Ung thư lưỡi là một căn bệnh nghiêm trọng nhưng có thể được phát hiện và điều trị hiệu quả nếu được chẩn đoán sớm. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về dấu hiệu, nguyên nhân và các phương pháp chẩn đoán bệnh ung thư lưỡi.
Dấu hiệu của bệnh ung thư lưỡi
Các triệu chứng của ung thư lưỡi khá nhiều, nhưng lại giống với các bệnh liên quan đến nhiệt miệng nên người bệnh thường chủ quan với những biểu hiện này.
Giai đoạn đầu
Trong giai đoạn đầu của ung thư lưỡi, bệnh nhân có thể không có triệu chứng hoặc triệu chứng rất nghèo nàn. Chúng lại không rõ ràng và dễ nhầm với các bệnh thông thường, khiến nhiều bệnh nhân chủ quan và không đi khám. Những triệu chứng có thể xảy ra ở giai đoạn đầu của bệnh bao gồm:
- Bệnh nhân có cảm giác khó chịu ở vùng lưỡi: cảm giác này giống như có dị vật hay xương cá cắm vào lưỡi, nhưng chỉ thoáng qua.
- Có khối gồ nổi lên bề mặt lưỡi: màu sắc thay đổi, niêm mạc trắng, tổn thương chắc, rắn, có thể ở dạng xơ hóa hoặc loét nhỏ.
- Hạch cổ: có thể gặp ở một số bệnh nhân ung thư lưỡi trong giai đoạn đầu của bệnh.
Giai đoạn toàn phát
Ở giai đoạn toàn phát, các triệu chứng bắt đầu xuất hiện rõ trên lâm sàng, ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của bệnh nhân, nên bệnh ung thư lưỡi thường được phát hiện ở giai đoạn này.
- Đau lưỡi: đây là triệu chứng rất thường gặp ở bệnh nhân ung thư lưỡi giai đoạn toàn phát. Đau liên tục, và đau tăng khi bệnh nhân nói hoặc nhai, đặc biệt là ăn thức ăn cay, nóng. Thỉnh thoảng, đau có thể lan lên tai.
- Tăng tiết nước bọt.
- Chảy máu vùng miệng: máu hòa vào nước bọt, và khi nhổ ra nước bọt có màu đỏ.
- Hơi thở có mùi khó chịu: do tổ chức ung thư hoại tử.
- Khó nói, khó nuốt: do lưỡi bị cố định, khít hàm.
- Nhiễm khuẩn: bệnh nhân sốt, mệt mỏi, chán ăn.
- Sụt cân: do tổn thương bệnh lý và do không ăn được.
- Khám lưỡi thấy ổ loét hoặc nhân lớn ở lưỡi: ổ loét phát triển và lan rộng nhanh làm giới hạn vận động của lưỡi; bên ngoài ổ loét có giả mạc nên dễ chảy máu. Có thể không thấy ổ loét mà thay vào đó là một nhân lớn đội lớp niêm mạc lưỡi nhô lên, trên bề mặt niêm mạc có những lỗ nhỏ mà khi ấn vào có chất dịch màu trắng chảy ra, chứng tỏ có tình trạng hoại tử bên dưới.
Giai đoạn tiến triển
Bệnh diễn tiến nhanh theo chiều hướng xấu. Thể loét chiếm ưu thế ở giai đoạn này, loét ăn sâu vào bên dưới và lan rộng ra xung quanh, khiến bệnh nhân đau đớn dữ dội, dễ bị chảy máu và bội nhiễm. Tổn thương hoại tử nhiều nên thường có mùi hôi. Việc thăm khám bệnh nhân là hết sức cần thiết để bác sĩ có thể đánh giá sơ bộ kích thước của khối u cũng như đặc điểm xâm lấn của khối u xuống phía dưới và ra các mô xung quanh (sàn miệng, amygdale, rãnh lưỡi,…). Việc thăm khám có thể khiến cơn đau của bệnh nhân tăng lên nhiều hơn, vậy nên thường phải gây tê trước khi khám để giảm thiểu phản ứng đau trên bệnh nhân.
