Bệnh thương hàn do vi khuẩn Salmonella Typhi gây ra, thường lây truyền qua đường tiêu hóa. Tuy có thể được điều trị hiệu quả bằng kháng sinh, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh thương hàn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng người bệnh.
Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết về các biến chứng tiềm ẩn của bệnh thương hàn, giúp bạn nâng cao nhận thức và chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân.
Những điều cần biết về bệnh thương hàn
- Thương hàn là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Salmonella typhi gây ra. Bệnh khởi phát đột ngột với sốt cao kéo dài, đau đầu, mệt mỏi, chán ăn, mạch chậm, táo bón hoặc tiêu chảy và ho khan. Tuy nhiên, cũng có trường hợp nhẹ hoặc không triệu chứng. Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào số lượng vi khuẩn xâm nhập cơ thể người cảm thụ, trung bình từ 8 – 14 ngày.
- Bệnh thương hàn có khả năng lây lan mạnh và có thể bùng phát thành dịch lớn. Bệnh thường hay xảy ra ở các quốc gia vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, các khu vực thuộc Châu Phi, Mỹ Latinh và Châu Á do điều kiện vệ sinh chưa đảm bảo và các chỉ số về thực phẩm chưa đạt mức an toàn. Ở Việt Nam đã từng xảy ra dịch thương hàn ở một số tỉnh thuộc khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Bệnh thường xảy ra ở những vùng kém phát triển, vệ sinh kém, nguồn nước, vệ sinh an toàn thực phẩm, nhà tiêu, hệ thống thoát nước không đạt tiêu chuẩn vệ sinh.
- Vi khuẩn Salmonella gây bệnh thương hàn lây lan từ người sang người qua các con đường như ăn uống hoặc tiếp xúc gần gũi với người mang vi khuẩn gây bệnh.
- Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào, bệnh thường xảy ra vào mùa hè.
- Bệnh thương hàn có những diễn biến và triệu chứng như sau:
- Giai đoạn ủ bệnh: Thời gian ủ bệnh từ 7-15 ngày, người bệnh không có biểu hiện gì rõ ràng.
- Giai đoạn khởi phát: diễn biến từ từ với các biểu hiện sốt, nhức đầu, đau khớp, viêm họng, táo bón, chán ăn, đau bụng và đau. Nhiệt độ có thể tăng cao lên đến 39 – 410C đến ngày thứ 7 của bệnh. Các triệu chứng ít gặp hơn bao gồm chứng khó tiểu, ho khan và chảy máu cam.
- Giai đoạn toàn phát: bắt đầu từ tuần thứ 2 và kéo dài từ 2-3 tuần:
- Sốt là triệu chứng khẳng định và quan trọng nhất. Sốt cao liên tục 39 – 40°C, bệnh nhân nằm liệt giường, có thể mê sảng, li bì.
- Bệnh nhân nhiễm độc thần kinh: biểu hiện bằng nhức đầu, ù tai, tay run, hay mất ngủ và gặp ác mộng.
- Dấu hiệu nhiễm trùng nhiễm độc toàn thân nặng: môi khô, má đỏ, lưỡi bẩn, hơi thở hôi; bệnh nhân không tỉnh táo rồi dần chuyển thành hôn mê.
- Hồng ban xuất hiện ở phần thấp của ngực và bụng ở khoảng 1/3 bệnh nhân.
- Xuất hiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, chướng bụng. Đi ngoài phân lỏng, đi khoảng 5-6 lần/ngày, mùi khẳn, chướng đau nhẹ lan tỏa vùng hố chậu phải.
- Giai đoạn lui bệnh: Nếu không có biến chứng, bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn này vào tuần thứ 3, thứ 4 của bệnh và kéo dài khoảng 1 tuần. Các triệu chứng từ từ thuyên giảm và dần hồi phục.
Các biến chứng của bệnh thương hàn
- Chảy máu đường tiêu hóa: do tổn thương tại đoạn cuối ruột non, có thể gặp ở 15% số bệnh nhân.
- Thủng ruột: chiếm 3% các trường hợp, thường xảy ra vào tuần thứ 3-4 của bệnh
- Biến chứng gan mật: hay gặp là viêm túi mật và viêm gan
- Các biến chứng khác: như viêm đại tràng, viêm ruột thừa, liệt ruột, viêm tuỵ xuất huyết …
- Các biến chứng tim mạch: truỵ tim mạch, viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim, viêm tắc động mạch, tĩnh mạch, viêm nội tâm mạc …
- Các biến chứng của hệ thần kinh
- Hay gặp nhất là tình trạng rối loạn ý thức từ ngủ gà đến hôn mê.
- Viêm não: có dấu hiệu rối loạn ý thức, rối loạn thân nhiệt … tiên lượng thường nặng.
- Viêm màng não, viêm não tủy, viêm tủy cắt ngang, viêm dây thần kinh sọ … ít gặp hơn.
- Biến chứng đường tiết niệu: Viêm cầu thận, hội chứng thận nhiễm mỡ.
- Biến chứng nhiễm trùng khu trú: có thể gặp ở hầu hết các cơ quan như viêm phổi, viêm họng, viêm đài bể thận, viêm bàng quang, viêm xương,….
Bệnh thương hàn có nguy hiểm không?
- Bệnh thương hàn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như đã đề cập ở trên, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng người bệnh.
- Bệnh thương hàn khởi phát rất nhanh, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm và có thể dẫn đến tử vong
- Ở trẻ em, hệ thống miễn dịch của bé vẫn đang hoàn thiện nên cơ thể trẻ sẽ dễ mắc bệnh khi tiếp xúc gần với nguồn lây nhiễm. Mặc dù bệnh thương hàn chủ yếu xảy ra ở trẻ em trong độ tuổi từ 2 – 5 tuổi. Tuy nhiên, trẻ mới biết đi và trẻ sơ sinh vẫn có thể dễ dàng mắc chứng bệnh này. Nếu không được điều trị ngay lập tức, bệnh thương hàn sẽ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm hoặc thậm chí tử vong, đặc biệt là nếu thời gian mắc bệnh của bé kéo dài hơn 2 tuần.
- Những người sống trong điều kiện vệ sinh kém, những khu vực kém phát triển, dân cư đông đúc thì bệnh thương hàn dễ bùng phát và lây lan nhanh.
Thương hàn là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nắm rõ các đặc điểm, biến chứng của bệnh thương hàn là vô cùng quan trọng. Để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình, hãy luôn duy trì vệ sinh cá nhân tốt, ăn chín uống sôi và tránh tiếp xúc với nguồn nước hoặc thực phẩm có nguy cơ nhiễm khuẩn. Sự quan tâm và chăm sóc đúng cách từ cộng đồng sẽ giúp ngăn chặn sự lây lan của bệnh thương hàn và bảo vệ sức khỏe cho mọi người.
