Rụng tóc là gì? Những điều cần biết về rụng tóc

Rụng tóc là một vấn đề phổ biến mà nhiều người gặp phải, gây ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ và tâm lý. Vậy rụng tóc là gì? Làm sao để nhận biết và điều trị rụng tóc hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản và cần thiết nhất về vấn đề này.

Tổng quan chung

Tóc có cấu trúc dạng sợi, hợp thức của 70% chất sừng (hay còn gọi là keratin) và 30% hợp chất khác gồm: nước, lipid, Hydrat carbon, Vitamin và khoáng chất. Trung bình một mái tóc của người trưởng thành có khoảng 100.000 sợi tóc. Tóc cũng giống như làn da, cần làm sạch tế bào da chết từ 1 – 2 lần/tuần, thì mái tóc cũng có chu kỳ rụng nhất định. 

Mỗi người thường bị rụng từ 50 đến 100 sợi tóc mỗi ngày. Rụng tóc là một phần tự nhiên trong chu kỳ phát triển của tóc, một số tóc rụng đi sẽ được thay thế bằng những sợi tóc mới mọc lại. Tuy nhiên, khi tóc rụng nhiều hơn mức này và không mọc lại đủ nhanh để bù đắp, đó có thể là dấu hiệu của rụng tóc bệnh lý.

Rụng tóc bệnh lý: Khi lượng tóc rụng lớn hơn 100 sợi/ ngày thì được gọi là bệnh rụng tóc. Nhận biết tình trạng rụng tóc bệnh lý qua một số dấu hiệu như:

• Rụng tóc nhiều (trên 100 sợi/ngày), nhất là khi gội đầu, ngủ dậy và khi vuốt tóc, chải đầu thấy lượng tóc bám vào nhiều hơn bình thường
• Tóc con mọc lên thì tóc yếu, mảnh, xoăn hoặc thậm chí không có tóc con mọc lên.
• Tóc mảnh, thưa có thể thấy rõ da đầu ở nữ.
• Tóc rụng thành từng mảng, có thể gây hói nhẹ đối với nam.

Rụng tóc bệnh lý có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau và thường cần đến sự can thiệp của các biện pháp y tế để điều trị. Việc hiểu rõ về rụng tóc giúp bạn phòng tránh và điều trị kịp thời, duy trì mái tóc khỏe mạnh và tự tin.

Triệu chứng

Triệu chứng của rụng tóc có thể khác nhau tùy vào nguyên nhân và tình trạng của từng người. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến bạn nên chú ý:

• Rụng tóc từng mảng: Tóc rụng thành từng mảng nhỏ, thường xuất hiện trên da đầu, râu, hoặc lông mày.
• Thưa tóc dần dần: Tóc mỏng đi một cách từ từ, thường thấy rõ ở đỉnh đầu và hai bên thái dương.
• Rụng tóc toàn thân: Tóc rụng toàn bộ cơ thể, có thể do các liệu pháp điều trị như hóa trị.
• Gãy tóc: Tóc yếu và dễ gãy khi chải hoặc gội đầu.
• Nhận thấy đường rẻ chân tóc ngày càng rộng, tóc thưa dần.
• Xuất hiện các mảng hói với kích thước khác nhau và theo thời gian hói nhiều hơn
• Các mảng vảy lan rộng trên da dầu
• Tóc rụng đột ngột nhiều, tóc mỏng thưa một cách nhanh chóng. Tình trạng này thường khởi phát sau sang chấn tâm lý hoặc cú sốc về thể chất, tinh thần.

Nguyên nhân

Nguyên nhân tóc bị rụng có nhiều lý do như tiền sử gia đình, bệnh lý, nội tiết thay đổi, tuổi tác, dùng thuốc, hóa chất, do gặp stress trong cuộc sống. Có rất nhiều nguyên nhân khiến cho tóc bị khô, xơ xác và hay rụng:

• Di truyền: Yếu tố di truyền là nguyên nhân phổ biến nhất gây rụng tóc, đặc biệt là hói đầu ở nam giới và nữ giới.
• Thay đổi nội tiết tố: Sự thay đổi hormone trong cơ thể, chẳng hạn như trong giai đoạn mang thai, mãn kinh, hoặc các vấn đề về tuyến giáp, có thể gây rụng tóc.
• Tình trạng y tế: Một số bệnh lý như bệnh lupus, bệnh tiểu đường, hoặc nhiễm trùng da đầu có thể dẫn đến rụng tóc.
• Thuốc: Một số loại thuốc điều trị bệnh như thuốc trị ung thư, thuốc chống trầm cảm, hoặc thuốc cao huyết áp có thể gây rụng tóc.
• Căng thẳng: Stress kéo dài có thể gây rối loạn nội tiết tố và làm tóc rụng nhiều hơn.
• Chế độ dinh dưỡng kém: Thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết như sắt, kẽm, và protein cũng có thể làm tóc yếu và dễ rụng.
• Do thời tiết
• Do làm việc trong môi trường khói bụi, hóa chất độc hại
• Do dùng dầu gội đầu, lạm dụng keo xịt tóc.
• Mắc các bệnh thiếu sắt, bệnh về tuyến giáp.
• Dùng thuốc điều trị các bệnh gặp tác dụng phụ cũng gây nên rụng tóc.
• Thiếu hụt vitamin A,C,D,B, E…
• Gãi đầu quá mạnh khi gội đầu.
• Sấy tóc ở nhiệt độ cao, đi ngủ khi tóc ướt, nhuộm tóc và tẩy màu tóc nhiều lần trong một năm… sẽ làm tóc trở nên yếu và dễ bị tổn thương.

