Dopamine, thường được gọi là “hormone hạnh phúc,” đóng một vai trò thiết yếu trong việc điều chỉnh cảm xúc, hứng thú và cảm giác thưởng thức trong cuộc sống của chúng ta. Mức độ dopamine thấp có thể dẫn đến cảm giác chán nản, thiếu động lực và thậm chí là trầm cảm. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ khám phá những phương pháp hiệu quả nhất để tự nhiên bổ sung dopamine cho cơ thể, từ chế độ ăn uống, lối sống cho đến các biện pháp bổ trợ khác. Hãy cùng tìm hiểu cách để tăng cường hormone này, giúp bạn duy trì một trạng thái tinh thần tích cực và đạt được hiệu suất cao trong cuộc sống hàng ngày.
Dopamine là gì?
Dopamine (rút gọn của 3,4-hydroxy phenethylamine) là một chất hóa học hữu cơ được tạo ra từ Tyrosine. Dopamine có chức năng vừa là hormon, vừa là chất dẫn truyền thần kinh, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong cơ thể.
Vai trò của dopamine đối với cơ thể
Dopamine hoạt động như là một hormone, còn gọi là hormone hạnh phúc.
Dopamine hormone được tạo ra trong bộ thông qua quá trình hai bước. Đầu tiên, nó thay đổi Axit amin Tyrosine, thành một chất gọi là dopa, sau đó chuyển đổi chất đó thành dopamine.
Khi nồng độ dopamine trong cơ thể tăng lên sẽ mang lại cảm giác sảng khoái, thích thú, tràn đầy cảm hứng và động lực. Ngược lại, khi nồng độ dopamine trong cơ thể thấp xuống sẽ làm giảm động lực, giảm khả năng tập trung của cơ thể.
Dopamine không hoạt động riêng biệt mà cùng với các loại chất dẫn truyền dây thần kinh và hormone khác như serotonin và adrenaline tạo ra các tác động đến sức khỏe tâm lý và thể chất con người như :
Tác động đến chuyển động, cảm xúc và tư duy
Chất dẫn truyền thần kinh này sẽ phát tín hiệu đến vùng vỏ não và ảnh hưởng đến khả năng giải quyết vấn đề, tư duy logic, trí nhớ, trí thông minh và ngôn ngữ. Ngoài ra, Dopamine còn kết nối với các hạch hạnh nhân tham gia vào quá trình xử lý cảm xúc và kiểm soát trí nhớ.
Kiểm soát động lực và cảm giác khen thưởng
Dopamine là một phần trong hệ thống khen thưởng của cơ thể. Khi vui, cơ thể sẽ giải phóng một lượng lớn dopamine. Dopamine mang lại niềm vui, cảm giác hưng phấn. Vì vậy cơ thể luôn muốn được cảm giác này nhiều hơn. Trong đồ ăn vặt, đường, rượu bia, chất kích thích rất dễ gây nghiện vì chúng kích thích một lượng lớn dopamine được giải phóng vào não, mang lại cảm giác vui vẻ, hài lòng. Ngược lại, khi thiếu dopamine, cơ thể sẽ mệt mỏi, chán chường và thiếu động lực.
- Trong các mạch máu, dopamine ức chế giải phóng norepinephrine và hoạt động như thuốc giãn mạch (ở nồng độ bình thường).
- Trong tuyến tụy, dopamine kiềm chế và giảm sản xuất insulin.
- Ở thận dopamine thúc đẩy quá trình bài tiết natri và lượng nước tiểu.
- Trong hệ thống tiêu hóa, dopamine làm giảm nhu động đường tiêu hóa và bảo vệ niêm mạc ruột.
- Trong hệ thống miễn dịch, dopamine giảm hoạt động của tế bào lympho.
Cách tăng Dopamine an toàn, hiệu quả
Thông qua thuốc và chế độ dinh dưỡng hàng ngày
Chế độ dinh dưỡng hàng ngày:
- Ăn nhiều thực phẩm chứa protein: protein được hình thành từ các axit amin và tyrosin là một trong những axit amin đó, mà tyrosine là nơi sản xuất Dopamine. Do đó cung cấp đủ lượng tyrosine là rất cần thiết cho việc tổng hợp hormone. Một số thực phẩm có chứa nhiều tyrosin như: cá, thịt bò, thịt gà, trứng, sữa và các loại đậu. Tyroxin cũng giúp tăng cường trí nhớ và tăng khả năng tập trung của cơ thể.
