Chế độ ăn uống cho người mắc bệnh ung thư máu

Ung thư máu là một căn bệnh ác tính khiến lượng bạch cầu tăng đột biến. Có nhiều dạng ung thư máu, phổ biến nhất là bệnh bạch cầu, ung thư hạch bạch huyết và đa u tủy xương. Nhìn chung, dấu hiệu ung thư máu khá muộn với biểu hiện ban đầu là ốm, sốt dễ làm người bệnh nhầm lẫn và bỏ qua. Vậy ung thư máu nên ăn gì và không nên ăn gì trong quá trình điều trị? Tại sao lại cần có chế độ dinh dưỡng tốt cho người bị ung thư máu?

Tại sao cần một chế độ dinh dưỡng tốt cho người bị ung thư máu?

Tình trạng dinh dưỡng kém cũng ảnh hưởng đến đáp ứng điều trị, cách thức điều trị và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do vậy, hỗ trợ dinh dưỡng cho người bệnh ung thư máu có ý nghĩa quan trọng trong việc hồi phục tình trạng suy mòn, suy dinh dưỡng, giúp ngăn ngừa các biến chứng và giảm nguy cơ tử vong liên quan đến ung thư.

Chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư máu

Hỗ trợ hệ thống miễn dịch

• Tăng cường sức đề kháng: Bệnh nhân ung thư máu thường có hệ miễn dịch suy yếu do bệnh và các liệu pháp điều trị như hóa trị và xạ trị. Chế độ dinh dưỡng giàu vitamin và khoáng chất (như vitamin C, vitamin E, kẽm) giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ cơ thể chống lại nhiễm trùng và các bệnh khác.

Giảm tác dụng phụ của điều trị

• Hỗ trợ phục hồi: Hóa trị và xạ trị có thể gây ra nhiều tác dụng phụ như buồn nôn, nôn, tiêu chảy, và sụt cân. Chế độ dinh dưỡng tốt giúp giảm nhẹ các triệu chứng này và hỗ trợ quá trình phục hồi nhanh chóng.
• Bảo vệ cơ quan nội tạng: Một số thực phẩm có thể giúp bảo vệ gan và thận khỏi tác dụng phụ của thuốc hóa trị.

Duy trì năng lượng và sức khỏe tổng thể

• Ngăn ngừa suy dinh dưỡng: Bệnh nhân ung thư máu có nguy cơ cao bị suy dinh dưỡng do giảm cảm giác thèm ăn và các vấn đề về tiêu hóa. Chế độ ăn uống cân bằng giúp cung cấp đủ calo và dưỡng chất cần thiết để duy trì cân nặng và sức khỏe tổng thể.
• Tăng cường năng lượng: Chế độ dinh dưỡng giàu protein, carbohydrate và chất béo lành mạnh giúp duy trì mức năng lượng cần thiết cho các hoạt động hàng ngày và quá trình hồi phục.

Hỗ trợ quá trình tạo máu

• Cung cấp sắt và các vi chất dinh dưỡng: Các thực phẩm giàu sắt, folate, và vitamin B12 rất quan trọng cho quá trình tạo máu. Điều này đặc biệt quan trọng đối với bệnh nhân ung thư máu, những người thường có số lượng tế bào máu thấp do bệnh hoặc điều trị.
• Tái tạo tế bào máu: Các dưỡng chất này hỗ trợ sản xuất và tái tạo tế bào máu, giúp giảm nguy cơ thiếu máu và các biến chứng liên quan.

Hỗ trợ tâm lý và tinh thần

• Cải thiện tâm trạng: Một chế độ ăn uống lành mạnh có thể cải thiện tâm trạng và giảm cảm giác mệt mỏi, lo âu, và trầm cảm, giúp bệnh nhân cảm thấy tốt hơn trong quá trình điều trị.
• Giảm căng thẳng: Một số thực phẩm có thể giúp giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ, đóng góp vào sức khỏe tinh thần tổng thể.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý giúp hỗ trợ sản xuất và tái tạo tế bào máu

Chế độ dinh dưỡng cho người ung thư máu

Người ung thư máu nên ăn gì?

• Bổ sung các thực phẩm giàu chất đạm (Protein)

Chất đạm có vai trò bảo vệ cơ thể trước sự xâm nhập các tác nhân từ bên ngoài như vi khuẩn, vi nấm, virus,… đồng thời giúp nâng cao sức đề kháng cho cơ thể. Bệnh nhân bị ung thư máu tiêu hao lượng protein lớn nên việc bổ sung là rất cần thiết để duy trì mọi hoạt động của các cơ quan trong cơ thể.

