhưng có thể được quản lý và điều trị hiệu quả thông qua sự kết hợp giữa liệu pháp tâm lý, thuốc và chế độ dinh dưỡng hợp lý. Việc duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng và phù hợp không chỉ hỗ trợ trong việc điều trị triệu chứng mà còn giúp cải thiện chất lượng cuộc sống tổng thể của người bệnh. Hãy luôn nhớ rằng, mỗi người mắc OCD có thể có những trải nghiệm và nhu cầu khác nhau, do đó, quan trọng là tìm kiếm sự tư vấn và hỗ trợ từ các chuyên gia y tế để có một kế hoạch điều trị và chăm sóc tốt nhất. Nếu bạn hoặc người thân đang gặp phải các triệu chứng của OCD, hãy không ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ và tư vấn từ các chuyên gia tâm lý và y tế. Sự quan tâm và chăm sóc đúng cách sẽ giúp bạn vượt qua những khó khăn và sống một cuộc sống hạnh phúc hơn.
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
