Mụn trứng cá là gì? Nguyên nhân và cách điều trị

Mụn trứng cá thường phổ biến nhất ở thanh thiếu niên mặc dù bệnh lý này cũng có thể ảnh hưởng đến bất cứ ai ở mọi lứa tuổi. Cùng tìm hiểu về khái niệm, nguyên nhân và cách điều trị mụn trứng cá qua bài viết dưới đây.

Mụn trứng cá là gì?

Mụn trứng cá là một tình trạng da phổ biến xảy ra khi các nang lông trên da bị tắc nghẽn do dầu và tế bào da chết. Tình trạng này thường xuất hiện ở mặt, trán, ngực, lưng trên và vai, nơi có nhiều tuyến dầu. Mụn trứng cá có thể biểu hiện dưới nhiều dạng khác nhau, bao gồm:

• Mụn đầu trắng: Là những nốt nhỏ, màu trắng, nằm dưới bề mặt da.
• Mụn đầu đen: Là những nốt nhỏ, màu đen, nằm trên bề mặt da. Màu đen của mụn đầu đen không phải do bụi bẩn mà là do sự oxy hóa của dầu bị tắc trong nang lông.
• Mụn mủ (mụn bọc): Là những nốt đỏ, sưng to và có mủ ở đầu.

• Mụn cục (mụn nang): Là những nốt đau, cứng, nằm sâu dưới da và có thể gây tổn thương nghiêm trọng hơn.

Nguyên nhân gây ra mụn trứng cá

Mụn trứng cá có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Hormone androgen: Ở tuổi dậy thì, sự gia tăng hormone androgen (cả nam và nữ) làm cho các tuyến dầu dưới da phát triển lớn hơn và sản xuất nhiều dầu hơn. Dầu thừa này có thể kết hợp với tế bào da chết và vi khuẩn, gây tắc nghẽn nang lông và hình thành mụn.
• Di truyền: Nếu trong gia đình bạn có người từng bị mụn trứng cá, bạn cũng có khả năng cao bị tình trạng này. Yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến kích thước và hoạt động của tuyến dầu, cùng với khả năng tái tạo tế bào da.
• Vi khuẩn: Vi khuẩn Propionibacterium acnes (P. acnes) sống trên da và trong các nang lông. Khi các nang lông bị tắc nghẽn, vi khuẩn này có thể phát triển mạnh, gây viêm và hình thành mụn mủ hoặc mụn cục.
• Sản phẩm chăm sóc da và tóc: Một số sản phẩm chứa dầu hoặc các thành phần gây tắc nghẽn nang lông (gọi là các thành phần comedogenic) có thể gây mụn. Điều này bao gồm cả mỹ phẩm, kem chống nắng và các sản phẩm chăm sóc tóc.
• Thuốc: Một số loại thuốc có thể gây mụn trứng cá như corticosteroid, lithium, và thuốc chống động kinh.
• Chế độ ăn uống: Mặc dù vẫn còn tranh cãi, một số nghiên cứu chỉ ra rằng thực phẩm giàu carbohydrate, sữa và thực phẩm có chỉ số đường huyết cao có thể làm tăng nguy cơ mụn trứng cá.
• Stress: Stress không trực tiếp gây ra mụn trứng cá, nhưng nó có thể làm tình trạng này trở nên tồi tệ hơn. Khi bạn bị stress, cơ thể sản xuất nhiều hormone cortisol, có thể kích thích tuyến dầu sản xuất nhiều dầu hơn.

• Môi trường và lối sống: Tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, bụi bẩn, hoặc hóa chất có thể gây kích ứng da và làm tắc nghẽn nang lông. Thói quen sinh hoạt như việc không rửa mặt đúng cách, không tẩy trang trước khi đi ngủ, hoặc dùng tay chạm vào mặt cũng có thể góp phần gây ra mụn.
• Rối loạn nội tiết: Một số tình trạng y tế như hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) có thể gây rối loạn hormone và dẫn đến mụn trứng cá.

