Hội chứng chân không yên (Restless Legs Syndrome – RLS) là một rối loạn thần kinh gây ra cảm giác khó chịu và thôi thúc không thể kiểm soát ở chân. Đặc biệt là vào buổi tối hoặc đêm, các triệu chứng này thường trở nên rõ ràng hơn, làm gián đoạn giấc ngủ và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Bài viết này sẽ giải thích về hội chứng chân không yên, những người dễ mắc phải và cách phòng ngừa hiệu quả.
Hội chứng chân không yên là gì?
Hội chứng chân không yên, còn gọi là hội chứng chân bồn chồn (restless legs syndrome – RLS) là một chứng rối loạn hệ thần kinh, gây ra sự thôi thúc mạnh mẽ phải cử động, di chuyển chân. Tình trạng này còn được gọi là bệnh Willis-Ekbom.
Đây là một chứng rối loạn giấc ngủ vì nó thường xảy ra hoặc trở nên tệ hơn khi bạn đang trong trạng thái nghỉ ngơi. Bạn có thể khó ngủ hoặc khó ngồi lâu một chỗ. Tình trạng này có thể trở nên xấu đi nếu không được điều trị.
Hội chứng chân không yên là một trong số các rối loạn có thể gây kiệt sức và buồn ngủ ban ngày, có thể ảnh hưởng mạnh đến tâm trạng, sự tập trung, hiệu quả công việc, học tập cũng như các mối quan hệ cá nhân. Nhiều người bị RLS cho biết họ thường không thể tập trung, suy giảm trí nhớ hoặc không hoàn thành công việc hàng ngày.
Người ta ước tính rằng có đến 7-10% dân số Hoa Kỳ có thể bị RLS. RLS xảy ra ở cả nam và nữ, mặc dù phụ nữ có nhiều khả năng mắc bệnh này hơn nam giới. Hội chứng này có thể bắt đầu ở mọi lứa tuổi. Nhiều người bị ảnh hưởng nghiêm trọng ở độ tuổi trung niên trở lên, và các triệu chứng thường trở nên thường xuyên hơn và kéo dài hơn theo tuổi tác.
Hơn 80% những người bị RLS cũng trải qua chuyển động chân tay theo chu kỳ khi ngủ (PLMS). PLMS được đặc trưng bởi các cử động co giật không chủ ý của chân (và đôi khi là cánh tay) trong khi ngủ, thường xảy ra sau mỗi 15 đến 40 giây, đôi khi suốt đêm.
Đôi khi, các bác sĩ không phát hiện ra RLS, đặc biệt khi các triệu chứng nhẹ hoặc không xảy ra thường xuyên. Nhưng một khi đã được chẩn đoán, việc điều trị thường có thể ngăn chặn tình trạng này.
Ai dễ mắc hội chứng chân không yên
Hội chứng chân không yên có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn bao gồm:
- Người có tiền sử gia đình: Hội chứng chân không yên có tính di truyền cao. Nếu trong gia đình có người mắc hội chứng này, nguy cơ mắc bệnh của bạn cũng tăng lên.
- Phụ nữ mang thai: Phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong ba tháng cuối thai kỳ, có nguy cơ cao mắc hội chứng chân không yên. Các triệu chứng thường tự cải thiện sau khi sinh.
- Người thiếu sắt: Thiếu sắt là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của hội chứng chân không yên. Sắt đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất dopamine, một chất dẫn truyền thần kinh cần thiết cho việc kiểm soát các cử động cơ bắp.
- Người mắc các bệnh lý mạn tính: Một số bệnh lý như tiểu đường, suy thận, bệnh Parkinson và viêm khớp dạng thấp có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng này.
- Người sử dụng một số loại thuốc: Một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loạn thần và thuốc chống buồn nôn có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng của hội chứng chân không yên.
- Người cao tuổi: Hội chứng chân không yên phổ biến hơn ở người cao tuổi.
- Người bị thiếu ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ: Thiếu ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của hội chứng chân không yên.
Phòng ngừa hội chứng chân không yên
- Duy trì một lối sống lành mạnh bằng cách ăn một chế độ ăn cân đối, tập thể dục đều đặn và giữ cân nặng ở mức lý tưởng có thể giúp giảm nguy cơ mắc RLS.
- Tránh các tác nhân kích thích: Hạn chế sử dụng cafein, rượu, và thuốc lá có thể giúp giảm nguy cơ hoặc giảm bớt các triệu chứng của RLS. Những chất này có thể làm tăng căng thẳng và khó chịu, và gây ra khó khăn trong việc ngủ.
- Kiểm tra mức sắt trong máu: Thiếu sắt trong máu đã được liên kết với RLS. Nếu bạn có dấu hiệu của thiếu sắt, hãy thảo luận với bác sĩ về việc kiểm tra và điều trị phù hợp.
- Thực hiện kỹ thuật giảm căng thẳng: Căng thẳng và lo âu có thể làm tăng nguy cơ mắc RLS hoặc làm triệu chứng trở nên nặng hơn. Hãy thực hiện các kỹ thuật giảm căng thẳng như thiền, yoga, hoặc hít thở sâu để giữ tâm trí và cơ thể thư giãn.
- Thiết lập một thói quen ngủ lành mạnh: Duy trì một lịch trình ngủ đều đặn và tạo một môi trường ngủ thoải mái và yên tĩnh có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm triệu chứng của RLS.
- Kiểm soát các tình trạng y tế khác: Một số tình trạng y tế như tiểu đường, bệnh tuyến giáp hoạt động quá mức, và bệnh tim có thể gây ra hoặc làm triệu chứng của RLS trở nên nghiêm trọng hơn. Điều trị và kiểm soát các tình trạng y tế này có thể giúp giảm nguy cơ mắc RLS hoặc giảm bớt các triệu chứng.
Hội chứng chân không yên là một rối loạn thần kinh phổ biến nhưng có thể gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Hiểu rõ về hội chứng này, nhận diện các yếu tố nguy cơ và thực hiện các biện pháp phòng ngừa và hỗ trợ tại nhà có thể giúp giảm bớt các triệu chứng và cải thiện giấc ngủ. Nếu bạn hoặc người thân đang gặp phải tình trạng này, đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia y tế để có được những tư vấn và điều trị phù hợp.