Đối tượng nguy cơ

Bất kỳ ai cũng có thể bị rụng tóc, nhưng có một số yếu tố nguy cơ tăng khả năng gặp phải tình trạng này:

• Giới tính: Nam giới có nguy cơ cao hơn do ảnh hưởng của hormone nam androgen.
• Tuổi tác: Càng lớn tuổi, nguy cơ rụng tóc càng cao do tóc yếu dần đi theo thời gian.
• Lịch sử gia đình: Nếu trong gia đình có người bị rụng tóc, bạn cũng có nguy cơ cao hơn.
• Các bệnh lý nền: Những người mắc bệnh tiểu đường, lupus, hoặc bệnh lý về tuyến giáp có nguy cơ rụng tóc cao hơn.

Chẩn đoán

Có nhiều loại rụng tóc với triệu chứng và nguyên nhân khác nhau. Để tìm được nguyên nhân rụng tóc cần hỏi bệnh và thăm khám một cách hệ thống.

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra da đầu và tóc của bạn để tìm dấu hiệu rụng tóc và nguyên nhân có thể.

• Hỏi bệnh: diễn biến cấp/mạn  tính, bẩm sinh/mắc phải, tiền sử gia đình, bệnh lý đang điều trị, thuốc đang sử dụng, tình trạng nội tiết, chế độ ăn uống sinh hoạt, 
• Khám toàn trạng: nữ (dấu hiệu liên quan androgen: bất thường kinh nguyệt, béo phì, dấu hiệu nam tính), ảnh hưởng hormone tới nang lông tuyến bã (da dầu, trứng cá, rậm lông, rụng tóc)
• Khám tóc không xâm lấn: quan sát bằng mắt, khám bằng tay, đếm số lượng tóc rụng…
• Khám tóc bán xâm lấn: Trichogram (Test nhổ tóc) – Bệnh nhân không gội đầu trong 3 ngày. Kẹp 50 sợi tóc sát vào chân tóc bằng cái kẹp cao su và nhổ mạnh theo chiều tóc. Sau đó quan sát dưới kính hiển vi và đánh giá kết quả

Xét nghiệm máu: Giúp kiểm tra các vấn đề nội tiết tố, thiếu hụt dinh dưỡng, hoặc bệnh lý nền.

Sinh thiết da đầu: Lấy mẫu da đầu để kiểm tra dưới kính hiển vi nhằm xác định bệnh lý liên quan.

Kiểm tra kéo tóc: Bác sĩ sẽ kéo nhẹ một số sợi tóc để xem mức độ tóc rụng.

Xét nghiệm khác: soi tươi tìm nấm, công thức máu, định lượng sắt huyết thanh, ferritin, TSH, FT3, FT4, test nhanh giang mai, hormone, miễn dịch… để tìm ra nguyên nhân gây rụng tóc.

Phòng ngừa bệnh

Mặc dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn rụng tóc, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau để giảm nguy cơ:

• Chăm sóc tóc đúng cách: Tránh sử dụng nhiệt độ cao, hoá chất mạnh, và các thao tác gây tổn thương tóc như chải mạnh hoặc buộc tóc quá chặt.
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Bổ sung đủ các dưỡng chất cần thiết như sắt, kẽm, protein, và vitamin.
• Kiểm soát stress: Thực hành các phương pháp giảm stress như yoga, thiền, hoặc thể dục thể thao.
• Thăm khám định kỳ: Kiểm tra sức khỏe thường xuyên để phát hiện và điều trị sớm các vấn đề y tế có thể gây rụng tóc.
• Xây dựng chế độ sinh hoạt hằng ngày lành mạnh, hạn chế căng thẳng.
• Điều trị bệnh tuyến giáp hoặc các bệnh khác gây rụng tóc nhiều
• Cần tham vấn bác sĩ về các loại thuốc dùng có thể gây rụng tóc
• Bảo vệ tóc khỏi ánh sáng mặt trời và các nguồn tia cực tím khác
• Không hút lá
• Nếu đang được điều trị bằng hóa trị, người bệnh hãy hỏi bác sĩ về mũ chống rụng tóc dành cho người bệnh ung thư để giảm nguy cơ rụng tóc trong quá trình hóa trị
• Riêng với trường hợp rụng tóc do di truyền thì không ngăn ngừa.

Điều trị như thế nào?

Với một số trường hợp, chẳng hạn như rụng tóc từng mảng (alopecia areata), tóc có thể mọc lại mà không cần điều trị trong vòng một năm. Điều trị rụng tóc bao gồm hai phương pháp chính, bao gồm thuốc và phẫu thuật.

