Sốt phát ban và sởi là hai bệnh khác nhau nhưng có biểu hiện ban đầu tương đồng. Do đó chúng ta thường bị nhầm lẫn giữa nốt sởi và nốt phát ban. Sốt phát ban hầu hết do nguyên nhân nhiễm virus thông thường, trong đó có virus đường hô hấp và là những virus lành tính, không nguy hiểm. Tuy nhiên đối với sởi, bệnh do một chủng virus morbillivirus, họ Paramyxoviridae – loại virus cấp tính gây nên, có tính chất nguy hiểm và có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời.
Phân biệt các dấu hiệu của sốt phát ban và sởi
Nguyên nhân
Với bệnh sốt phát ban, 70-80% các trường hợp nhiễm bệnh là do có nguyên nhân là nhiễm virus thông thường. Theo các chuyên gia thì hầu hết loại virus gây bệnh đến từ nhóm virus đường hô hấp, điển hình là virus Rubella. Bệnh có nhiều con đường lây nhiễm như tiếp xúc với dịch hô hấp hoặc nước bọt của người bệnh, qua trung gian truyền bệnh (như muỗi, côn trùng…). Tuy nhiên sốt phát ban được đánh giá là căn bệnh khá lành tính, ít phát triển thành dịch và không nguy hiểm đến sức khỏe của trẻ nhỏ.
Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính, nguyên nhân là từ virus thuộc giống Morbillivirus của họ Paramyxoviridae gây ra. Loại virus này có đặc tính lây lan khá nhanh, dễ truyền từ người này sang người khác qua đường hô hấp. Cụ thể virus gây bệnh theo đường nước bọt bệnh nhân bắn ra ngoài trong lúc ho hoặc hắt hơi. Bệnh có khả năng tạo thành dịch, nhất là ở những nơi tập trung quá nhiều trẻ nhỏ. Mặc dù sởi ban đầu khá lành tính, tuy nhiên bệnh lại dễ tiến triển đến giai đoạn nguy hiểm nếu không được chăm sóc y tế đúng cách.
Triệu chứng
Những triệu chứng có thể xảy ra ở bệnh sốt phát ban và bệnh sởi: Trẻ có thể sốt nhẹ hay sốt cao 38 đến 39 độ, cơ thể trẻ có dấu hiệu mệt mỏi, chậm chạp, trẻ đau người khó chịu nên hay quấy khóc, trẻ biếng ăn hơn bình thường và còn có thể bỏ bú. Khi đã hết sốt, trẻ bắt đầu xảy ra tình trạng phát ban trên da. Ngoài ra trẻ có thể bị nôn mửa, tiêu chảy,…
Những triệu chứng khác biệt giữa sốt phát ban và bệnh sởi: Ngoài những biểu hiện chung dễ gây nhầm lẫn thì hai căn bệnh này cũng có một số điểm khác biệt để chúng ta có thể phân biệt rõ ràng hơn. Cụ thể:
- Sốt phát ban: Đối với những trường hợp trẻ bị sốt phát ban thì những nốt ban trên da trẻ thường có màu hồng hoặc đốm đỏ. Tính chất của những nốt ban này là mịn và xuất hiện trên da khắp cơ thể mà không theo thứ tự. Sau khoảng vài ngày, nốt ban này sẽ biến mất và thường không để lại sẹo hay vết thâm.
- Bệnh sởi: Đối với những trường hợp trẻ bị sởi thì các nốt ban trên da của trẻ sẽ thường có màu đậm hơn. Tính chất của những nốt ban này là có dạng sần, nổi gồ nhẹ trên bề mặt da của trẻ. Ban đỏ thường xuất hiện đầu tiên ở vùng sau tai, sau đó lan rộng xuống lưng, bụng, ngực rồi phủ kín toàn thân. Khi lặn, những vết ban này có thể không hoàn toàn biến mất mà để lại những vết thâm.
Biến chứng và nguy hiểm của phát ban và sởi
Sởi gây ra những biến chứng nặng nề hơn so với sốt phát ban. Nếu sốt phát ban hầu hết đều lành tính, người bệnh được chăm sóc đúng cách sẽ trở về trạng thái tự khỏi sau 5-7 ngày mà không hề có bất kỳ các biến chứng gì. Nốt sởi nếu không được chăm sóc kỹ và đúng cách thì sẽ gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm về sau, đặc biệt là đối với đối tượng mắc là trẻ em. Cụ thể các biến chứng có thể là:
- Viêm phổi: Là biến chứng thường gặp nhất do sởi.
- Viêm tai giữa.
- Viêm thanh quản.
- Viêm não tủy: Biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng nhất.
- Cam tẩu mã: Bệnh viêm miệng hoại thư, có tỷ lệ tử vong cao.
- Viêm ruột kéo dài.
Cách chăm sóc và phòng ngừa bệnh
Cách chăm sóc trẻ bị sốt phát ban: Mẹ nên bù nước và điện giải khi bị sốt, cho bé nghỉ ngơi trong không gian thoáng mát, trong những trường hợp cần thiết có thể tham khảo bác sĩ để dùng một số loại thuốc hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen về liều lượng cũng như thời gian sử dụng, để được điều trị hiệu quả. Thông mũi cho trẻ bằng nước muối sinh lý. Bổ sung thực phẩm, dưỡng chất cho bé, nhất là những loại thực phẩm có chứa nhiều vitamin A. Trong trường hợp trẻ có biểu hiện chán ăn, mệt mỏi, khóc không ra nước mắt, tiểu ít,… mẹ cần đưa con đi viện để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Cách chăm sóc trẻ bị sởi: Cha mẹ cần cách ly để trẻ bị bệnh không lây nhiễm cho những trẻ khỏe mạnh khác, để trẻ nghỉ ngơi trong không gian thoáng, kín gió và đảm bảo vệ sinh sạch sẽ. Có thể dùng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ trong trường hợp cần thiết. Cho bé ăn những thực phẩm mềm như cháo, súp,… chia nhỏ bữa ăn để trẻ dễ ăn và tiêu hóa dễ dàng hơn. Bổ sung nhiều dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin A trong bữa ăn của trẻ. Nếu bé liên tục sốt cao và kèm theo những biểu hiện bất thường, mẹ nên đưa con đi khám để các bác sĩ kịp thời xử trí, hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng.
