Áp-xe gan do lỵ amip và biến chứng thường gặp

Áp-xe gan do amip là do thể hoạt động gây bệnh của amip gây ra, thường gặp sau bệnh lỵ amip hoặc lỵ mạn tính. Bài viết này sẽ chia sẻ về Áp-xe gan do lỵ amip và biến chứng thường gặp.

Nguyên nhân bị áp-xe gan do lỵ amip

Amip là loại nguyên sinh vật (protozeaires) thuộc họ Entamoeba. Ở người có 4 loại: Entamoeba, Endolimax, Pseudolima và Dientamoeba. Chỉ có loại E.histolytica còn gọi là E. hoạt động là gây bệnh. Thể E.minuta sống cộng sinh không gây bệnh trong đại tràng và dạng kén gây lây lan bệnh.

Áp-xe gan do lỵ amip

Sau khi cơ thể nhiễm amip, bệnh gây ra các tổn thương đặc trưng là loét ở niêm mạc đại tràng , bệnh có xu hướng kéo dài và mạn tính nếu không được điều trị tích cực. Thương tổn mạch máu ở đại tràng giúp amip theo tĩnh mạch vào tuần hoàn cửa hoặc hệ bạch mạch đến gan, ở đây chúng thường bị chặn lại bởi các xoang tĩnh mạch gây ra hoại tử ướt để thành lập các ổ áp xe gan.

Các triệu chứng bị áp-xe gan do lỵ amip có nghiêm trọng không

Triệu chứng thể điển hình của bệnh áp xe gan do amip chính là tam chứng Fontan bao gồm: Sốt, đau hạ sườn phải và gan to. Cụ thể:

• Sốt: Người bệnh có thể sốt nhẹ hoặc sốt cao, sốt liên tục hoặc từng cơn hoặc cũng có thể sốt kéo dài ( > 2 tuần ). Sốt thường là triệu chứng đầu tiên, xuất hiện vài ngày trước các dấu hiệu khác như đau bụng vùng hạ sườn phải và gan to.
• Đau hạ sườn phải: Mức độ đau hạ sườn ở người bị áp xe gam sẽ tùy từng trường hợp, có thể đau âm ỉ, đau từng đợt hoặc đau quặn dữ dội sau đó lan ra vùng thượng vị và vai phải. Cơn đau thường kéo dài nhiều ngày, cường độ đau tăng lên khi bệnh nhân ho, hít thở sâu hoặc khi vận động,…
• Gan to và đau: Khi thăm khám, bác sĩ có thể nhận thấy người bệnh có gan to, tuy nhiên cũng chỉ to hơn khoảng 3 – 4cm dưới bờ sườn, bờ tù, ấn đau. Một số trường hợp có thể có thêm dấu hiệu ấn kẽ sườn có điểm đau nhói, đó là khi ổ áp xe gần với bao gan gây kích thích cơ quan lân cận, trong đó có cả thành ngực. Đây là dấu hiệu rất có giá trị trong việc chẩn đoán áp xe gan.

Người bệnh có thể bị sốt

Ngoài tam chứng Fontan, người bệnh áp xe gan do amip cũng có thể gặp các dấu hiệu lâm sàng khác, chẳng hạn như:

• Tràn dịch màng phổi: Người bệnh bị tràn dịch màng phổi không quá nhiều. Nguyên nhân của triệu chứng này có thể do ổ áp xe ở vị trí sát cơ hoành và gây phản ứng viêm kế cận dẫn tới xuất tiết dịch viêm vào khoang màng phổi. Ngoài ra ổ áp xe vỡ qua vòm hoành vào khoang màng phổi gây tràn mủ khoang màng phổi cũng có thể gây ra tình trạng trên. Đây là một biến chứng vô cùng nguy hiểm của áp xe gan nói chung và áp xe gan do amip gây ra nói riêng.
• Rối loạn tiêu hóa: Rối loạn tiêu hóa ở người bị áp xe gan do amip thường biểu hiện giống hội chứng lỵ với các dấu hiệu điển hình là đau quặn bụng, mót rặn, đi ngoài phân lỏng, nhầy máu mũi. Triệu chứng trên có thể xuất hiện trước tam chứng Fontan. Khi soi phân, bác sĩ có thể tìm thấy amip thể gây bệnh.
• Gầy sút cân: Người bệnh áp xe gan do amip thường sút cân nhiều và nhanh, nguyên nhân là do có ổ nung mủ sâu và do ăn uống kém.

Bên cạnh đó, ở một số trường hợp không điển hình, bệnh nhân áp xe gan do amip vẫn có thể không sốt, nhưng lại có biểu hiện vàng da, suy gan

Gan to là triệu chứng áp xe gan do amip thể điển hình

Các biến chứng thường gặp

Áp xe gan do amip có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như:

• Vỡ vào màng phổi và phổi: Khối áp xe nằm ở đỉnh của gan, bên phải, khi vỡ có thể làm thủng cơ hoành, vỡ thẳng vào phổi, tràn dịch mủ vào màng phổi và phổi.
• Vỡ vào màng ngoài tim: Khi vỡ, khối áp xe gây ra các triệu chứng tương tự như ép tim hoặc suy tim. Bệnh nhân nếu không được cấp cứu kịp thời có thể tử vong.
• Vỡ vào ổ bụng: Khối áp xe gan vỡ vào ổ bụng và gây viêm phúc mạc toàn thể. Bệnh nhân có thể bị sốc nhiễm khuẩn và đối mặt với nguy cơ tử vong cao nếu không được cấp cứu kịp thời.
• Vỡ vào ống tiêu hoá: Khối áp xe vỡ vào dạ dày, đại tràng, khiến người bệnh nôn hoặc đại tiện ra mủ hoặc máu kéo dài.
• Các biến chứng ít gặp khác như bội nhiễm áp xe, nung mủ kéo dài, khối áp xe vỡ hoặc rò mủ vào thành bụng.

Kết luận

Áp-xe gan do lỵ amip là một tình trạng nghiêm trọng cần được phát hiện và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nguy hiểm như vỡ áp-xe vào màng phổi, màng ngoài tim, hoặc ổ bụng. Để phòng ngừa bệnh, việc duy trì vệ sinh cá nhân, ăn chín uống sôi và tránh tiếp xúc với nguồn nước và thực phẩm không an toàn là rất quan trọng. Nếu bạn có các triệu chứng như sốt, đau hạ sườn phải, hoặc rối loạn tiêu hóa kéo dài, hãy đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.