Phương pháp điều trị suy tim giai đoạn cuối ở người cao tuổi

Suy tim giai đoạn cuối thường đặc trưng bởi sự suy giảm nghiêm trọng về chức năng tim, khi tim không còn có khả năng đáp ứng đủ nhu cầu oxy của cơ thể. Khi bệnh nhân biết mình bị suy tim tiến triển hoặc giai đoạn cuối, điều đó có nghĩa là các phương pháp điều trị trước đây không còn hiệu quả nữa. Lúc này, bệnh nhân cần những phương pháp mạnh mẽ hơn để điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân suy tim giai đoạn cuối ở người cao tuổi

Theo thời gian, bệnh tim nhẹ có thể tiến triển đến mức phải dùng thuốc và can thiệp bằng các lựa chọn điều trị khác, thậm chí là cấy ghép tim. Khi điều này xảy ra, có nghĩa là người bệnh đang trải qua suy tim giai đoạn cuối.

Các nguyên nhân suy tim giai đoạn cuối ở người cao tuổi như:

• Tổn thương cơ tim do tuổi tác: Cơ tim của những người cao tuổi thường trải qua quá trình tổn thương và mất chức năng do quá trình lão hóa tự nhiên. Điều này có thể làm giảm khả năng bơm máu của tim và dẫn đến suy tim.

• Bệnh van tim: Van tim có thể bị thoái hóa hoặc hỏng do tuổi tác, gây ra sự tràn dòng ngược và làm giảm khả năng bơm máu của tim.
• Tăng huyết áp: Huyết áp cao là một nguy cơ lớn cho suy tim, và nguy cơ này tăng cao ở người cao tuổi.
• Bệnh động mạch vành: Sự hẹp các động mạch cung cấp máu đến tim (bệnh động mạch vành) là một nguyên nhân phổ biến của suy tim, đặc biệt là ở người cao tuổi.
• Bệnh tăng nhĩ: Bệnh tăng nhĩ (HFpEF) là một dạng suy tim phổ biến ở người cao tuổi. Bệnh này là do nhĩ tim mất khả năng nở để cho phép máu đi vào nhĩ tim.
• Bệnh mạch vành và nhồi máu cơ tim: Những vấn đề về mạch vành và nhồi máu cơ tim thường phổ biến ở người cao tuổi, làm giảm lưu lượng máu đến cơ tim và gây ra suy tim.
• Bệnh phổi mạn tính: Các vấn đề về hô hấp như COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính) cũng có thể góp phần vào sự phát triển của suy tim ở người cao tuổi.
• Bệnh tiểu đường: Tiểu đường cũng thường gặp ở người cao tuổi và có thể gây ra các vấn đề tim mạch, bao gồm suy tim.
• Lối sống không lành mạnh: Thiếu vận động, ăn uống không cân đối và các thói quen không lành mạnh khác cũng có thể làm tăng nguy cơ suy tim ở người cao tuổi.

Triệu chứng suy tim giai đoạn cuối ở người cao tuổi

Những người mắc bệnh có những triệu chứng suy tim giai đoạn cuối rõ rệt và rất dễ dàng nhận biết như sau:

• Khó thở hoặc hụt hơi: Xảy ra trong quá trình lao động nặng hoặc vận động thể chất. Ngay cả khi nghỉ ngơi, triệu chứng khó thở vẫn có thể xuất hiện khiến người bệnh cảm thấy căng thẳng và sợ hãi.
• Ho khan mạn tính: do ứ máu tại phổi, cản trở quá trình trao đổi khí của phổi. Cùng với ho khan, người bệnh cũng có thể xuất hiện tình trạng thở khò khè, ho có đờm nhầy màu trắng hoặc màu đỏ máu nếu bị phù phổi cấp.
• Phù nề tay chân: Khi bệnh tiến triển thường gặp phù ở chân, thường ở mắt cá chân, bàn chân, giày dẹp buổi sáng đi vừa đến chiều thấy chật hơn. Dùng tay ấn lên mắt cá chân, vẫn thấy lõm ngay cả khi nhấc ngón tay ra. Do tim giảm khả năng hút máu về nên dịch và chất lỏng tích tụ trong cơ thể, đặc biệt là ở các chi như bàn chân hoặc bàn tay gây phù chi.

• Chán ăn, buồn nôn: Do ứ nước và dịch trong ổ bụng nên ảnh hưởng tới quá trình tiêu hóa thức ăn, người bệnh cảm thấy chán ăn, đầy bụng, cảm giác buồn nôn…
• Tăng nhịp tim: Do tim phải làm việc cật lực để đáp ứng nhu cầu vận chuyển máu tới cơ thể.
• Lú lẫn và hay quên: Do thiếu máu não mạn tính sau 1 thời gian dài tim suy yếu
• Đi vệ sinh nhiều lần: Người bệnh có thể phải thức dậy và đi tiểu thường xuyên hơn vào lúc nửa đêm khi bị suy tim giai đoạn cuối so với khi khỏe mạnh. Đó là một cách để cơ thể tăng cường loại bỏ lượng chất dịch dư thừa.

