Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một rối loạn chức năng tiêu hóa phổ biến, ảnh hưởng đến ruột già. Có triệu chứng điển hình là cơn đau thắt bụng tái phát nhiều lần, kèm theo cảm giác khó chịu cho người bệnh. Ở Việt Nam, hội chứng ruột kích thích còn được biết đến với tên gọi viêm đại tràng co thắt, viêm đại tràng chức năng hoặc viêm đại tràng mãn tính.
Nguyên Nhân Gây Kích Thích IBS Qua Đường Ăn Uống
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một rối loạn chức năng tiêu hóa phổ biến, gây ra các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy và táo bón. Nguyên nhân chính xác của IBS chưa được xác định rõ ràng, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy rằng chế độ ăn uống có thể đóng vai trò quan trọng trong việc khởi phát và làm tăng triệu chứng của IBS. Một số nguyên nhân gây kích thích IBS qua đường ăn uống bao gồm:
- Thực phẩm giàu chất béo: Các thực phẩm như đồ chiên, bánh ngọt và các sản phẩm từ sữa có thể làm tăng triệu chứng IBS.
- Thực phẩm chứa gluten: Gluten là một loại protein có trong lúa mì, lúa mạch và lúa mạch đen, có thể gây kích thích ruột ở một số người.
- Thực phẩm có hàm lượng FODMAP cao: FODMAP là các loại carbohydrate khó tiêu hóa, có thể gây đầy hơi và tiêu chảy ở người mắc IBS. Những thực phẩm này bao gồm hành, tỏi, táo, sữa và các sản phẩm từ sữa.
Ăn Uống Có Thể Ảnh Hưởng Đến Hội Chứng Ruột Kích Thích Như Thế Nào?
Chế độ ăn uống ảnh hưởng rất lớn đến triệu chứng của IBS. Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp có thể giúp giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người mắc IBS. Một số yếu tố cần lưu ý bao gồm:
- Chất xơ: Chất xơ có thể giúp điều chỉnh chức năng ruột, nhưng cần chọn loại chất xơ phù hợp. Chất xơ hòa tan, có trong yến mạch, đậu và trái cây, thường tốt hơn cho người mắc IBS so với chất xơ không hòa tan, có trong ngũ cốc nguyên cám và rau củ sống.
- Thực phẩm ít FODMAP: Chế độ ăn ít FODMAP đã được chứng minh là giúp giảm triệu chứng IBS. Các thực phẩm ít FODMAP bao gồm chuối, dâu tây, cà rốt, khoai tây và cơm.
- Chia nhỏ bữa ăn: Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn ít bữa lớn có thể giúp giảm áp lực lên hệ tiêu hóa và giảm triệu chứng IBS.
Cách chọn chế độ ăn uống phù hợp cho người mắc bệnh hội chứng ruột kích thích (IBS)
Người mắc hội chứng ruột kích thích nên ăn gì?
- Nên ăn các món chứa nhiều chất xơ, nên chọn một số loại rau củ fodmap thấp, dễ hấp thu bao gồm: Cà chua, bí đao, cải thìa, cải bó xôi, khoai lang, khoai tây, cà chua…và một số loại trái cây giàu kali như chuối, đu đủ, bưởi, dâu…
- Bổ sung thêm sữa chua sau mỗi bữa ăn hàng ngày để giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, thúc đẩy quá trình tiêu hóa. Sữa chua cũng giúp điều hòa nhu động ruột
- Lựa chọn bổ sung những loại ngũ cốc nguyên hạt như: yến mạch, gạo lứt, ngô, hạt kê,…chất xơ trong ngũ cốc vừa hỗ trợ hệ tiêu hóa, vừa tái tạo lớp màng bảo vệ dạ dày, ruột khỏi sự kích thích.
- Các loại hạt như hạt chia, hạt lanh…giúp cải thiện táo bón, khó chịu, đầy hơi.
- Nên ăn các loại cá như: cá hồi, cá trích, cá thu, cá mòi…Có chứa omega 3, có tác dụng chống viêm cũng như kích thích quá trình phục hồi niêm mạc đường ruột.
- Bổ Sung Probiotic: Probiotic là các vi khuẩn có lợi cho đường ruột, có thể giúp cải thiện triệu chứng IBS. Các sản phẩm chứa probiotic bao gồm sữa chua, kefir và các thực phẩm chức năng.
- Uống đủ nước, cung cấp cho cơ thể từ 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày. Ngoài nước lọc, người bệnh có thể uống nước ép trái cây, nước canh hoặc ăn hoa quả mọng nước. Người bị hội chứng ruột kích thích, nếu thiếu nước sẽ dễ bị táo bón.
- Chia nhỏ các bữa ăn thay vì ăn một bữa quá no dẫn tới đầy bụng, khó tiêu
- Ăn chậm, nhai kỹ sẽ giúp tiêu hóa thức ăn dễ dàng hơn, hạn chế nuốt hơi, giảm đầy bụng, chướng bụng
Người mắc hội chứng ruột kích thích nên kiêng gì?
- Thực phẩm sống như rau sống, tiết canh, gỏi cá.
- Thực phẩm muối chua, đồ ăn cay nóng
- Thực phẩm dễ sinh hơi như đậu, bắp cải, hành
- Các loại thịt đỏ như: thịt bò, thịt dê… có lượng đạm quá cao làm cho hệ tiêu hóa phải hoạt động nhiều hơn, làm đại tràng co thắt mạnh. Làm nghiêm trọng thêm các triệu chứng bệnh
- Chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá
- Đồ ăn đóng hộp, siro, mứt, bánh kẹo vì chúng có hàm lượng đường cao, dễ gây táo bón, tiêu chảy và đầy hơi ở người mắc hội chứng ruột kích thích
- Thức ăn có hàm lượng dầu mỡ quá cao như các món rán, xào. Những thực phẩm giàu chất béo động vật có thể khiến ruột co thắt nhiều hơn, gây đau và khó chịu vùng bụng. Nên thay mỡ động vật bằng chất béo không bão hòa có nguồn gốc thực vật. Người bệnh nên tránh các loại thịt chế biến sẵn như xúc xích,pate hay bánh quy, phomai.
- Các chế phẩm từ sữa vì trong sữa có đường lactose rất khó tiêu hóa, gây tiêu chảy, đau quặn bụng hoặc táo bón.
- Hoa quả chua vì chúng có nhiều axit, không tốt cho đường tiêu hóa.
- Các thức ăn người bệnh bị dị ứng.
- Không ăn quá no vào buổi tối, không ăn thực phẩm có quá nhiều chất dinh dưỡng vì sẽ khiến hệ tiêu hóa hoạt động quá tải, gây đau bụng và tiêu chảy.
Kết Luận
Chế độ ăn uống chơi vai trò quan trọng trong việc quản lý hội chứng ruột kích thích (IBS). Bằng cách chọn lựa các thực phẩm phù hợp và tránh những thực phẩm kích thích, bạn có thể làm giảm các triệu chứng của bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống. Hãy luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn uống phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của bạn.
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