Thực phẩm chứa nhiều protein
- Sử dụng ít các chất béo bão hòa: Ăn nhiều chất béo bão hòa làm thay đổi cấu trúc và phá vỡ các liên kết Dopamine. Thực phẩm giàu chất béo như: mỡ động vật, bơ, dầu dừa, dầu cọ. Bên cạnh đó sử dụng thực phẩm chứa carbohydrate giúp làm tăng nồng độ hormone, đây cũng chính là lý do giải thích cho nguyên nhân vì sao khi cảm thấy buồn chán nhiều người lại thích ăn đồ ngọt, tinh bột.
- Thông qua thuốc: Dopamine là một dạng thuốc của một chất vốn dĩ có trong cơ thể, hoạt động bằng cách cải thiện sức bơm của tim và lưu lượng máu đến thận. Thuốc dopamine được sử dụng để điều bị các tình trạng bệnh khác nhau của cơ thể:
- Parkinson
- Hội chứng đứng ngồi không yên
- Hội chứng ác tính do sử dụng thuốc an thần (một tác dụng phụ do sử dụng thuốc loạn thần gây ra)
- Tăng prolactin
- Đái tháo đường tuýp 2
- Tăng huyết áp cấp cứu
Các hoạt động thể chất hàng ngày
- Tham gia vào các hoạt động như tập thể dục, thiền, yoga, xoa bóp, đi dạo sẽ khiến bạn vui vẻ, cảm thấy thư giãn. Việc này giúp cho tăng nồng độ dopamine trong cơ thể.
- Lập kế hoạch mục tiêu rõ ràng trong các hoạt động thể dục, thể thao. Khi đạt được mục tiêu, cơ thể sẽ kích thích sản xuất thêm hormone dopamine.
Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời
- Ánh nắng mặt trời có nhiều tác động tới mức độ dẫn truyền thần kinh của con người. Vào những thời điểm thời đã có ghi nhận những trường hợp bị chứng Rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD). Đây là tình trạng con người cảm thấy buồn bã hoặc chán nản trong mùa đông khi họ không được tiếp xúc với ánh sáng mặt trời đủ nhiều.
- Tích cực tắm nắng buổi sớm, hoạt động này sẽ giúp cơ thể bạn sản sinh nhiều hormone hạnh phúc dopamine hơn.
Giấc ngủ
- Khi dopamine được giải phóng, nó tạo ra cảm giác tỉnh táo. Khi bạn phải thức suốt đêm, mức độ dopamine trong não sẽ giảm đáng kể vào sáng hôm sau.
- Ngủ đủ giấc giúp mức độ dopamine cân bằng và giúp bạn cảm thấy tỉnh táo hơn, hoạt động tốt hơn trong ngày.
- Thường dopamine được giải phóng vào buổi sáng với số lượng lớn và giảm dần vào buổi tối trước khi đi ngủ. Thiếu ngủ sẽ khiến phá vỡ nhịp điệu tự nhiên này.
- Bạn cần ngủ đủ giấc và nên luyện thói quen đi ngủ và thức dậy đúng giờ mỗi ngày, giảm tiếng ồn trong phòng ngủ, tránh caffein vào buổi tối.
Hàm lượng và dạng bào chế của thuốc Dopamine
Dopamine thuốc được bào chế dưới dạng dung dịch, tiêm tĩnh mạch với nhiều hàm lượng khác nhau:
- 0,8 mg/dl (250 ml, 500 ml)
- 1,6 mg/ml (250 ml, 500 ml)
- 3,2 mg/ml (250 ml)
- 40 mg/ml (5 ml, 10 ml)
- 80 mg/ml (5ml)
- 160 mg/ml (5ml)
Cách dùng của thuốc Dopamine:
- Đầu tiên, cần thực hiện bù giảm thể tích tuần hoàn trước khi cho Dopamine.
- Theo dõi một cách chặt chẽ các thông số tim mạch (huyết áp, áp lực tĩnh mạch trung tâm hoặc áp lực mao mạch phổi, lượng nước tiểu từng giờ,…).
- Chỉ dùng đường tiêm truyền tĩnh mạch
Liều lượng của thuốc Dopamine
Người lớn:
- Trường hợp điều trị sốc: Sử dụng với liều khởi đầu từ 1 – 5 mcg/kg/phút bằng cách truyền tĩnh mạch liên tục.