Cách điều trị mụn trứng cá hiệu quả 

Điều trị mụn trứng cá hiệu quả đòi hỏi sự kiên nhẫn và thường là một quá trình kéo dài. Dưới đây là một số phương pháp điều trị mụn trứng cá phổ biến và hiệu quả:

Chăm sóc da hàng ngày

• Rửa mặt đúng cách: Rửa mặt hai lần mỗi ngày với sữa rửa mặt dịu nhẹ để loại bỏ dầu thừa, bụi bẩn và tế bào da chết. Tránh rửa mặt quá nhiều lần hoặc dùng sản phẩm tẩy rửa mạnh, có thể gây kích ứng da.
• Sử dụng sản phẩm không gây mụn (non-comedogenic): Chọn các sản phẩm chăm sóc da, mỹ phẩm và kem chống nắng không gây tắc nghẽn lỗ chân lông.
• Không nặn mụn: Việc nặn mụn có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và để lại sẹo.

Sản phẩm bôi ngoài da

• Benzoyl Peroxide: Có tác dụng diệt vi khuẩn gây mụn và giảm viêm. Sản phẩm này có sẵn dưới dạng gel, kem hoặc sữa rửa mặt.
• Acid Salicylic: Giúp loại bỏ tế bào da chết và thông thoáng lỗ chân lông.
• Retinoid (Retinol, Tretinoin): Giúp tái tạo tế bào da và giảm tắc nghẽn nang lông.
• Kháng sinh bôi ngoài da (Clindamycin, Erythromycin): Được sử dụng để diệt vi khuẩn và giảm viêm.

Thuốc uống

• Kháng sinh uống: Thường được kê đơn cho mụn trứng cá nặng để diệt vi khuẩn và giảm viêm (Doxycycline, Minocycline).
• Thuốc tránh thai: Có thể giúp cân bằng hormone ở phụ nữ và giảm mụn trứng cá.
• Isotretinoin: Một loại thuốc mạnh được sử dụng cho mụn trứng cá nặng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác. Tuy nhiên, nó có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng và cần theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ.

Các phương pháp điều trị khác

• Liệu pháp ánh sáng và laser: Có thể giúp tiêu diệt vi khuẩn gây mụn và giảm viêm.
• Peel da hóa học: Sử dụng các loại acid để loại bỏ lớp da chết và thúc đẩy sự tái tạo da.
• Lấy mụn chuyên nghiệp: Được thực hiện bởi các chuyên gia da liễu để loại bỏ mụn đầu đen và mụn đầu trắng một cách an toàn.

Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Tránh các thực phẩm có chỉ số đường huyết cao, đồ ăn nhanh và thực phẩm nhiều dầu mỡ. Tăng cường ăn rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu chất chống oxy hóa.
• Uống đủ nước: Giữ cho da luôn đủ ẩm và thải độc tố ra khỏi cơ thể.
• Giảm stress: Thực hành các kỹ thuật giảm stress như yoga, thiền, hoặc tập thể dục đều đặn.

Thăm khám bác sĩ da liễu

Nếu tình trạng mụn không cải thiện sau khi sử dụng các biện pháp tự chăm sóc và sản phẩm không kê đơn, bạn nên thăm khám bác sĩ da liễu. Bác sĩ có thể kê đơn các phương pháp điều trị mạnh hơn và đưa ra lời khuyên chuyên môn.

Hiểu rõ nguyên nhân gây mụn trứng cá là bước đầu tiên quan trọng để tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả và duy trì làn da khỏe mạnh. Điều trị mụn trứng cá cần sự kết hợp của nhiều biện pháp và kiên nhẫn. Việc tìm ra phương pháp phù hợp nhất với loại da và tình trạng mụn của bạn là điều quan trọng để đạt được kết quả tốt nhất.