• Bổ sung tinh bột

Tinh bột có chứa nhiều trong các hạt ngũ cốc nguyên hạt như gạo, ngô, lúa mì, hạt lúa mạch; Các loại củ như khoai tây, khoai lang, khoai sọ, sắn… giúp cung cấp vitamin, chất khoáng và chất xơ cho cơ thể.

• Bổ sung chất béo

Chất béo (dầu, mỡ) có vai trò trong việc tham gia vào quá trình hình thành nên cấu trúc của cơ thể, đồng thời sẽ tạo ra các acid béo và cung cấp năng lượng cho cơ thể. Mỗi bệnh nhân ung thư máu cần được cung cấp một lượng chất béo nhất định, trong đó hàm lượng acid béo không no không quá 50% tổng năng lượng.

• Nước

Khi điều trị bệnh bệnh nhân gặp phải các tác dụng phụ như nôn, tiêu chảy, sốt,… khiến cho cơ thể bị mất nước từ nhẹ đến nghiêm trọng, mất cân bằng cân bằng nước và điện giải, khiến cơ thể mệt mỏi. 

• Các vitamin và khoáng chất thiết yếu

Vitamin và chất khoáng đóng vai trò quan trọng trong việc sản sinh năng lượng và duy trì mọi hoạt động sống của cơ thể, tăng cường sức đề kháng, ngăn ngừa bệnh tật và bảo vệ cơ thể. Bệnh nhân được bổ sung một lượng lớn các vitamin và khoáng chất có thể giảm làm các tác dụng phụ của liệu pháp điều trị.

Người ung thư máu không nên ăn gì?

Bệnh nhân ung thư máu cần chú ý đến chế độ ăn uống để hỗ trợ quá trình điều trị và phục hồi. Dưới đây là danh sách các loại thực phẩm và đồ uống mà người ung thư máu nên kiêng hoặc hạn chế:

• Thực phẩm giàu đường và carbohydrate tinh chế
  • Kẹo, bánh ngọt, nước ngọt có ga: Chứa nhiều đường, có thể gây tăng đường huyết đột ngột và làm suy yếu hệ miễn dịch.
  • Bánh mì trắng, gạo trắng: Carbohydrate tinh chế thiếu chất xơ và dưỡng chất, gây tăng đường huyết nhanh chóng.
• Thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhanh
  • Thức ăn nhanh (fast food): Thường chứa nhiều chất béo bão hòa, muối, và phụ gia thực phẩm, không tốt cho sức khỏe tổng thể.
  • Đồ ăn đóng hộp, chế biến sẵn: Có nhiều muối, chất bảo quản, và thiếu dưỡng chất cần thiết.
• Thực phẩm chứa chất béo không lành mạnh
  • Thịt đỏ và thịt chế biến: Như xúc xích, thịt xông khói, lạp xưởng. Những thực phẩm này có chứa chất béo bão hòa và nitrat, có thể tăng nguy cơ viêm và các biến chứng.
  • Đồ chiên rán: Thực phẩm chiên chứa nhiều chất béo trans, không tốt cho sức khỏe tim mạch và hệ miễn dịch.
• Sữa nguyên béo, kem, bơ:
  • Chứa nhiều chất béo bão hòa, nên thay thế bằng các sản phẩm ít béo hoặc không béo.
• Thực phẩm sống và chưa được tiệt trùng
  • Trứng sống, hải sản sống: Nguy cơ nhiễm khuẩn cao, đặc biệt nguy hiểm cho hệ miễn dịch yếu.
  • Sữa chưa tiệt trùng và các sản phẩm từ sữa chưa tiệt trùng: Có thể chứa vi khuẩn gây hại.
• Thực phẩm gây đầy hơi và khó tiêu
  • Đậu, bắp cải, súp lơ: Những thực phẩm này có thể gây đầy hơi, khó chịu cho hệ tiêu hóa.
  • Thực phẩm nhiều gia vị, cay nóng: Có thể gây kích ứng dạ dày và tiêu hóa.
• Đồ uống có cồn và caffeine
  • Rượu, bia: Làm suy yếu hệ miễn dịch, cản trở quá trình phục hồi.
  • Cà phê, trà đặc: Có thể gây mất nước và tăng nhịp tim, không tốt cho bệnh nhân đang điều trị.
• Thực phẩm chứa nhiều muối
  • Thực phẩm muối chua, dưa muối, đồ hộp nhiều muối: Tăng nguy cơ cao huyết áp và các vấn đề tim mạch, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

Mỗi người bệnh có thể trạng khác nhau, quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng của cơ thể hay tiêu hao năng lượng cũng khác nhau. Do đó, bệnh nhân ung thư nên đến gặp bác sĩ điều trị hoặc bác sĩ dinh dưỡng để thiết lập cho mình chế độ ăn phù hợp, hiệu quả.