Giãn tĩnh mạch thực quản là gì? Những điều cần biết về giãn tĩnh mạch thực quản

Giãn tĩnh mạch thực quản là một tình trạng y tế nguy hiểm có thể dẫn đến tử vong do vỡ tĩnh mạch thực quản gây mất máu. Bài viết dưới đây cung cấp kiến thức đúng về giãn tĩnh mạch thực quản từ góc nhìn của chuyên gia.

Tổng quan chung

Giãn tĩnh mạch thực quản là tình trạng các tĩnh mạch trong thực quản bị giãn ra do tăng áp lực trong hệ thống tĩnh mạch cửa, thường liên quan đến xơ gan. Khi áp lực tăng lên, các tĩnh mạch này có thể bị giãn, rò rỉ hoặc vỡ, gây ra chảy máu tiêu hóa nghiêm trọng.

Tình trạng này thường gặp ở các bệnh nhân bị xơ gan do gan bị tổn thương nghiêm trọng và hình thành mô sẹo (xơ gan). Áp lực tăng trong tĩnh mạch cửa do máu bị chặn lại hoặc cản trở dòng chảy bình thường của máu qua gan. Các mạch máu nhỏ trong thực quản không thể chịu được áp lực này và có thể giãn ra, dẫn đến nguy cơ rò rỉ hoặc vỡ ra, gây chảy máu nghiêm trọng.

Triệu chứng

Giãn tĩnh mạch thực quản thường không gây ra các dấu hiệu và triệu chứng sớm. Người bệnh chỉ phát hiện ra bệnh khi có biến chứng như chảy máu. Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Nôn ra máu, có máu trong chất nôn
• Phân có màu đen (phân máu tiêu hóa)
• Choáng váng, mất ý thức
• Các triệu chứng của bệnh gan như vàng da, dễ chảy máu, mệt mỏi

Khi xuất hiện các triệu chứng này, người bệnh cần tới gặp bác sĩ ngay lập tức để có biện pháp điều trị kịp thời.

Nguyên nhân

Một số nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch thực quản bao gồm:

• Xơ gan: Do mô sẹo trong gan làm cản trở dòng chảy của máu qua gan, gây tăng áp lực trong tĩnh mạch cửa.
• Huyết khối tĩnh mạch cửa: Cục máu đông trong tĩnh mạch cửa hoặc tĩnh mạch lách có thể gây giãn tĩnh mạch thực quản.
• Nhiễm ký sinh trùng: Các ký sinh trùng như Schistosoma có thể gây xơ hóa gan và tăng áp lực trong tĩnh mạch cửa.
• Hội chứng Budd-Chiari: Tình trạng hiếm gặp gây tắc nghẽn dòng chảy của máu trong tĩnh mạch gan.
• Uống nhiều rượu: Người bị bệnh gan do rượu có nguy cơ cao bị giãn tĩnh mạch thực quản và chảy máu.

Đối tượng nguy cơ

Những người có nguy cơ cao bị giãn tĩnh mạch thực quản bao gồm:

• Người bị xơ gan nặng hoặc suy gan
• Người có tiền sử uống nhiều rượu
• Người bị tăng áp lực tĩnh mạch cửa
• Người có giãn tĩnh mạch lớn hoặc có dấu hiệu vệt đỏ trên tĩnh mạch (khi nội soi)

Chẩn đoán

Chẩn đoán giãn tĩnh mạch thực quản thường dựa trên các phương pháp sau:

• Nội soi thực quản: Bác sĩ sử dụng ống nội soi để kiểm tra thực quản và phát hiện các tĩnh mạch giãn.
• Chụp CT hoặc MRI: Kiểm tra hình ảnh để xác định tình trạng gan và hệ thống tĩnh mạch cửa.
• Kiểm tra chức năng gan: Xét nghiệm máu để đánh giá chức năng gan và mức độ xơ gan.

Phòng ngừa bệnh

Phòng ngừa giãn tĩnh mạch thực quản bao gồm:

• Không uống rượu: Tránh rượu để giảm tổn thương gan.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều trái cây, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc.
• Duy trì trọng lượng khỏe mạnh: Giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì để giảm áp lực lên gan.
• Cẩn thận khi sử dụng hóa chất: Tránh tiếp xúc với các chất độc hại.
• Giảm nguy cơ viêm gan: Tránh dùng chung kim tiêm và quan hệ tình dục an toàn. Tiêm phòng viêm gan B nếu cần.

Điều trị như thế nào?

Điều trị giãn tĩnh mạch thực quản nhằm ngăn ngừa và kiểm soát chảy máu:

• Ngăn ngừa chảy máu:
  • Thuốc: Sử dụng thuốc chẹn beta để giảm áp lực trong tĩnh mạch cửa.
  • Nội soi: Thắt tĩnh mạch giãn bằng dây thắt nội soi hoặc tiêm xơ.
• Điều trị chảy máu:
  • Thuốc: Sử dụng thuốc cầm máu.
  • Phẫu thuật: Ghép gan nếu cần.

Sau khi điều trị, người bệnh cần tuân thủ chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý, tránh rượu bia và thuốc lá, đồng thời tái khám định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.

Hi vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về giãn tĩnh mạch thực quản và cách phòng ngừa cũng như điều trị bệnh. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào liên quan, hãy tìm kiếm sự tư vấn của chuyên gia y tế ngay lập tức.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.