Thương hàn là một bệnh nhiễm khuẩn nghiêm trọng, do vi khuẩn Salmonella typhi gây ra. Để đảm bảo sự hồi phục nhanh chóng và tránh các biến chứng, người bệnh cần được chăm sóc đặc biệt. Bệnh khởi phát đột ngột với sốt cao kéo dài, đau đầu, mệt mỏi, chán ăn, mạch chậm, táo bón hoặc tiêu chảy và ho khan. Tuy nhiên, cũng có trường hợp nhẹ hoặc không triệu chứng. Thời gian ủ bệnh trung bình từ 8 – 14 ngày, phụ thuộc vào số lượng vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể người bệnh.
Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách chăm sóc người bị thương hàn, từ các hoạt động sinh hoạt hàng ngày, chế độ dinh dưỡng cho đến những thực phẩm cần hạn chế.
Lưu ý các hoạt động sinh hoạt cho người bệnh
Bệnh thương hàn là một bệnh thường gặp, dễ xảy ra mà chủ yếu liên quan đến môi trường khí hậu cũng như thói quen ăn uống sinh hoạt. Do đó, để phòng bệnh thương hàn cần lưu ý một số điều sau:
- Tham gia tuyên truyền giáo dục và sức khỏe, phòng bệnh.
- Đảm bảo vấn đề vệ sinh môi trường sống xung quanh và cộng đồng, đảm bảo môi trường sống khô thoáng, tránh ẩm ướt.
- Giữ tất cả các vật dụng gia đình (đặc biệt là nhà bếp) được làm sạch và vệ sinh đúng cách.
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước ấm để ngăn chặn vi khuẩn.
- Chuẩn bị thức ăn cẩn thận vì vi khuẩn lây lan qua phân, tiếp xúc với nước uống và thức ăn.
- Ăn uống đảm bảo vệ sinh, ăn chín uống sôi, bảo vệ nguồn nước sạch và vệ sinh an toàn thực phẩm.
- Đi khám định kỳ thường xuyên để phát hiện kịp thời các vấn đề bất thường và có hướng xử lý.
- Tiêm phòng vaccine phòng ngừa thương hàn.
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi, vì vậy người bệnh nên theo dõi và lên kế hoạch ăn uống cẩn thận. Những người mắc bệnh thương hàn cần ăn nhiều bữa nhỏ và thường xuyên để duy trì năng lượng và sức chịu đựng.
Lời khuyên về chế độ ăn uống khi bị sốt thương hàn:
- Uống nước đun sôi và giữ cho cơ thể đủ nước khi bị sốt thương hàn.
- Tiêu thụ 3 đến 4 lít chất lỏng dưới dạng nước, nước ép trái cây, nước dừa mềm và súp.
- Ăn nhiều bữa nhỏ, thường xuyên thay vì bữa lớn để tạo điều kiện tiêu hóa và cơ thể sử dụng tối đa các chất dinh dưỡng.
- Cố gắng không thêm gia vị càng nhiều càng tốt cho đến khi bệnh thương hàn hồi phục.
- Từ từ đưa protein vào chế độ ăn dưới dạng trứng, sữa chua và cá luộc.
Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh thương hàn
Một số thực phẩm nên dùng khi mắc bệnh thương hàn:
- Thức ăn dễ tiêu hóa:
Người bệnh nên ăn những thực phẩm nhẹ, dễ tiêu hóa như cháo, súp, và bánh mì nướng. Các món ăn này không chỉ dễ ăn mà còn cung cấp đủ năng lượng cần thiết. Thực phẩm dễ tiêu giúp giảm bớt gánh nặng cho hệ tiêu hóa đang bị ảnh hưởng.
- Thực phẩm giàu dinh dưỡng:
Bổ sung các loại thực phẩm giàu protein như thịt gà, cá, và trứng giúp cơ thể hồi phục nhanh hơn. Rau xanh và trái cây giàu vitamin cũng rất quan trọng trong việc nâng cao sức đề kháng. Việc cung cấp đủ protein và vitamin giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và khả năng chống lại bệnh tật.
