Nấm da đầu là gì? Những điều cần biết về nấm da đầu

Hiện nay nhiễm nấm da là một bệnh lý rất thường gặp, ảnh hưởng đến nhiều người ở mọi lứa tuổi. Trong đó nhiễm nấm trên da đầu là một tình trạng cần được chẩn đoán và điều trị đúng đắn và kịp thời, nếu không sẽ để lại những hậu quả khôn lường. 

Tổng quan chung

Nấm da đầu là một bệnh lý da liễu thường gặp và phát triển nhiều vào mùa hè nóng ẩm, mưa nhiều. Mặc dù không phải là bệnh có thể gây nguy hiểm, nhưng bệnh có các triệu chứng khó chịu, dễ lây và ảnh hưởng đến thẩm mỹ.

Nấm da đầu do hai loại nấm sợi là Microsporum và Trichophyton gây ra. Khi da đầu ẩm ướt, đặc biệt là do mồ hôi đã tạo điều kiện cho nấm sợi xâm nhập vào các sợi tóc, gây ra vảy gàu và ngứa ngáy. Đây là một tình trạng viêm nhiễm ở vùng da đầu và tóc, dẫn đến ngứa, rụng tóc và có thể gây đau đớn. Bệnh thường gặp ở trẻ em nhưng người lớn cũng có thể mắc phải.

Triệu chứng

Nấm da đầu biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nhiễm trùng và loại nấm gây bệnh. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Ngứa: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, gây khó chịu và thúc đẩy gãi, làm tình trạng bệnh thêm nặng.
• Rụng tóc: Vùng da đầu bị nhiễm nấm thường rụng tóc theo từng mảng, tạo ra những khu vực trống trơn trên da đầu.
• Đỏ và sưng: Vùng da bị nhiễm nấm có thể trở nên đỏ, sưng và có cảm giác ấm khi chạm vào.
• Vảy: Da đầu có thể xuất hiện các mảng vảy, giống như gàu nhưng thường dày và cứng hơn.
• Mụn mủ: Trong một số trường hợp nặng, có thể xuất hiện mụn mủ trên da đầu.

Nấm da đầu thường phát triển theo 3 giai đoạn sau với triệu chứng đặc trưng:

Giai đoạn 1: Xuất hiện vảy gàu, rụng tóc và có cảm giác ngứa

Đây là giai đoạn khởi phát của nấm ở da đầu, người bệnh có cảm giác ngứa da đầu và rụng tóc, đồng thời gàu cũng xuất hiện nhiều. Tuy nhiên nhiều người mắc bệnh ở giai đoạn này chủ quan, chỉ nghĩ rằng mình vệ sinh da đầu chưa tốt. Song việc chăm chỉ gội đầu, vệ sinh kỹ càng hơn cũng không khiến tình trạng bệnh cải thiện được nhiều. 

Giai đoạn 2: Cảm giác ngứa tăng lên, có thể xuất hiện mụn da đầu

Gàu và chất nhờn do vi khuẩn nấm kích thích tuyến bã nhờn gây ra ở giai đoạn này đã rất nhiều. Người bệnh gần như luôn trong trạng thái ngứa, bứt rứt, khó chịu, không thể ngừng hành động gãi. 

Gãi mạnh mới khiến người bệnh bớt cảm giác khó chịu này, song lại khiến da đầu tổn thương, chảy máu, đóng vảy. Ngoài ra, tay gãi vùng da đầu bị nấm vô tình mang theo nguồn bệnh sang vùng da đầu khác khiến bệnh ngày càng nặng hơn.

Bên cạnh đó, người bệnh còn có thể thấy xuất hiện những nốt mụn đỏ li ti ở vùng da bệnh và lan rộng dần. Những nốt mụn này không chỉ gây đau đớn mà còn làm tổn thương nang tóc, khiến tóc rụng nhiều.

Giai đoạn 3: Tóc rụng không kiểm soát

Ở giai đoạn phát triển cuối của nấm ở vùng da đầu, hiện tượng rụng tóc xảy ra thường xuyên với mức độ ngày một tăng dần. Người bệnh dùng nhiều biện pháp nhưng không thể ngăn rụng tóc vì nấm ở da đầu đã phát triển mạnh, bắt buộc điều trị loại bỏ nấm, phục hồi nang tóc mới giúp tóc mới mọc ra. 

Rụng tóc có thể đi kèm với hiện tượng viêm da lan rộng khắp vùng da đầu và các vùng da khác, ảnh hưởng lớn đến tâm lý bệnh nhân. Hầu hết người bệnh nấm da đầu đến giai đoạn này mới tìm đến sự hỗ trợ của bác sĩ da liễu.

Nguyên nhân

Da đầu bị nhiễm nấm chủ yếu là do nấm sợi thuộc loài nấm Trichophyton và Microsporum xâm nhập vào các sợi tóc gây ra. Hai loài nấm này, thường cư trú ở vùng da đầu ẩm ướt. Dưới đây là các yếu tố chính tạo nên môi trường thuận lợi cho nấm phát triển là:

