Hội chứng kẹp hạt dẻ là gì? Những điều cần biết về hội chứng kẹp hạt dẻ

Hội chứng kẹp hạt dẻ là một rối loạn nén mạch máu, đề cập đến việc nén của tĩnh mạch thận trái, thường xuyên xảy ra giữa động mạch ruột trên (Superior mesenteric artery syndrome – SMA) và động mạch chủ, mặc dù các biến thể khác có thể tồn tại. Điều này có thể dẫn đến cao huyết áp tĩnh mạch thận, gây ra vỡ các tĩnh mạch có thành mỏng vào hệ thống thu thập với kết quả là tiểu cầu. Vậy những điều cần biết về hội chứng này là gì? Chúng ta cùng tham khảo bài viết này nhé.

Tổng quan chung

Năm 1950, Mina và El-Sadr đã mô tả trong y văn lần đầu tiên về hội chứng kẹp hạt dẻ là sự chèn ép của động mạch mạc treo tràng trên của tĩnh mạch thận trái, do đó cản trở sự trở về của tĩnh mạch phụ thuộc vào tĩnh mạch thận trái, tĩnh mạch chậu, niệu quản và tuyến sinh dục suy tĩnh mạch. Sự chèn ép này diễn ra lâu ngày sẽ gây hậu quả làm giãn các tĩnh mạch quanh thận, quanh niệu quản, tĩnh mạch sinh dục và các đám rối tĩnh mạch vùng chậu. 

Hội chứng thường gặp ở phụ nữ gầy ốm, độ tuổi 30-40. Do lớp mỡ đệm giữa ĐM chủ bụng và ĐM mạc treo tràng trên thường mỏng, làm hẹp góc tạo bởi hai ĐM  này, nên dễ gây nên sự chèn ép.

Phân loại và nguyên nhân

• Hội chứng kẹp hạt dẻ trước: Giảm góc mở tạo bởi động mạch chủ bụng và động mạch mạc treo tràng trên
• Hội chứng kẹp hạt dẻ sau: (ít gặp) khối u tụy, phình động mạch chủ.

Hình ảnh hội chứng kẹp hạt dẻ

Triệu chứng

Các triệu chứng của hội chứng kẹp hạt dẻ mà bạn có thể nhận thấy bao gồm:

• Máu trong nước tiểu (tiểu máu). Đây là triệu chứng phổ biến nhất.
• Cảm giác chóng mặt khi bạn đứng dậy (gây ra bởi hạ huyết áp thể trạng khi đứng).
• Đau ở vùng thận bên trái.

Triệu chứng cũng có thể thay đổi dựa trên giới tính của bạn. Nam giới và những người sinh ra là nam giới có thể trải qua tình trạng động mạch tinh hoàn sưng lên (chứng giãn tinh hoàn).

Phụ nữ và những người sinh ra là phụ nữ có thể trải qua các triệu chứng của hội chứng tắc nghẽn bụng chậu. Những triệu chứng này bao gồm:

• Đau trong quá trình giao hợp (đau khi giao hợp).
• Đau khi đi tiểu (đau khi đi tiểu).
• Đau bụng chậu.

Cũng có các dấu hiệu mà nhà cung cấp dịch vụ y tế có thể nhìn thấy thông qua các xét nghiệm. Bạn không thể nhìn thấy những dấu hiệu này một cách tự nhiên. Các dấu hiệu lâm sàng của hội chứng kẹp hạt dẻ bao gồm:

• Mức độ thấp của tế bào hồng cầu ( thiếu máu).
• Lượng máu rất nhỏ trong nước tiểu (tiểu máu vi trùng).
• Quá nhiều protein trong nước tiểu (tiểu protein).

Nguyên nhân

Nguyên nhân của hội chứng kẹp hạt dẻ là sự thay đổi trong cấu trúc mạch máu của bạn. Đôi khi những thay đổi này xảy ra trong tử cung khi các mạch máu của bạn đang hình thành. Đôi khi, chúng xảy ra do giai đoạn phát triển nhanh trong tuổi dậy thì hoặc sự giảm cân trong đời người lớn. Trong một số trường hợp, không có nguyên nhân được biết đến.

Đối tượng nguy cơ

Hội chứng thường gặp ở phụ nữ gầy ốm, độ tuổi 30-40. Do lớp mỡ đệm giữa ĐM chủ bụng và ĐM mạc treo tràng trên thường mỏng, làm hẹp góc tạo bởi hai ĐM  này, nên dễ gây nên sự chèn ép.

Chẩn đoán

Các xét nghiệm để chẩn đoán hội chứng kẹp hạt dẻ

Các xét nghiệm bạn có thể cần bao gồm:

• Xét nghiệm máu.
• Chụp cắt lớp (CT scan).
• Siêu âm Doppler.
• Siêu âm nội mạch (IVUS).
• Hình ảnh từ cộng hưởng từ (MRI).
• Chụp mạch máu (venogram).
• Xét nghiệm nước tiểu.

Có thể chụp cắt lớp để chẩn đoán hội chứng kẹp hạt dẻ

• Phòng ngừa bệnh

Hiện chưa có cách nào để giảm nguy cơ bị hội chứng kẹp hạt dẻ. Hội chứng kẹp hạt dẻ xảy ra một cách không đoán trước và không di truyền trong gia đình.

Tuy nhiên, các bác sĩ thường chẩn đoán hiện tượng kẹp hạt dẻ thông qua các xét nghiệm được tiến hành vì các lý do khác. Vì vậy, việc duy trì khám định kỳ và kiểm tra định kỳ rất quan trọng. Nó có thể giúp bác sĩ của bạn xác định sự nén của động mạch thận của bạn mà vẫn chưa gây ra bất kỳ triệu chứng nào cho bạn. Sau đó, bạn sẽ nhận biết được những dấu hiệu và triệu chứng có thể báo hiệu bạn cần điều trị.

• Điều trị như thế nào?

Điều trị: Tùy theo mức độ nặng và diễn tiến của bệnh, việc điều trị có thể lựa chọn bằng điều trị bảo tồn, can thiệp nội mạch hoặc phẫu thuật.

Điều trị bảo tồn với trường hợp tiểu máu mức độ nhẹ

Trường hợp đau bụng và vùng hông lưng nhiều, tiều máu liên tục mức độ ngày càng nặng nên chỉ định phẫu thuật: cắt bỏ tĩnh mạch thận, xử trí chỗ giãn bằng cách thắt, cố định thận và tái lập sự thông nối giữa  tĩnh mạch thận và tĩnh mạch chủ dưới, điều trị can thiệp nội mạch.

Hi vọng với những chia sẻ của bài viết trên giúp các bạn hiểu hơn về hội chứng kẹp hạt dẻ.