Chảy máu cam, hay còn gọi là xuất huyết mũi, là hiện tượng máu chảy ra từ khoang mũi. Đây là tình trạng phổ biến, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng đặc biệt thường gặp ở người cao tuổi. Tuy thường không nguy hiểm, chảy máu cam tái phát nhiều lần có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tiềm ẩn những nguy cơ sức khỏe nhất định.
Vì sao người cao tuổi dễ chảy máu cam?
Nguyên nhân chảy máu cam người cao tuổi chủ yếu là do sự lão hóa tự nhiên của cơ thể. Theo thời gian, niêm mạc mũi trở nên mỏng manh và dễ bị tổn thương hơn.
Ngoài ra, một số yếu tố sau đây cũng góp phần tăng nguy cơ chảy máu cam ở người cao tuổi:
- Cao huyết áp: Huyết áp cao làm tăng áp lực lên các mạch máu trong mũi, khiến chúng dễ bị vỡ.
- Sử dụng thuốc làm loãng máu: Aspirin, warfarin, heparin và các thuốc chống đông máu khác có thể làm tăng nguy cơ chảy máu cam.
- Khô mũi: Không khí hanh khô, thiếu độ ẩm có thể khiến niêm mạc mũi bị khô và nứt nẻ, dẫn đến chảy máu.
- Ngoáy mũi: Ngoáy mũi quá mạnh có thể làm tổn thương niêm mạc mũi và gây chảy máu.
- Viêm nhiễm mũi xoang: Viêm nhiễm mũi xoang có thể khiến niêm mạc mũi bị sưng và kích ứng, dẫn đến chảy máu.
- Một số bệnh lý khác: Một số bệnh lý như bệnh gan, bệnh thận, rối loạn đông máu, ung thư máu cũng có thể làm tăng nguy cơ chảy máu cam.
Các yếu tố khiến người cao tuổi dễ chảy máu cam
Bên cạnh những nguyên nhân chính nêu trên, một số yếu tố tăng nguy cơ chảy máu cam người cao tuổi như sau:
- Giới tính: Nam giới có nguy cơ chảy máu cam cao hơn nữ giới.
- Mùa hanh khô: Vào mùa hanh khô, không khí thiếu độ ẩm khiến niêm mạc mũi dễ bị khô và nứt nẻ, dẫn đến chảy máu.
- Tiếp xúc với hóa chất: Tiếp xúc với một số hóa chất như thuốc tẩy, amoniac, khói thuốc lá có thể kích ứng niêm mạc mũi và gây chảy máu.
- Thay đổi áp suất: Thay đổi áp suất đột ngột, ví dụ như khi đi máy bay hoặc leo núi, có thể làm tăng nguy cơ chảy máu cam.
- Căng thẳng, lo âu: Căng thẳng, lo âu có thể làm tăng huyết áp và dẫn đến chảy máu cam.
Các bước sơ cứu và xử lý chảy máu cam ở người cao tuổi
Khi người cao tuổi bị chảy máu cam, việc đầu tiên cần làm là giữ bình tĩnh và thực hiện các bước sơ cứu sau:
- Ngồi thẳng người: Khuyến khích người bệnh ngồi thẳng người và hơi cúi về phía trước. Tránh ngửa đầu ra sau vì có thể khiến máu chảy vào cổ họng.
- Bóp mũi: Dùng ngón tay cái và ngón trỏ bóp chặt phần mềm ở sống mũi, ngay phía trên đầu cánh mũi. Bóp chặt trong khoảng 10-15 phút cho đến khi máu ngừng chảy.
- Chườm mát: Dùng khăn mềm hoặc bông gòn thấm nước mát chườm lên sống mũi để giúp cầm máu.
- Thở bằng miệng: Khuyến khích người bệnh thở bằng miệng trong khi bóp mũi.
- Không ngoáy mũi: Tuyệt đối không ngoáy mũi trong khi đang chảy máu cam vì có thể khiến tình trạng chảy máu nặng hơn.
Lưu ý:
- Nếu máu chảy nhiều và không ngừng sau 15-20 phút, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.
- Nếu người bệnh có các triệu chứng như chóng mặt, hoa mắt, khó thở, cần gọi cấp cứu ngay lập tức.
Để phòng ngừa chảy máu cam ở người cao tuổi, cần lưu ý những điều sau:
- Uống đủ nước: Uống đủ nước mỗi ngày để giữ cho niêm mạc mũi không bị khô.
- Sử dụng máy tạo độ ẩm: Sử dụng máy tạo độ ẩm trong nhà, đặc biệt vào mùa hanh khô, để tăng độ ẩm trong không khí.
- Tránh ngoáy mũi: Tránh ngoáy mũi quá mạnh vì có thể làm tổn thương niêm mạc mũi.
- Tránh các chất kích thích: Tránh hút thuốc lá, uống rượu bia và các chất kích thích khác vì có thể làm tăng nguy cơ chảy máu cam.
- Điều trị các bệnh lý nền: Điều trị các bệnh lý nền như cao huyết áp, viêm mũi xoang,… để giảm nguy cơ chảy máu cam.
- Sử dụng thuốc xịt mũi: Sử dụng thuốc xịt mũi muối sinh lý hoặc thuốc xịt mũi có chứa dưỡng ẩm để giữ cho niêm mạc mũi không bị khô.
- Khám sức khỏe định kỳ: Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và điều trị các bệnh lý có thể gây chảy máu cam.
Chảy máu cam ở người cao tuổi tuy thường không nguy hiểm nhưng có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Việc hiểu rõ nguyên nhân, yếu tố nguy cơ và cách xử lý chảy máu cam sẽ giúp người cao tuổi và người chăm sóc có thể kiểm soát tốt tình trạng này và nâng cao chất lượng cuộc sống.