Thuốc: Nếu tình trạng rụng tóc của bạn là do bệnh lý có từ trước, thì việc điều trị bệnh nền là cần thiết. Nếu một loại thuốc gây rụng tóc, bác sĩ có thể khuyên bạn ngừng sử dụng thuốc trong vài tháng. Các lựa chọn phổ biến nhất được sử dụng để điều trị chứng hói đầu di truyền bao gồm:

• Minoxidil (Rogaine): Minoxidil không kê đơn (không kê đơn) có dạng lỏng, bọt và dầu gội đầu. 

Để đạt hiệu quả cao nhất, thoa sản phẩm lên da đầu ngày 1 lần đối với nữ và 2 lần/ngày đối với nam. Nhiều người thích tạo bọt khi tóc ướt. Sản phẩm có minoxidil giúp nhiều người mọc lại tóc hoặc làm chậm tốc độ rụng tóc hoặc cả hai. 

Sẽ mất ít nhất sáu tháng điều trị để ngăn ngừa rụng tóc thêm và tóc mới bắt đầu mọc lại. Có thể mất thêm vài tháng để biết liệu phương pháp điều trị có hiệu quả với bạn hay không. Nếu nó có hiệu quả, bạn sẽ cần tiếp tục sử dụng thuốc vô thời hạn để giữ lại những lợi ích kể trên. 

Các tác dụng phụ có thể xảy ra bao gồm kích ứng da đầu và mọc lông không mong muốn trên các vùng da lân cận của mặt và tay.

• Finasteride (Propecia): Đây là một loại thuốc kê đơn thường được chỉ định với nam giới. Liều sử dụng mỗi viên hằng ngày. Nhiều nam giới dùng Finasteride có tóc rụng chậm lại và một số có thể thấy tóc mới mọc. 

Có thể mất vài tháng để biết liệu loại thuốc này có hiệu quả với bạn hay không. Bạn sẽ cần tiếp tục dùng nó để giữ lại bất kỳ lợi ích nào. Nam giới trên 60 tuổi có vẻ không đáp ứng tốt với thuốc Finasteride. 

Giảm ham muốn tình dục và chức năng tình dục, tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt là một số tác dụng phụ của thuốc Finasteride nhưng hiếm gặp. Phụ nữ đang hoặc có thể mang thai cần tránh chạm vào khi viên thuốc bị dập hoặc vỡ.

• Các loại thuốc khác: Các lựa chọn thuốc uống khác bao gồm spironolactone (Carospir, Aldactone) và dutasteride uống (Avodart).

Phẫu thuật cấy tóc: Phẫu thuật cấy tóc được phép thực hiện bởi bác sĩ da liễu hoặc bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ. Trong quy trình cấy tóc, bác sĩ sẽ lấy tóc của chính người bệnh ở một nơi nhất định và cấy vào chỗ hói. Mỗi mảng tóc có nhiều sợi tóc với các kích cỡ khác nhau, bao gồm sợi nhỏ và sợi lớn. Đôi khi người ta lấy một dải da lớn hơn chứa nhiều loại tóc khác nhau.

Thủ thuật này không cần nhập viện nhưng rất đau nên người bệnh sẽ được dùng thuốc an thần để giảm bớt cảm giác khó chịu. Các rủi ro có thể xảy ra bao gồm chảy máu, bầm tím, sưng tấy và nhiễm trùng.

Bạn có thể cần nhiều lần phẫu thuật để có được hiệu quả như mong muốn. Tuy nhiên, nếu rụng tóc có nguyên nhân do di truyền cuối cùng vẫn sẽ tiến triển mặc dù đã được phẫu thuật.

Liệu pháp hormone: Đối với phụ nữ, liệu pháp hormone có thể giúp cân bằng nội tiết tố và ngăn ngừa rụng tóc.

Điều trị nguyên nhân cơ bản: Nếu rụng tóc do bệnh lý, việc điều trị bệnh lý đó có thể giúp cải thiện tình trạng rụng tóc.

Liệu pháp laser: Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) đã phê duyệt một thiết bị laser cường độ thấp như một phương pháp điều trị chứng rụng tóc di truyền ở nam giới và phụ nữ. Một vài nghiên cứu nhỏ đã chỉ ra rằng nó thực sự có khả năng cải thiện mật độ tóc. Cần có thêm nhiều nghiên cứu để chỉ ra hiệu quả lâu dài của phương pháp này.

Kết luận

Rụng tóc là một vấn đề không chỉ ảnh hưởng đến vẻ ngoài mà còn tác động đến tâm lý của nhiều người. Việc hiểu rõ về rụng tóc, nhận biết sớm triệu chứng, và có các biện pháp phòng ngừa, điều trị kịp thời là rất quan trọng. Hãy chăm sóc tóc và sức khỏe tổng thể của bạn để duy trì mái tóc khỏe đẹp, tự tin.

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu rụng tóc nào, đừng ngần ngại thăm khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị thích hợp. Đừng để rụng tóc làm giảm đi sự tự tin và chất lượng cuộc sống của bạn.