Phương pháp điều trị

Khi người bệnh bị suy tim giai đoạn cuối, việc thực hiện các hoạt động thường ngày như tắm hoặc đi bộ trong nhà cũng sẽ trở nên khó khăn hơn. Người bệnh có thể phải nhập viện để dùng thuốc tiêm tĩnh mạch, liệu pháp oxy hoặc các phương pháp điều trị suy tim giai đoạn cuối can thiệp khác. Nếu tình trạng không cải thiện khi nhập viện, người bệnh có thể được chăm sóc giảm nhẹ.

• Thuốc điều trị suy tim

Ở giai đoạn cuối của suy tim, việc điều trị bằng thuốc đã không còn quá quan trọng do các loại thuốc điều trị suy tim thường chỉ có tác dụng ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có thể sẽ được điều trị bằng cách kết hợp các phương pháp điều trị suy tim giai đoạn cuối với một số loại thuốc kiểm soát huyết áp và làm giảm nguy cơ hình thành cục máu đông ở động mạch và tĩnh mạch trong cơ thể.

Những loại thuốc được dùng phổ biến nhất là thuốc ức chế ACE, thuốc Ức chế ARB và thuốc chẹn beta, thuốc chống đông, thuốc trợ tim… Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể kê thêm cho người bệnh một số loại thuốc giảm đau để cải thiện chất lượng cuộc sống tạm thời cho người bệnh.

• Phẫu thuật điều trị suy tim

Người bệnh suy tim giai đoạn cuối thường được điều trị bằng phẫu thuật. Các phương pháp phẫu thuật ở đây có thể bao gồm phẫu thuật ghép máy khử rung tim giúp đảm bảo nhịp tim luôn ổn định và phẫu thuật thay quả tim khác.

• Thiết bị cấy ghép: Bác sĩ sẽ thực hiện thủ thuật cấy máy khử rung tim vào ngực của người bệnh. Thiết bị này giúp chuyển về nhịp tim xoang trong trường hợp bệnh nhân có cơn nhịp nhanh thất hoặc rung thất.
• Cấy ghép tim: Đây là thủ thuật xâm lấn nhằm thay thế quả tim bằng một quả tim phù hợp và khỏe mạnh khác. Sau khi được thay thế, người bệnh cũng cần sử dụng thuốc để cơ thể chấp nhận dần trái tim mới này.

• Chăm sóc và điều trị giảm nhẹ

Là một hình thức chăm sóc hướng tới việc cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm bớt cảm giác khó chịu cho những bệnh nhân đang phải đối mặt với các bệnh lý nặng nề như suy tim giai đoạn cuối.

Biện pháp chăm sóc giảm nhẹ cho người bệnh suy tim giai đoạn cuối, bao gồm: lập sổ theo dõi diễn biến bệnh và kế hoạch chăm sóc người bệnh về chế độ ăn uống, vận động; giải tỏa tâm lý lo âu, trầm cảm, cách giảm đau, giảm triệu chứng bằng thuốc hoặc phương pháp xoa bóp…

Một số khía cạnh quan trọng của chăm sóc giảm nhẹ:

• Giảm đau và tăng cảm giác thoải mái của bệnh nhân: Chăm sóc giảm nhẹ tập trung vào giảm đau và cung cấp sự thoải mái cho bệnh nhân thông qua việc chăm sóc tận tình và sử dụng các biện pháp giảm đau.
• Hỗ trợ tâm lý: Những người chăm sóc giảm nhẹ thường cung cấp hỗ trợ tinh thần và tâm lý. Họ có thể hỗ trợ bệnh nhân trong việc đối mặt với cảm xúc khó khăn và giúp duy trì các mối quan hệ xã hội.
• Chăm sóc toàn diện: Chăm sóc giảm nhẹ thường liên quan đến một đội ngũ chăm sóc đa ngành gồm bác sĩ, y tá, chuyên gia tâm lý, chuyên gia xã hội và người chăm sóc gia đình.
• Quản lý triệu chứng: Đội ngũ chăm sóc sẽ giúp quản lý các triệu chứng của suy tim và đưa ra những quyết định điều trị phù hợp với mục tiêu cải thiện chất lượng cuộc sống.
• Quyết định tự quản lý: Bệnh nhân thường được khuyến khích tham gia vào quyết định về việc quản lý triệu chứng và lựa chọn điều trị.
• Chấp nhận và chuẩn bị tinh thần: Hỗ trợ trong việc chấp nhận tình trạng và chuẩn bị tinh thần cho những thay đổi sắp xảy ra.

Ngoài ra, trong quá trình điều trị bác sĩ sẽ tiến hành một số phương pháp cơ bản như cấp cứu tim phổi nếu người bệnh ngừng tim, cho người bệnh thở máy nếu không thể thở được bình thường, cho người bệnh ăn bằng ống dẫn thức ăn dung dịch nếu không thể ăn được bình thường.