- Thực phẩm mềm và lỏng:
Trong giai đoạn đầu của bệnh, người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc nuốt và tiêu hóa thức ăn cứng. Do đó, các loại thức ăn mềm và lỏng như sữa chua, nước hoa quả ép, và các món hầm là lựa chọn tốt. Thực phẩm lỏng dễ tiêu hóa và giúp duy trì năng lượng cho cơ thể.
- Bổ sung nước:
Đảm bảo người bệnh uống đủ nước là điều rất quan trọng. Ngoài nước lọc, người bệnh có thể uống nước trái cây, nước dừa, và nước điện giải để bù đắp lượng nước và điện giải bị mất. Uống nước thường xuyên giúp ngăn ngừa tình trạng mất nước và duy trì chức năng cơ thể.
- Thực phẩm giàu axit béo omega-3
Các loại thực phẩm như đậu nành, các loại hạt, hạt và trứng, cá rất giàu axit béo omega-3. Chúng có lợi cho bệnh nhân bị thương hàn vì chúng làm hỗ trợ giảm tình trạng viêm trong cơ thể.
Thực phẩm cần hạn chế cho người bị thương hàn
Mặc dù nhiều loại thực phẩm có lợi sẽ hỗ trợ làm giảm các triệu chứng thương hàn nhưng cũng có những loại thực phẩm không có tác dụng gì đối với cơ thể bạn. Hãy tránh những thực phẩm này càng nhiều càng tốt trong thời gian bị bệnh thương hàn.
- Thực phẩm chiên và nhiều dầu mỡ:
Những thực phẩm này không chỉ khó tiêu hóa mà còn có thể gây ra các vấn đề về dạ dày. Người bệnh nên tránh xa các món chiên, xào, và những thực phẩm nhiều dầu mỡ. Những thực phẩm này có thể làm tăng gánh nặng cho hệ tiêu hóa và gây khó chịu.
- Đồ ăn cay và gia vị mạnh:
Thực phẩm cay và nhiều gia vị có thể kích thích niêm mạc dạ dày và làm tình trạng tiêu chảy nặng hơn. Nên hạn chế các món ăn có chứa nhiều tiêu, ớt, và gia vị mạnh. Những gia vị này có thể làm tăng sự kích ứng cho dạ dày và ruột.
- Thực phẩm giàu chất xơ:
Dù chất xơ rất tốt cho hệ tiêu hóa, nhưng đối với người bị thương hàn, việc tiêu thụ quá nhiều chất xơ có thể gây khó tiêu và tăng tình trạng tiêu chảy. Các loại rau sống, trái cây chưa gọt vỏ, và các loại hạt cần được hạn chế. Chất xơ cứng có thể làm tổn thương niêm mạc ruột đang bị viêm nhiễm.
- Đồ uống có cồn và cafein:
Rượu, bia và các loại đồ uống chứa cafein như cà phê và trà nên tránh hoàn toàn vì chúng có thể làm cơ thể mất nước và tăng gánh nặng cho gan và thận. Những thức uống này có thể gây mất nước và ảnh hưởng đến quá trình hồi phục của người bệnh.
- Sữa và sản phẩm từ sữa:
Đối với một số người, sản phẩm từ sữa có thể làm tình trạng tiêu chảy nặng hơn. Nên theo dõi phản ứng của cơ thể và hạn chế nếu cần thiết. Sữa có thể gây kích ứng cho dạ dày và ruột đang bị viêm nhiễm.
Kết luận
Chăm sóc người bị thương hàn đòi hỏi sự cẩn thận và kiến thức y khoa nhất định để đảm bảo người bệnh có thể phục hồi nhanh chóng và tránh các biến chứng nguy hiểm. Nghỉ ngơi đầy đủ, duy trì vệ sinh cá nhân, theo dõi triệu chứng và cung cấp chế độ dinh dưỡng phù hợp là những biện pháp quan trọng. Đồng thời, cần hạn chế các thực phẩm không tốt để tránh làm tình trạng bệnh trầm trọng hơn. Với sự chăm sóc đúng cách và kịp thời, người bệnh có thể sớm hồi phục và trở lại cuộc sống bình thường. Hãy luôn theo dõi sức khỏe và tư vấn bác sĩ khi cần thiết để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị.