Ung thư lưỡi giai đoạn cuối
Ở giai đoạn này, các triệu chứng ung thư lưỡi trở nên rầm rộ và nặng nề hơn. Một số triệu chứng có thể gặp ở bệnh nhân giai đoạn cuối:
- Sụt cân nhanh: dấu hiệu này có thể cho thấy bệnh đang trở nặng.
- Mệt mỏi: trong giai đoạn cuối, bệnh nhân mệt mỏi thường xuyên hơn.
- Rối loạn tiêu hóa: ăn mau no, đầy hơi, chướng bụng sau ăn, buồn nôn, rối loạn đại tiện, phân lẫn máu,…
- Sốt kéo dài: có thể báo hiệu một tình trạng xấu trên bệnh nhân.
- Hạch di căn: hay gặp là hạch dưới cằm, hạch dưới hàm, hiếm khi di căn hạch cảnh giữa và dưới.
- Tổn thương lưỡi: thường ở bờ tự do của lưỡi (80%), đôi khi có thể thấy ở các vị trí khác như mặt dưới lưỡi (10%), mặt trên lưỡi (8%), đầu lưỡi (2%).
Nguyên nhân gây ra bệnh ung thư lưỡi
Hầu hết các trường hợp người bệnh mắc ung thư lưỡi không tìm được nguyên nhân chính xác gây bệnh nhưng người ta cho rằng có một số yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh bao gồm:
- Hút thuốc lá: nghiên cứu của Gehenna cho thấy nếu hút 15 điếu / ngày kéo dài 20 năm, nguy cơ mắc bệnh ung thư cao gấp 5 lần so với người không hút.
- Uống rượu, sử dụng chất kích thích: Các nghiên cứu chỉ ra rằng, có khoảng 70-80% bệnh nhân bị ung thư lưỡi hoặc ung thư miệng đều là những người rất hay sử dụng rượu bia và các chất kích thích.
- Tiếp xúc với tia xạ: Thường xuyên tiếp xúc với các tia bức xạ cường độ cao cũng có nguy cơ phát triển bệnh ung thư miệng và lưỡi cao hơn so với người bình thường.
- Nhiễm virus HPV: Human Papillomavirus (HPV) là một loại virus có thể lây truyền qua đường tình dục và có liên quan đến ung thư lưỡi.
- Chế độ ăn uống thiếu khoa học: Thiếu vitamin và chất dinh dưỡng cần thiết, đặc biệt là thiếu vitamin A và C, có thể làm tăng nguy cơ ung thư.
- Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có người mắc bệnh ung thư lưỡi hoặc các loại ung thư khác, nguy cơ mắc bệnh của bạn cũng sẽ cao hơn.
Phương pháp chẩn đoán bệnh ung thư lưỡi
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra lưỡi và khoang miệng của bạn để tìm các dấu hiệu bất thường như khối u, vết loét hoặc sưng hạch bạch huyết.
- Sinh thiết: Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất. Bác sĩ sẽ lấy một mẫu mô nhỏ từ khối u hoặc vết loét trên lưỡi để kiểm tra dưới kính hiển vi.
- X-quang và CT scan: Các kỹ thuật hình ảnh như X-quang và CT scan giúp bác sĩ đánh giá sự lây lan của ung thư trong cơ thể.
- Nội soi: Sử dụng một ống mềm có gắn camera nhỏ để kiểm tra kỹ lưỡng hơn các khu vực khó tiếp cận trong miệng và cổ họng.
- Xạ hình toàn thân: cho phép phát hiện di căn xa của ung thư lưỡi.
Ung thư lưỡi là một bệnh lý nghiêm trọng nhưng có thể được kiểm soát nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh là rất quan trọng. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và chẩn đoán chính xác. Đừng ngần ngại chia sẻ vấn đề của bạn với người thân và bạn bè, bởi họ sẽ là nguồn động viên và hỗ trợ quý giá trong hành trình điều trị của bạn.
Hãy chăm sóc sức khỏe của mình, duy trì lối sống lành mạnh và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh ung thư lưỡi.