• Vệ sinh da đầu không sạch sẽ, tạo môi trường ẩm ướt thuận lợi cho nấm phát triển. Trong quá trình gội đầu, gãi và chà xát mạnh tạo  vết thương hở trên da đầu cũng có thể tạo điều kiện cho nấm xâm nhập và tấn công vào bên trong.
• Sử dụng các sản phẩm hóa chất mạnh gây tổn thương da đầu
• Hội chứng tắc nang lông: là tình trạng các nang lông bị tắc nghẽn bởi keratin – một loại protein có trong tóc, các nang trứng bị tắc nghẽn sau đó vỡ ra và gây viêm da
• Tiếp xúc trực tiếp: Tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm nấm hoặc vật dụng cá nhân của họ như lược, mũ, khăn.
• Môi trường ẩm ướt: Sống hoặc làm việc trong môi trường ẩm ướt, không đảm bảo vệ sinh.
• Hệ miễn dịch yếu: Những người có hệ miễn dịch yếu, chẳng hạn như trẻ em, người già hoặc người đang mắc các bệnh lý mãn tính.
• Da đầu nhiều dầu hoặc đổ nhiều mồ hôi khiến đầu bị bết dính, trong một thời gian dài nếu không vệ sinh sạch sẽ, đây sẽ là môi trường thuận lợi để nấm hoạt động.
• Lây từ động vật, vật nuôi trong nhà bị nhiễm nấm.

Đối tượng nguy cơ

Nấm da đầu có thể ảnh hưởng đến mọi đối tượng, tuy nhiên, những người sau đây có nguy cơ cao hơn:

• Trẻ em: Hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, thường xuyên tiếp xúc gần gũi trong trường học.
• Người sử dụng vật dụng chung: Chia sẻ lược, mũ, khăn tắm với người khác.
• Người sống trong môi trường ẩm ướt: Điều kiện sống hoặc làm việc ẩm ướt, không đảm bảo vệ sinh.
• Người có thói quen vệ sinh kém: Không tắm gội thường xuyên hoặc không giữ vệ sinh cá nhân tốt.

Chẩn đoán

Để chẩn đoán, ngoài việc dựa vào các triệu chứng lâm sàng, cần làm các xét nghiệm: soi tươi bệnh phẩm là mảng vẩy da đầu hoặc chất bám trên tóc. Nuôi cấy trong môi trường đạm thạch để chẩn đoán xác định loại nấm và có phác đồ điều trị thích hợp. Chẩn đoán nấm da đầu có thể được xác nhận bằng các phương pháp sau:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra kỹ lưỡng da đầu và tóc, tìm các dấu hiệu đặc trưng của nấm da đầu.
• Xét nghiệm nấm: Lấy mẫu tóc hoặc vảy da đầu và tiến hành xét nghiệm dưới kính hiển vi hoặc nuôi cấy nấm trong phòng thí nghiệm để xác định loại nấm gây bệnh.
• Soi đèn Wood: Sử dụng ánh sáng UV để phát hiện các vùng da bị nhiễm nấm.

Phòng ngừa bệnh

Phòng bệnh bao giờ cũng tốt hơn chữa bệnh, do đó cần chú ý đến việc duy trì vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ. Một số biện pháp phòng ngừa bao gồm:

• Giữ vệ sinh cá nhân: Tắm gội thường xuyên, giữ da đầu sạch sẽ và khô ráo.
• Tránh tiếp xúc với người bị nhiễm nấm: Không sử dụng chung các vật dụng cá nhân như lược, mũ, khăn tắm.
• Sử dụng sản phẩm chăm sóc tóc phù hợp: Chọn các sản phẩm chăm sóc tóc không gây kích ứng và không chứa các chất hóa học có thể làm tổn thương da đầu.
• Duy trì sức khỏe hệ miễn dịch: Ăn uống đủ chất, tập luyện thể thao đều đặn và nghỉ ngơi đầy đủ để giữ cho hệ miễn dịch khỏe mạnh.
• Gội đầu ngay sau khi tóc dính nước mưa.
• Không đội mũ chật, đội mũ quá lâu khiến tình trạng mồ hôi đọng lâu trên da đầu.
• Vệ sinh sạch sẽ nơi ở, giường ngủ…

Điều trị như thế nào?

Điều trị nấm da đầu thường kết hợp giữa sử dụng thuốc và các biện pháp chăm sóc tại nhà. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

• Thuốc chống nấm: Thuốc uống hoặc kem bôi chống nấm như griseofulvin, terbinafine, hoặc ketoconazole thường được sử dụng để tiêu diệt nấm.
• Dầu gội đặc trị: Sử dụng dầu gội chứa các thành phần chống nấm như ketoconazole, selenium sulfide, hoặc zinc pyrithione.
• Chăm sóc tại nhà: Giữ vệ sinh da đầu sạch sẽ, tránh gãi hoặc cào vào vùng bị nhiễm, và hạn chế sử dụng các sản phẩm tóc có hóa chất mạnh.
• Theo dõi và tái khám: Thường xuyên theo dõi tình trạng da đầu và tái khám theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo bệnh không tái phát.
• Đối với viêm da đầu do Microsporum spp., Griseofulvin đã được chứng minh là tốt hơn hết trong việc điều trị, trong khi Terbinafine lại tốt hơn đối với nhiễm khuẩn Trichophyton spp.

Kết luận

Nấm da đầu là một bệnh lý phổ biến nhưng có thể điều trị và phòng ngừa hiệu quả nếu được phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách. Việc giữ vệ sinh cá nhân, tránh tiếp xúc với nguồn nhiễm và sử dụng các sản phẩm chăm sóc tóc phù hợp là những biện pháp phòng ngừa quan trọng. Nếu bạn nghi ngờ mình hoặc người thân bị nấm da đầu, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. Chăm sóc và bảo vệ sức khỏe da đầu không chỉ giúp bạn tự tin hơn mà còn ngăn ngừa các biến chứng không mong muốn

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.