- Trường hợp bệnh nhân có thiểu niệu không tắc nghẽn: Liều khởi đầu từ 1 – 5 mcg/kg/phút bằng cách truyền tĩnh mạch liên tục.
Trẻ em:
- Liều điều trị sốc:
- Trẻ em nhỏ hơn 1 tháng: Liều 1-20 mcg/kg/phút bằng cách truyền tĩnh mạch liên tục, tăng liều để đáp ứng điều trị.
- Trẻ trên 1 tháng: Liều 1-20 mcg/kg/phút bằng cách tiêm truyền tĩnh mạch liên tục, tăng liều đến khi đáp ứng điều trị, liều tối đa là 50 mcg/kg/phút.
- Liều điều trị bệnh nhân có thiểu niệu không tắc nghẽn:
- Trẻ em nhỏ hơn 1 tháng: Liều 1-20 mcg/kg/phút bằng cách truyền tĩnh mạch liên tục, tăng liều đến khi đáp ứng điều trị.
- Trẻ trên 1 tháng: Liều 1-20 mcg/kg/phút bằng cách tiêm truyền tĩnh mạch liên tục, tăng liều để đáp ứng điều trị, liều tối đa là 50 mcg/kg/phút.
Tác dụng phụ thường gặp của thuốc Dopamine
Các triệu chứng thường gặp do tác dụng phụ thường gặp của thuốc Dopamine:
- Đau đầu
- Buồn nôn, nôn
- Khó thở
- Cảm giác ớn lạnh, nổi da gà
- Lo lắng
- Tác động lên hệ tuần hoàn như gây đau thắt ngực, tăng huyết áp, co mạch, rối loạn nhịp tim (nhanh/ chậm), đánh trống ngực.
- Nghiêm trọng hơn có thể làm hoại tử khi tiêm do để thuốc rò rỉ ra ngoài mạch
Chống chỉ định khi dùng thuốc Dopamine
- Dị ứng với Dopamine hoặc dị ứng với bất cứ thành phần nào của thuốc.
- U tế bào ưa crôm có khả năng làm hạ huyết áp.
- Bị loạn nhịp nhanh, rung thất, bệnh thiếu tim máu cục bộ.
- Bệnh nhân mắc bệnh cường giáp trạng.
Các lưu ý khi bổ sung Dopamine
Một số triệu chứng phổ biến khi thiếu Dopamine:
- Mệt mỏi, thiếu tập trung, tư duy chậm.
- Khó ngủ, chất lượng giấc ngủ kém.
- Giảm ham muốn.
- Ảo giác, trầm cảm.
- Run tay chân, cứng cơ bắp, khó giữ thăng bằng.
- Táo bón, mất cảm giác ăn uống.
- Một số người có thể tìm đến các hành vi không lành mạnh như tăng cường hoạt động tình dục, sử dụng các chất kích thích, tham gia cờ bạc, hoặc tăng cường việc sử dụng rượu để cố gắng cảm thấy tốt hơn. Tuy nhiên, những thói quen này đều mang theo những rủi ro và hậu quả tiêu cực đối với cơ thể và sức khỏe lâu dài.
Những câu hỏi thường gặp
Có nên tự bổ sung bằng thuốc Dopamine không?
Không nên tự ý sử dụng thuốc Dopamine tại nhà, bạn cần thăm khám và được chỉ định từ bác sĩ.
Dopamine tiết ra khi nào?
Dopamine được tiết ra khi chúng ta trải qua những trạng thái tích cực như khi thưởng thức thức ăn ngon, trải qua trạng thái hạnh phúc, hoạt động thể chất, hay đối mặt với thách thức,..
Dopamine – Hormone hạnh phúc điều tồn tại trong mỗi người, do đó hãy tìm cách kích hoạt chúng để tận hưởng cuộc sống hạnh phúc của riêng mình. Để trở thành một người hạnh phúc, điều quan trọng là biết cách tự tạo ra hạnh phúc, yêu quý bản thân, tận hưởng niềm vui và thực hiện những điều mà bạn yêu thích hàng ngày. Đừng quên chăm sóc bản thân bằng cách theo dõi sức khỏe định kỳ hoặc khi bạn cảm thấy không khỏe.
